VOV4.Êđê - Thu\n 2020 mdê êdi ho\ng 132 go\ êsei mnuih djuê ana Bahnar Rơ Ngao ti [uôn Kon Trang Long Loi, wa\l krah Đăk Hà, kdriêk Đăk Hà, ]ar Kon Tum. Mâo klei đru mơ\ng bruă sang ]ư\ êa leh anăn bruă dhar kreh alu\ wa\l, mnuih [uôn sang ba ako\ snăn phung mda asei hlăm [uôn hrăm mb^t mko\ mjing tu\ jing [uôn hiu ]hưn ênguê êpul êya jing anôk khăp nao mơ\ng phung tuê je\ giăm taih kbưi s^t nai ti Kon Tum. Ho\ng bruă po\k sa bruă duh mkra mrâo, hiu ]hưn ênguê êpul êya hlăk đru kơ mnuih [uôn sang Kon Trang Long Loi mâo thiăm prăk hrui w^t mđ^ mlih klei hd^p. Anei lo\ jing klei găl jăk kơ mnuih [uôn sang răng mgang, mđ^ lar du\m ênoh dhar kreh djuê ana hlăm klei hd^p hruê anei.

Truh ti Kon Trang Long Loi du\m hruê ako\ thu\n mrâo 2021, phung tuê hiu ]hưn ênguê sra\ng dưi hra\m mb^t ho\ng ai êwa êđa\p drưm mb^t ho\ng klei kha\p ]ia\ng kơ tuê mơ\ng mnuih [uôn sang ti sa boh [uôn ja\k siam djiêu êa krông anei. Dơ\ng mơ\ng hruê knơ\ng kdơ\ng êa Plei Krông dưi mko\ mjing, mguôp mb^t ho\ng krông Pô Kô lehana\n wa\l ênao êa nga\ kơ [uôn Kon Trang Long Loi h^n mơh lo\ ja\k siam h^n.

Wa\t mnuih [uôn sang mơ\ng kdriêk Đa\k Hà, êlâo adih mâo lu blư\ hriê kơ Kon Trang Long Loi, sna\n ara\ anei bi knga\r mơh ti ana\p klei bi mlih ja\k siam anei. Hoàng Ngọc Danh, 70 thu\n la] snei: Klei hlai mb^t wa\t knhuah gru mơ\ng đưm lehana\n ênuk mrâo, mơ\ng la\n adiê lehana\n anak mnuih, nga\ kơ `u m’ak êdi.Êlâo adih mdê êdi, ara\ anei dla\ng siam ma\ng ai. Po\k wa\l anôk hiu ]hưn anei kâo [uh siam êdi. Kphê, kdra\n lo\, ]^m phiơr, kôk phiơr, ]ư\ ]hia\ng dla\ng ja\k êdi. Kâo [uh wa\l hiu ]hưn anei siam, êđa\p drưm, ja\k j^n êdi.

Kon Trang Long Loi jing [uôn hiu ]hưn ênguê tal êlâo mơ\ng kdriêk Đa\k Hà lehana\n dôk tal 3 mơ\ng ]ar Kon Tum. }ia\ng dưi tu\ yap jing wa\l anôk hiu ]hưn ênguê mơ\ng ]ar hla\m krah thu\n 2020, 132 go\ sang ho\ng gia\m 800 ]ô mnuih hla\m [uôn bi mguôp, mđ^ lar ai tiê đua klam hla\m brua\ mko\ mjing {uôn hiu ]hưn ênguê. Klei na\ng m’ak jing phung mda asei jing pô ba ako\ đru mguôp lu h^n ]ia\ng mko\ mjing du\m mta brua\ hiu ]hưn ênguê. Amai Y Le jing pô kreh ma\ brua\ ti đang mnga hiu ]hưn djiêu êa krông brei thâo, hdra\ hiu ]hưn ênguê êpul êya mjing leh brua\ ma\, hnư hrui w^t lehana\n lu klei m’ak kơ mnuih [uôn sang, boh nik hla\m wưng Têt hat mse\ snei: Dơ\ng mơ\ng mâo wa\l anôk hiu ]hưn ênguê êpul êya, mnuih [uôn sang mâo leh brua\ ma\, klei thâo sa\ng mơ\ng mnuih [uôn sang ja\k mơh. {uôn sang hur har nao hgu\m hla\m du\m mta brua\ mka\p kơ tuê hiu ]hưn. Du\m kna\m mơak, phung mduôn, mda asei, êkei mniê nao hgu\m dja\p ênu\m. Mse\ si hruê anei, ti wa\l hiu ]hưn đang mnga anei mâo 11, 12 ]ô ma\ brua\. Mâo hnư hrui w^t mơ\ng brua\ hiu ]hưn ênguê êpul êya mnuih [uôn sang m’ak êdi, klei hd^p dul [ia\ mơh klei dleh dlan.

