VOV4.Êđê – {uôn Kon Jơ Ri, sa\ Đa\k Rơ Wa, [uôn pro\ng Kontum hing ang ho\ng brua\ kna\ kpiê ]eh ja\k êdi lehana\n mbrua\ brua\ pơ\k m`am. Tơdah du\m mta mnơ\ng pơ\k m`am ti [uôn anei mâo lu mnuih kha\p ]ia\ng kyua klei thâo mbrua\ m`am, boh đê] siam ala\ dla\ng; sna\n kpiê ]eh tinei a\t mâo lu mnuih kha\p mna\m kyua dưi mkra ho\ng kpei mơ\ng hmôk ana kyâo hla\m dliê mâo mnâo [âo mngưi, mmih ja\k êdi mna\m.

Nao ]hưn ho\ng khua mduôn A Đăng êmuh kơ hdră mui` khan đưm, `u brei hmei mnăm kpiê ]eh mơ\ng go\ sang. }eh kpiê mrâo ka\, bluh mnâo [âo mngưi snăk. ~u la]: Grăp thu\n, s^t leh puôt wia\ mdiê snăn go\ sang srăng kna\ lu ]eh kpiê snăn ]ia\ng mơak mb^t ho\ng [uôn sang leh ana\n ka\ kơ phung tuê hriê ]hưn mnăm.

 Ksue# đ^ng kpiê dưm ti pra pui sut bi doh leh ana\n ]u\t hlăm ]eh kpiê, khua mduôn A Đăng brei phung tuê mnăm êjai, yăl dliê êjai: “Kpiê hang snăk [ia\ dah s^t mnăm sui [ia\ kơnăn [uh đuôm mnâo mmih [âo mngưi jăk snăk”. Djo\ mơh, s^t mrâo mnăm, mnâo hăng truh kơ adu\ng ngă kơ phung amâo khăp kơ kpiê [iêr mse\ ho\ng kâo bi kdjăt, [ia\ dah kno\ng bhiâo đui] s^t êa kpiê ]eh kma kơ ko\ng đo\k mâo mnâo mmih, [âo mngưi mdê hjăn.

Hluê si klei yăl dliê mơ\ng A Đăng, ]ia\ng mâo mnâo jăk kpiê ]eh anei mâo sa hdră ngă mdê hjăn. Mnăm kpiê êjai, khua mduôn A Đăng yăl dliê êjai: Ho\ng phung Bahnar ti [uôn Kon Jơ Dri anei, mơ\ng dưm truh kơ ara\ anei, grăp yan mprăp huă êsei mrâo, mnuih [uôn sang nao hlăm dliê ]ia\ng mă hmôk ana Hyam (ana mâo mnâo hăng) ]ia\ng mkra kpei kpiê ]eh. Hmôk ana leh mă mơ\ng dliê srăng dưi mkra mjing kpei [hu krô pioh knă kpiê ]eh. {rư\ [rư\, knă kpiê ]eh ho\ng kpei ]o\ng mjing jing sa hlăm du\m bruă knhuah djuê ana mâo go\ êsei ngă na nao. Kpiê ]eh leh mkra mnuih [uôn sang yua hlăm go\ sang, [uôn sang, boh nik hlăm gưl [uôn sang mâo knăm mơak snăn mnuih [uôn sang lo\ bi knă kpiê ]eh pioh kơ phung tuê, [uôn sang mnăm, mâo đa đa pioh ba ]h^ kơ [uôn mkăn.

 Phung mniê [uôn Kon Rơ-Ji mkra mjing kpei pioh knă kpiê ti sang ro\ng

Ti [uôn Kon Jơ Dri hruê anei, Y Mai dưi thâo jing pô thâo knă kpei kpiê ]eh ho\ng hmôk ana Hyam leh ana\n jing pô thâo knă kpiê [âo mngưi jăk snăk. Hlăm gưl knhal jih thu\n, mprăp kơ knăm huă êsei mrâo, Y Mai khăng iêu jak phung mniê hlăm [uôn nao hlăm dliê măt hmôk ana Hyam leh ana\n k[^n ti sang roong tăp mdiê ngă kpei kpiê ]eh, ]ia\ng pioh ngă ]eh kpiê pro\ng [âo mngưi, jăk kơ hruê Têt.

Y Mai brei thâo, hriăm knă kpiê snăn brei hriăm lu mta leh tui hluê si mnơ\ng pioh knăn snăn mâo klei knă mdê mdê, [ia\ dah ]ia\ng kriê pioh mnâo [âo mngưi snăn êlâo h^n jing brei hriăm klei ngă kpei.

 Hluê si Y Mai, mkra kpei hluê si mnuih Bahnar lu mta, mâo braih hrah, hmôk, hla ana Hyam leh ana\n êkuaih, amrê].

