VOV4.Êđê - Leh êbeh 10 thu\n po\k nga\ hdra\ brua\ k`a\m ala ]ar mko\ mkra kr^ng [uôn, kr^ng [uôn sang hla\m La\n dap kngư mâo leh lu klei bi mlih. Ktuê êlan ga\n êrô dưi mkra mđ^ duh bi liê, anôk brua\ nah gu\ dưi ru\ mdơ\ng pro\ng siam, klei hd^p mnuih [uôn sang [rư\ hruê dưi mkra mđ^ kbia\ hriê mơ\ng klei bi mlih hdra\ nga\ brua\.... Jih jang klei anei mjing sa leh po\k rup mrâo, siam êdi ti kr^ng [uôn sang La\n dap kngư.

Lu kruôp êkei mniê ruah kdra\p ]u\t h’ô djuê ana ma\ rup hla\m kna\m bi kuôl

W^t ti să knông lăn Ia Nan, kdriêk Đức Cơ, ]ar Gia Lai hlăm yan mnuih [uôn sang mrâo hrui êmiêt boh mnga anăn grăp go\ sang bo\ ho\ng klei mơak. {o# mra kr^ng [uôn sang mrâo mơ\ng să knông lăn anei mlih mlâo, mơ\ng kdriêk truh kơ wa\l krah să leh anăn truh du\m boh [uôn mâo leh êlan bê tông, êlan siam, pưk sang jăk siam. Du\m hdră bruă sang hră, anôk mdrao mgu\n, knơ\ng kdơ\ng êa, êa doh… dưi ru\ mdơ\ng leh anăn mđ^ lar klei tu\ dưn. Aduôn Bùi Thị Thanh – Khua knơ\ng bruă sang ]ư\ êa să Ia Nan brei thâo, thu\n 2011, leh să mphu\n po\k ngă hdră mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, să kno\ng mâo 5 hnơ\ng k]ah. Truh knhal jih thu\n 2020 anei, să Ia Nan mâo leh 19/19 hnơ\ng k]ah kr^ng [uôn sang mrâo.  Năng yap jing prăk hrui w^t kah knar grăp ]ô mnuih mơ\ng să mâo êbeh 41 êklăk prăk, ênoh go\ êsei [un hro\ adôk ti gu\ 3%.Sui ho\ng anei 4 thu\n jing să dleh dlan, ênoh go\ êsei [un ăt lu. }ia\ng kơ mnuih [uôn sang mđ^ klei thâo  ngă bruă mkra mjing snăn ăt bi hgu\m ho\ng du\m anôk thơ\ng kơ bruă mơ\ng kdriêk ]ia\ng po\k adu\ bi hriăm hdră mnê] ngă bruă. Tal dua jing po\k adu\ bi hriăm bruă kơ du\m go\ êsei mnuih [uôn sang  mơ\ng 3 [uôn mnuih djuê [ia\. Kyua anăn mnuih [uôn sang [rư\ tui hluê hdră ngă bruă leh anăn ba yua klei kreh knhâo hlăm bruă mkra mjing. Êngao anăn grăp thu\n ăt đru kơ mnuih [uôn sang po\k ngă ênoh prăk đru kơ go\ êsei giăm [un, go\ êsei [un, go\ êsei mnuih djuê [ia\. Klă klơ\ng du\m ênoh prăk đru kơ mnuih [uôn sang dưi ba yua tu\ dưn.”

Ktuê êlan mnga ja\k siam

Ăt mse\ si lu [uôn ti  Lăn Dap Kngư, [uôn }ư\ Dluê, să Hoà Xuân, [uôn pro\ng {uôn Ama Thuôt, ]ar Dak Lak bi mlih ho\ng  mnư\ mnang dưi ru\ mdơ\ng jăk siam, djăp ktuê êlan dưi tuh bê tông, êlan nao pưk hma ăt dưi mkra mjing jăk. Dua nah êlan dưi pla lu mta mnga blang siam. Y- Măt Byă, mnuih [uôn sang hlăm [uôn brei thâo: Hdră mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo ba leh lu klei mlih mrâo, mơ\ng hlăm klei m^n mơ\ng grăp ]ô mnuih truh klei tu\ dưn hlăm kdrăn lo\, pưk hma. Y- Măt Byă brei thâo:“Kâo [uh [uôn sang bi mlih lu snăk, mnuih [uôn sang ară anei thâo ba yua klei kreh knhâo hdră mnê] hlăm bruă mkra mjing anăn pla pluă lu mta ana hlăm đang kphê, du\m sang amâo mâo lăn snăn hiu mă bruă mưn, mkiêt mkriêm prăk blei mnơ\ng hlăm go\ sang, tui hriăm hdră yua prăk mkiêt mkriêm, amâo mse\ si êlâo ôh du\m mâo bi liê jih.”

Hưn mthâo mnơ\ng dhơ\ng

{o# mta kr^ng [uôn sang mrâo mlih mrâo jing klei bi klă s^t mơ\ng hdră mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo. Du\m ktuê êlan lăn hrah [ruih [hu\l hlăm yan không, kdlu\t hlăm yan hjan amâo lo\ mâo ôh, mb^t ho\ng du\m ktuê êlan mrâo siam hlăm [uôn sang, du\m hdră bruă êa doh ăt dưi ba truh kơ alu\ [uôn… Du\m klei bi mlih anăn mjing leh hnơ\ng kơ klei h’uh mđao mơ\ng jih jang [uôn sang  Lăn Dap Kngư. Ayo\ng Hyôm, [uôn Chrơng I, să Đăk Ta Lêy, Mang Yang, Gia Lai la]:“Knu\k kna duh bi liê kơ êlan klông êrô êbat găl ênưih. Đưm dih nao hlăm ktuê êlan êbeh 1 km kơh dưi truh anôk mă êa, bi ara\ anei êa truh ti [uôn, êlan klông êrô êbat găl ênưih.”