}ia\ng kơ hdra\ hiu ]hưn ênguê êpul êya mơ\ng Kon Trang Long Loi dưi đ^ kyar ja\k h^n, jak iêu lu phung tuê hiu ]hưn truh ti [uôn, Anôk brua\ sang ]ư\ êa wa\l krah Đa\k Hà mko\ mjing leh Êpul bi hgu\m brua\ hiu ]hưn ênguê êpul êya lehana\n Anôk kriê dla\ng brua\ hiu ]hưn ênguê êpul êya mâo phung knơ\ng, thâo sa\ng lu hla\m [uôn. Ti gu\ klei g^t gai mơ\ng Êpul bi hgu\m brua\ lehana\n anôk kriê dla\ng, brua\ kah mbha mnuih ma\ brua\ mka\p kơ hdra\ hiu ]hưn mơ\ng phung tuê dưi hluê nga\ ja\k. A Thum, kriê dla\ng brua\ pla mnga ti anôk hiu ]hưn wa\l ênao êa Plei Krông hơ\k m’ak la] snei:Kâo kreh pla mnga bi msiam ti du\m anôk hiu ]hưn ênguê anei. Tơdah mâo tuê hriê pô a\t da\p êdeh êdâo khua\t. Hnư hrui w^t sa mlan mâo 4 êkla\k pra\k. Sang kâo a\t pla du\m mta mnơ\ng mơh, ara\ anei lo\ mâo hnư hrui w^t mơ\ng brua\ hiu ]hưn ênguê êpul êya kâo [uh jing dja\p ênu\m h^n.

Truh ti [uôn Kon Trang Long Loi hla\m du\m hruê ako\ thu\n mrâo 2021, phung tuê hiu ]hưn sra\ng dưi hra\m mb^t ho\ng wa\l anôk knhuah gru đưm mơ\ng mnuih Bahnar. Dưi [ơ\ng đio\ brông, mna\m kpiê ]eh, mnu\ g’hang, ]^m ăm… hra\m mb^t ho\ng kdo\ ]huang, lu kna\m m’ak djuê ana mơ\ng đưm mâo mnuih [uôn sang tinei lo\ mdah w^t ]ia\ng kơ phung tuê dưi tui ksiêm, mse\ si Kna\m nga\ Yang Tuh pin êa, Kna\m đ^ dôk sang mrâo, Kna\m [hur knga… Jih ai tiê ho\ng gru hmô hiu ]hưn ênguê êpul êya, aduôn Nguyễn Thị Thắm, Khua adu\ brua\ Dhar kreh, hâo hưn kdriêk Đa\k Hà brei thâo, ]ia\ng kơ Kon Trang Long Loi jing anôk hriê ]hưn ja\k h^n, Adu\ brua\ Dhar kreh hla\k dôk đru kơ mnuih [uôn sang mđ^ lar brua\ klam phu\n mơ\ng pô hla\m dja\p mta ra brua\.}ia\ng mko\ mjing [uôn hiu ]hưn ênguê êpul êya mb^t ho\ng knhuah gru dhar kreh đ^ kyar h’^t kja\p, msir klei ư\ êpa, bi hro\ klei [un knap, hmei kreh mtô mblang, mtru\t mnuih [uôn sang nga\ ja\k brua\ bi mdoh wa\l hd^p mda Doh – Mtah – Siam; bi msiam pưk sang ]ia\ng nga\ ja\k hdra\ homestay. Hluê nga\ ja\k brua\ kriê pioh, mđ^ lar knhuah gru đưm mb^t ana\n mtô la] kơ anak ]ô, amâo djo\ kno\ng mnuih pro\ng ôh, [ia\dah phung hđeh a\t dưi nao hgu\m hla\m hdra\ mđ^ kyar brua\ hiu ]hưn ênguê.

