VOV4.Êđê - Knhuah hd^p ênuk mrâo mrang ara\ anei hla\k nga\ kơ du\m knhuah bhia\n đưm mơ\ng du\m djuê ana [ia\ ti kr^ng Dap kngư lui] ram. Ho\ng mnuih djuê ana Êđê ti [uôn Alê B, [uôn pro\ng {uôn Ama Thuột, ]ar Daklak, klei kp^ mơ\ng knhuah hd^p ênuk mrâo mrang ara\ anei h^n mơh pro\ng, sna\n [ia\dah mnuih [uôn sang a\t dôk kriê yua du\m knhuah bhia\n ja\k siam mâo mơ\ng đưm. Sa hla\m du\m klei bhia\n ana\n jing klei hua\ [ơ\ng dơr mnuih djiê w^t ho\ng aê aduôn atâo atiêt pô

Tơdah tuôm ho\ng klei luh hla kyâo mtâo mâo klei djiê bru\ anak Êđê amâo mâo k[ah ôh klei kna\ êsei brei djam iêu jak tuê hriê ]ang ênuh duh mgei. Hlăm ana\n mâo wa\t anak Êđê ti [uôn Alê B, alu\ kr^ng Êa Tam, [uôn pro\ng {uôn Ama Thuôt.

Êlâo adih amâo mâo djo\ kno\ng hlăm klei hua\ [ơ\ng ti hruê dơr djiê, [ia\dah hlăm hruê lui msat ăt kreh mko\ mjing mơh, ho\ng klei bhiăn ngă yang adiê, ka\ kpiê hua\ mnăm, knhal tu] mơ\ng klei dja\ msat.

                                                                                Knă êsei

{ia\dah ara\ anei đơ klei bhiăn ana\n lu amâo mâo lo\ dja\ ôh, ara\ anei kno\ng hlăm klei luh hla kyâo mtâo mâo klei djiê bru\, snăn jih jang adei tlang yang [uôn mnuih [uôn sang, mdei brua\ pưk lui brua\ hma nao bi đru kơ brua\ sang djiê. Tui si klei khăp lehana\n ai tiê dưi thâo mâo, hlăm găp ênuê djuê êpul mnuih ]uh u\n, mnuih ]uh êmô, ba mdiê kdô mdiê klu\ng mprăp kơ klei dơr djiê. Bi sang riêng gah, mnuih [uôn sang je\ giăm jih jang đru bi nao klei ]ang ênuh tui si ai tiê klei khăp, đa sa to\ braih, sa ênoh prăk nao bi ]ang. Anei jing klei bi êdah ai tiê thâo bi hgu\m đru, amâo mâo ]ia\ng kơ găp djuê sang djiê hu^dah asei djiê mdiê pai ta\, jih jang mnuih bi nao kơ sang djiê đru bi juh go\ sang mdul klei ênguôt bi hro\ klei hn^ng.

                              Alôk êbua hlăm mlam tal 2

Kyua hlo\ng mprăp mkra hua\ [ơ\ng ti msat mtam klei hua\ [ơ\ng leh dơr djiê ]ia\ng hdơr knga kơ jih jang mnuih đru hriê ata\t atâo ayang w^t ho\ng aê aduôn atâo atiêt, lehana\n đru leh go\ sang mâo klei luh hla kyâ mtâo ana\n. Snăn brua\ prăp êmiêt bo\ ho\ng klei [h^ ênu\m.

Hlăm klei djiê bru\ ana\n, am^ H’Yiêm brei thâo: Brua\ mko\ mjing klei ]ang ênuh duh mgei klei djiê bru\ ti [uôn Alê B kreh dja\ truh kơ hruê tal 3 kơp ba dơr, kyuadah ]ia\ng djăp hruê duh kơ brua\. Phung mduôn khua êkei mniê đru nao bi juh go\ sang, phung êdam êra nao kơ hma duah djuh duh êa, nao tui duah êbua, pe\ boh tei hu\ng, duah tro\ng ph^ pioh tu\k djam.

                                   Alôk kuôt mtei mlam tal 3

Amâo mâo djo\ mse\ ho\ng mnuih djuê lar ôh, mnơ\ng dah ba kơ atâo ngă ho\ng mơar, ho\ng rup. Bi anak êđê dê ngă Mnưh ho\ng lu mta êa mrai.

Truh ti mlam knhal tu] êlâo kơ ba dơr, jih jang phung hđeh êdam mniê êra nao bi alôk êbua, ]ha\t boh tei hu\ng, lôk juê mtei, krah boh kneh, duah plăng, duah amrê] prăp êmiêt kơ klei tu\k djam hruê mgi.

