VOV4.Êđê - Mnuih [uôn sang djuê ana Êđê ti kr^ng Dap Kngư hluê si klei bhia\n ma\ djuê am^, kyua ana\n hla\m go\ sang a\t mse\ hla\m yang [uôn, phung mniê mâo klei dưi pro\ng êdi. Sa hla\m du\m klei dưi ana\n jing klei dưi đ^ nao êmuh ung, anak ma\ djuê am^ lehana\n mâo k’hưm pro\ng hla\m go\ sang. Hla\m kdrê] hruê anei, drei hra\m mb^t duah mđing kơ knhuah ja\k siam mdê hja\n hla\m Kna\m bi kuôl ung mo# mơ\ng mnuih [uôn sang djuê ana Êđê ti ]ar Daklak.

Hlăm klei bi kuôl ung mo# anak Êđê, grăp go\ sang knang kơ adam adei, amiêt khua awa mduôn. Di`u bi ala kơ găp djuê, bhiăn êkei bi kjiê, mniê tra, anak êdam êra êmuh, truh kơ klei bi kuôl ung mo# hlo\ng kơ brua\ dla\ng kriê klei hd^p dua ung mo#, dah ka djo\ lo\ mtô, hu^dah ksak he\ êlan, gao he\ ling amiêt awa yơh lo\ [ư\ mkra brei, hlăm jih jang djăp mta ra klei. Aduôn Âp, ti sa\ Êa Tul, kdriêk }ư\ Mgar, ]ar Daklak, brei thâo:

“ Mơ\ng đưm leh, mse\ ho\ng sang mâo kmeh, amiêt awa yơh jing pô bi ala kơ găp ênuê djuê êpul t^ng kơ mniê nao kơ sang êkei đ^ êmuh mtruh klei kơ amuôn adei pô. Tơdah êkei mniê mâo klei bi khăp, snăn dua nah găp djuê ta\ brei êlan truh kơ klei bi dôk”.

Khua mduôn Aê Vui (Y-Soat Êban) ti [uôn Puôr, sa\ Hoà Đông, kdriêk Krông Pa], ]ar Daklak brei thâo, asei leh đ^ pro\ng êmo\ng khuê, hbu hbiê mniê êkei, klei boh di`u ]ia\ng bi khăp, bi ư ma\ hdơ\ng găp. A`u\ di`u bi lông, kông di`u bi lih kông adih kơ anei, kông êkei kơ mniê, kông mniê kơ êkei, ko\ krei asei hjăn di`u pô leh. Snăn am^ ama, iêu k[^n adam drei adei pô, amiêt khua awa mduôn, đ^ng ti k[ông, kông ti kngan, êlan blu\ yăl di`u iêu, adam adei nao đ^ êmuh, truh klei kuôl ka\ brei. Aê Vui brei thâo:

“ Leh dưm kông ti a`uê, amiêt khua awa mduôn t^ng kơ êkei la]: ‘Êmô kbao amâo mâo pô mgo# klei, êkei mniê amâo mâo pô mgo# asa\p diih bi khăp ma\ diih dua, kyuana\n kông dưm ti a`uê, diih ma\ tu\ ma\ yơh, amâo mâo mđup myơr tơ kiê kngan diih ôh’. Leh klei ana\n êkei êdam mniê êra dja\ kông bi êdah klei tu\ ư. Snăn amiêt awa ngă klei bi lih kông yap jing klei [ua\n êkei mniê srăng jing ung, jing mo# hlăm klei thâo bi khăp. Klei bi lih kông ăt yap jing klei yang adiê atâo atiêt, lehana\n găp ênuê djuê êpul tu\ ư kơ dua ]ô êkei mniê ana\n jing ung, jing mo#”.

Leh klei păn kông, adam adei t^ng kơ êkei dơ\ng bi êdah klei bhiăn kuôl ka\. ]oh 3 thu\n mniê đ^ dôk, U|n knô lih ama, u\n ana lih am^, pnu\ ana agha dơ\ng, u\n [ơ\ng kpiê mnăm, jih wa\t juê êngai, amai adei, am^ rai, amai ring, am^ jing, kkiêng, amiêt sa, awa sa drei, adei ayo\ng bi ênu\m tơ năn. Kông sa păn abăn [a\, mtil kpung êa ksâo. U|n pơ\ng, kpiê pơ\ng ngăn gơ\ng kơ êlan. Klei ]oh ana\n điêt amâodah pro\ng, ho\ng êmô kbao, u\n mnu\ amâodah t^ng ho\ng prăk tui hluê mdê mdê.