Hla\m du\m hruê ako\ thu\n mrâo anei, ya\l dliê kơ du\m hdra\ k]ah mơ\ng anôk brua\ sang ]ư\ êa alu\ wa\l hla\m brua\ mđ^ kyar [uôn hiu ]hưn ênguê êpul êya Kon Trang Long Loi, Nguyễn Chí Ánh, Khua anôk brua\ sang ]ư\ êa wa\l krah Đa\k Hà brei thâo, kdriêk sra\ng duh bi liê ru\ mdơ\ng êlan mlir alu\, êlan hla\m [uôn, mka\p êa doh, mkra mđ^ Sang krum đưm… g^r truh kơ jih thu\n 2022 sra\ng nga\ leh du\m mta brua\ anei. }ia\ng mđ^ boh tu\ dưn hla\m hdra\ hiu ]hưn ênguê êpul êya, anôk brua\ sang ]ư\ êa wa\l krah a\t mâo hdra\ k]ah nga\ brua\ kla\ klơ\ng kơ [uôn Kon Trang Long Loi:Tal êlâo h^n brei rơ\ng hdra\ ]ua\l mka\ kr^ng mnuih [uôn sang dôk, si sra\ng nga\ k`a\m mjing klei ga\l ja\k hla\m klei hd^p aguah tlam, nga\ brua\ duh mkra pla mjing sra\ng jing anôk hiu ]hưn ênguê mtam. Hla\m ana\n, mâo du\m anôk brua\ nah gu\ mse\ si êlan klông, pui kmla\ lehana\n du\m mta brua\ mka\n ]ia\ng kơ mnuih [uôn sang bi h’^t klei hd^p. Kơ brua\ kriê pioh knhuah gru dhar kreh djuê ana sna\n hmei a\t ksiêm yap, bi klin, ]ih mkra kla\ klơ\ng lehana\n mâo hdra\ k]ah duh bi liê kla\ kơ klei mjua\t bi hria\m brua\ knua\ kơ mnuih ma\ brua\ tinei, boh nik du\m brua\ jia\ knhuah gru djuê ana mơ\ng đưm.

Bi mkla\ hdra\ êlan djo\ kla\ hla\m hdra\ mđ^ lar klei ga\l mâo, mđr^ng ho\ng brua\ bi leh hdra\ k]ah mđ^ hnơ\ng tu\ ja\k k`a\m jak iêu lu phung tuê hiu ]hưn ênguê, mnuih [uôn sang [uôn Kon Trang Long Loi a\t mâo lu klei m^n t^ng pro\ng hla\m thu\n 2021. Ana\n jing ru\ mkra 6 boh sang krum djuê ana đưm ti djiêu Sang krum [uôn, mkra mđ^ lehana\n ba yua 5 homestay ti 5 go\ sang; nao hgu\m hla\m adu\ mjua\t bi hria\m brua\ hiu ]hưn ênguê kơ 200 ]ô mnuih ma\ brua\ ti alu\ wa\l ho\ng hnư hrui w^t h’^t mơ\ng brua\ hiu ]hưn ênguê. Hriê ti Kon Trang Long Loi yan mnga anei, sra\ng [uh kla\ ai êwa klei hd^p mrâo, mnơ\ng dhơ\ng mrâo ti kr^ng la\n anei./.