Jih jang djăp mta ra mnơ\ng mâo mprăp leh ênu\m djăp pioh jum truh kơ êbâo ]ô mnuih hua\. Amâo mâo jing yuôm bhăn ôh kno\ng djam êbua, ho\ng kan krô, amrê] plăng, jih jang mnơ\ng [ơ\ng anei mơ\ng phung êdam êra lehana\n amai adei mniê khua asei hlăm [uôn duh mkra mơ\ng 2h aguah hlo\ng truh kơ aguah hruê dơr, hlăm brô 10h aguah jih jang êsei djam ksa\ leh ênu\m, ăt jing mmông dơr djiê leh rue# jih jang mnuih lo\ dôk hua\ [ơ\ng êlâo kơ đue# w^t mdê mdê.

                                      Djam êbua – djam [ơ\ng phu\n hlăm klei dơr djiê

Klei mprăp êsei djam hua\ [ơ\ng dơr djiê anei tui hluê klei dưi thâo mâo mơ\ng go\ sang pô djiê, mko\ mjing pro\ng amâodah điêt, sitôhmô ]ia\ng la] dưi ]uh êmô kbâo u\n mnu\ amâo dah kpiê êsei. Bi ho\ng go\ sang k[ah dah dưi ]uh ma\ kno\ng u\n mnu\, amâodah lu êdi blei êa mmih jum mnuih [uôn sang hriê bi êngu\m duh mgei klei dơr djiê anăn, jih jang bi yăl dliê mđ^ ai, bi juh hdơ\ng găp ho\ng go\ sang mâo klei djiê bru\.

Tui si H’Djao Knul, jing sa ]ô mnuih grăp blư\ [uôn Alê B mâo klei luh hla kyâo mtâo, `u la]: Kha\dah hua\ [ơ\ng hlăm msat, [ia\dah klei hua\ [ơ\ng anei jing mdê, ti ana\n mâo djam êbua, djam êbua yơh mkra grăp blư\ mâo klei dơr djiê, mâo mprăp ho\ng klei [h^ ênu\m mơ\ng phung mbrua\ thâo tu\k kna djam êbua.

                                                     Tu\k djam êbua hlăm klei dơr djiê

Klei yuôm bhăn mơ\ng klei hua\ [ơ\ng leh mmông dơr djiê jing ]ia\ng bi êdah ai tiê thâo hdơr knga la] jăk kơ jih jang mnuih, mơ\ng tuê êgar [uôn yu\ pu\ ngo\, mnuih je\ giăm riêng gah, mnuih hla\m găp ênuê djuê êpul, hriê leh kuh ku\m ênu\m ênăp ho\ng sang djiê, đru bi duh m^n dơ\ng mơ\ng brua\ klei [a\ng, duah mnơ\ng mprăp kơ klei dơr djiê, hriê bi juh u\ kyăm ho\ng găp djuê du\m hruê êgao.

Tui si Tiến sĩ Tuyết Nhung {uôn krông nai mtô ti sang hra\ đại học Tây Nguyên, mphu\n dôk klei hua\ [ơ\ng hla\m msat lo\ mâo jing klei hua\ msat, amâodah lo\ pia jing klei hua\ [ơ\ng lui msat (ngă pơ\ng), jing mko\ mjing klei hua\ [ơ\ng iêu jih jang adei tlang yang [uôn, lehana\n ênu\m ênap găp djuê nao hua\ msat mjưh klei dja\ msat, mko\ mjing he\ klei hua\ [ơ\ng bi ktlah ho\ng mnguh mngăt atâo ayang. {ia\dah brua\ ana\n ara\ anei amâo lo\ dja\ ôh.

                                           Klei huă [ơ\ng dơr djiê hlăm msat mơ\ng mnuih Êđê

Ăt tui si Tuyết Nhung mơh, klei hua\ [ơ\ng dơr djiê jing sa klei bhiăn mâo leh mơ\ng đưm ho\ng anak Êđê, k`ăm bi êdah ai tiê klei khăp mnuih hd^p ho\ng mnuih djiê, lehana\n mnuih hlăm go\ sang mâo klei djiê bru\ ho\ng jih jang adei tlang yang [uôn hriê bi juh duh mgei klei djiê bru\ ana\n, anei jing knhuah siam bi êdah klei thâo bi khăp, thâo bi đru mmông mâo klei dleh ktro\ hlăm [uôn sang.

                                    Y-Khem pô ]ih hlo\ng răk.