 Djă ti kngan du\m kdrê] ana Hyam pro\ng mđơr ho\ng kkuê kngan adôk mâo wa\t hla đ’điêt mtah. Y Mai lo\ mblang: Ana Hyam hlăm dliê khăng mâo 2 mta, ana mâo ktăk ko# leh ana\n ana mâo ktăk k`^. Khă sơnăn, kno\ng ana Hyam mâo ktăk k`^ dưi mkra mjing kpei, bi ana mâo ktăk ko# mâo mnâo msăm, amâo dưi mkra mjing kpei ôh.

 Ana Hyam leh koh mơ\ng dliê, mă hmôk tlê bi lik leh ana\n mă êa. Braih hrah (braih mâo mnuih [uôn sang buh ti hma 6 mlan kơh dưi puôt wia\) tram hlăm êa bi ê un, tlê lik, kpei mă amlơ\k, leh ana\n tlê mb^t ho\ng amrê] leh anan êkuaih. Kdrê] knhal tui] jing ba mnơ\ng tlê leh ana\n mâo wa\t hmôk ana Hyam, amlơ\k braih, amrê], êkuaih mb^t leh ana\n mmuôn mjing klo\  kpei.

Klei mdê hjăn jing grăp klo\ kpei dưi mmuôn pro\ng, điêt mdê mdê, bi knăl kơ phung hlăm go\ sang: tal êlâo kpei aê, kpei aduôn leh ana\n kpei ama, kpei am^, kpei anak, kpei ]ô… Du\m klo\ kpei leh mmuôn dưm hlăm ê i (prue# kam dmiê ]ia\ng tlaih bi [l^t) leh ana\n dưm djo\ si prue# kpei âe, kpei aduôn ti krah, leh ana\n truh kơ kpei anak, ]ô ti djiêu.

 Leh dăp klo\ kpei hlăm ê i snăn mă amrê] boh dôk mtah dưm ti dlông klo\ kpei ]ia\ng bi msiam leh ana\n mă [ia\ kpei hđăp pruê ti dlông kpei mrâo. Leh du\m kdrê] ana\n, mă  [ia\ hla ana Hyam tiap ti dlông ê i dưm kpei, êlâo kơ ba nao [hu. Y Mai brei thâo: “Mnuih Bahnar ti nei la] dah ngă snăn kơh phung yang jhat amâo dưi ngă ôh leh ana\n kpei pral dưi yua h^n”.

 Du\m klo\ kpei srăng dưi ba nao [hu hlăm brô 20 hruê kơh dưi yua. }ia\ng mdrơ\ng ho\ng klei [oh [ơ\ng, mnuih [uôn sang khăng pioh kpei hlăm đ^ng m’ô, alê amâo dah boh giêt krô. Grăp blư\ knă kpiê snăn ma\ klo\ kpei anei tlê bi lik leh ana\n bi luk ho\ng du\m mta mnơ\ng pioh knă kpiê…

Y Mai brei thâo, mphu\n dô, hlăm hdră mkra mjing kpei bi kăm lu mta, [ia\dah ara\ anei, mnuih [uôn sang êlâo kơ mkra kpei kno\ng amâo dưi [ơ\ng mnơ\ng [ơ\ng, êa mnăm mâo mnâo msăm đui], tơ dah amâo kăm kpei pioh knă kpiê srăng jhat he\.

 Mơ\ng [uôn Kon Klor, să Đăk Rờ Wa, hriê hriăm ho\ng phung amai adei knă kpiê ]eh, Y Kem hơ\k mơak yăl dliê: “Kpiê mơ\ng mnuih Bahnar [uôn Kon Jơ Ri jăk snăk. Êlâo dih ti [uôn pô phung mduôn ăt thâo ngă mơh kpei mse\ si aduôn aê đưm [ia\ dah ara\ anei amâo lo\ thâo ôh. Kyua ana\n, kâo ]ia\ng hriê ti nei tui hriăm leh ana\n lo\ bi hriăm kơ amai adei hlăm [uôn kriê pioh bruă knhuah gru pô”.

Grăp êpul êya mnuih djuê [ia\ ti kr^ng Lăn Dap Kngư mâo du\m mnâo kpiê ]eh knhuah gru mdê mdê, jing sa knhuah mdê hjăn mơ\ng grăp djuê ana, kr^ng kwar. Kpiê ]eh ti Kon Jơ Dri mâo mnâo mdê hjăn leh ana\n [âo mngưi kyua mta kpei mơ\ng hmôk ana Hyam. Khă gơ\ klei hd^p mâo lu klei bi mlih, mnuih Bahnar ti Kon Jơ Dri [rư\ mâo klei thâo kriê pioh leh ana\n mđ^ lar klei thâo ngă bruă knhuah gru djuê ana pô, boh nik kpiê ]eh.

H’Zawut pô ]ih hlo\ng răk