Leh anôk bruă nah gu\ dưi duh bi liê mko\ mjing, klei m^n ngă bruă duh mkra mơ\ng mnuih [uôn sang bi mlih, klei hd^p [rư\ hơ^t kjăp snăn bruă răng mgang leh anăn mđ^ lar knhuah dhar kreh mnuih djuê [ia\ ti nei ăt dưi mđing dlưng. Mơ\ng hdră răng mgang dhar kreh ]ing ]harr mơ\ng du\m ]ar Lăn Dap Kngư truh Knăm mơak kdrăp pơ\k m`am djuê ana mrâo dưi mko\ mjing ho\ng hnơ\ng hnơ\ng gưl ala ]ar ti ]ar Dak Nông mrâo êgao đru mguôp kriê pioh leh anăn hưn mdah du\m ênoh dhar kreh jăk siam mơ\ng kr^ng Lăn Dap Kngư.

Aduôn H’Đă Êya, [uôn Nui, să Tâm Thắng, kdriêk }ư\ Jut, ]ar Dak Nông brei thâo, êlâo dih, mnuih [uôn sang amâo đei h’ô ôh kdrăp ]u\t h’ô djuê ana pô, di gơ\ amâo đei khăp ôh kdrăp djuê ana pô. {ia\ dah du\m thu\n ho\ng anei, ho\ng hdră mko\ mkra klei hd^p dhar kreh ti alu\ [uôn dưi po\k ngă,  bruă h’ô kdrăp k]ut h’ô djuê ana hlăm du\m klei bi kuôl ung mo#, knăm mơak mâo leh lu anôk. Lu phung bi kuôl ung mo# ruah kdrăp ]u\t h’ô djuê ana mă rup bi kuôl ung mo# leh anăn digơ\ ktưn hưn kơ klei anăn. Kyua anăn bruă m`am kdrăp djuê ana ăt dưi đ^ kyar mb^t:“Ară anei mnuih [uôn sang amâo lo\ hê` ôh h’ô kdrăp djuê ana pô.  S^t hlăm knăm mơak, bi kuôl ung mo#, klei bi k[^n pro\ng mơ\ng Đảng, Knu\k kna hmei srăng h’ô kdrăp djuê ana pô. Hmei ]ang hmăng knu\k kna hưn mdah đru hmei dưi ]h^ mnơ\ng pơ\k m`am djuê ana kơ lu mnuih hlăm  grăp kwar ala ]ar.”

Lu mnuih mâo pưk sang pro\ng siam

Êbeh 10 thu\n hluê ngă Hdră k`ăm ala ]ar mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo ti  Lăn dap Kngư, ]ar Gia Lai ara\ anei mâo 2 anôk bruă gưl kdriêk jing [uôn pro\ng Plei Ku leh anăn wa\l krah An Khê mâo 100% ênoh să djăp hnơ\ng ]uăn kr^ng [uôn sang mrâo, ]ar Kon Tum mâo 4 kdriek jing Đắk Hà, Đắk Tô, Ngọc Hồi leh anăn Kon Braih djăp hdră k`ăm kơ ênoh să Kr^ng [uôn sang mrâo. Ti Dhu\ng Lăn Dap Kngư, truh knhal jih thu\n 2020, Lâm Đồng mâo 109/116 să leh anăn [ia\ êdi 6 kdriêk djăp hnơ\ng ]uăn kr^ng [uôn sang mrâo. }ar Dak Nông mâo leh kdriêk Dak Rlâp bi leh hnơ\ng k]ah kr^ng [uôn sang mrâo leh anăn ti Dak Lak, [uôn pro\ng {uôn Ama Thuôt ăt hlăk dôk guôn klei tu\ yap bi leh bruă mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo. Du\m klei tu\ anăn jing klei bi mklă brei [uh, hdră mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo ti Lăn Dap Kngư hlăk dưi po\k ngă jăk, leh anăn srăng mâo lu klei tu\ pro\ng h^n hlăm êdei anăp. La] kơ klei bi mlih mơ\ng [uôn sang Lăn Dap Kngư mơ\ng hdră mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, Điểu Mưu, k’iăng Khua dlăng bruă alu\ wăl 2 brei thâo:Mơ\ng thu\n 2009 -2020 hdră mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo mơ\ng Đảng Knu\k kna duh bi liê leh kơ mnuih [uôn sang kơ anôk bruă nah gu\, mđ^ prăk hrui w^t kơ mnuih [uôn sang, anak ]ô mnuih djuê [ia\ ti nei dui hriăm hră djăp ênu\m. Mơ\ng leh mâo hdră mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo mnuih [uôn sang kriê pioh mđ^ lar ênoh yuôm  dhar kreh, bi mlih klei m^, hdră pla mjing mơ\ng năn mâo klei hd^p [rư\ hruê [rư\ hơ^t kjăp leh anăn đ^ kyar h^n.”

Hdră mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo ba leh [o# mta mrâo kơ kr^ng Lăn Dap Kngư. Mơ\ng du\m anôk bruă nah gu\ jăk siam h^n, găl ênưih h^n, alu\ wa\l bruă lo\ hma, kr^ng [uôn sang ti Lăn  Dap Kngư srăng mâo boh kdru\t mrâo ]ia\ng mđ^ kyar, mđing truh sa bruă lo\ hma mrâo mrang, du\m kr^ng [uôn sang mdro\ng sah.