Tơdah sang mniê mâo leh djăp kdrăp, tu\ ư ho\ng klei ]oh ana\n. Amiêt khua awa mduôn dua nah mâo klei bi kuôl ka\, ngă klei [ua\n rơ\ng. Anei jing sa knăm yuôm bhăn, mâo mb^t klei ]hưn hrăm mơak m`ai dua nah găp djuê.

Ara\ anei, klei bhiăn bi kuôl ung mo# anak Êđê amâo lo\ ktro\ ôh, kno\ng ngă klei bhiăn bi ala, t^ng hluê si klei dưi mơ\ng găp djuê, kno\ng k`ăm ]ia\ng đru kơ dua ]ô êkei êdam mniê êra truh kơ klei hd^p jăk yâo, ung mo# mơak m`ai, amâo mâo le\ hla\m nư klei, mâo klei găl mđ^ kyar klei hd^p go\ sang digơ\. Aê Na (Y-Kuk Hwing), ti [uôn Tu, sa\ Êa Tul, kdriêk }ư\ Mgar, ]ar Daklak, brei thâo:

“ Tui si klei bhiăn đưm amâo mâo lo\ ]oh ]ua\n ktro\ mse\ si êmô kbao, ]ing ]eh…ôh. Ara\ anei amâo lo\ ]oh pro\ng ôh hla\m klei bi kuôl. Klei adôk dja\ pioh ara\ anei ana\n jing klei amiêt awa dua nah mâo klei mta\ mtăn kơ dua ]ô ung mo# mrâo, mtô kơ klei thâo kơ klei ]oh brua\ ngă hma pla kmu\n ktơr, thâo rông anak aneh bi jăk, hd^p hla\m klei thâo bi khăp lu h^n, amâo mâo bi lui ung mo#. Anei yơh klei jăk siam adôk dja\ pioh”.

Leh ênu\m klei bi kuôl ka\ ung mo# mrâo, mâo klei bi hơê] hmưi, êlâo kơ klei hua\ mnăm mơak m`ai. Snăn amiêt khua awa mduôn mâo yơh klei mta\ mtăn kơ dua ]ô ung mo# mrâo:

Diih ung leh bi mdo#, mo# leh bi jing, ]ing ]har leh k[a\k, lăk ]ai leh bi gam, adam adei du\m ana\n leh jih tuôm sơăi, êrah êmô leh ti ]hao, êmô kbao leh bi kpih, pnu\ ana agha dơ\ng, u\n leh [ơ\ng, kpiê leh mnăm, am^ rai amai ring, am^ jing kkiêng leh bi kpih wa\t leh sơăi. Snăn hd^p bi êđăp phu\n brang ênang phu\n kpaih, đăm ôh kơ êdei aguah ngă ]^m bh^ êkei, hruê ngă ]^m bh^ mniê, kma hla\m dhông dliê hu^ lo\ duah klei mkăn. Hu^ ]a\m lo\ kdăt, smăt lo\ kdưt, kưt kdja lo\ duah klei mkăn; snăn bi dôk mo# tơl djiê, gai kpiê tơl sah, tông knah tơl ma\ ti kngan.

Ăt mse\ ho\ng du\m djuê ana ayo\ng adei mkăn, anak Êđê mâo du\m knhuah dhar kreh hjăn jăk siam hla\m klei bi kuôl ung mo#. M’ak h^n, jing du\m klei bhiăn ana\n ăt adôk dja\ pioh hlăm klei hd^p ara\ anei, kno\ng anak [uôn sang lui he\ ya mta klei bhiăn jing amâo lo\ djo\, yap jing kthu\l mluk mse\ si klei ]oh pro\ng hlăm klei bi kuôl ung mo#, [ia\dah dja\ pioh knhuah siam jing klei mta\ mtăn, mjua\t mgô mtô bi hriăm anak ]ô hd^p bi jăk yâo hnu\k ênang mâo klei thâo uê` m^n./.

Y Khem pô ]ih hlo\ng ra\k