Ƀuôn prŏng Gia Nghĩa, čar Dak Nông hlăm dŭm hruê anei mčhĭt m’uăt hlăm yan hrui êmiêt kphê. Gĭr đoh ƀaih hlăm lam bŏ asăr kphê ksă, K’Sung, djuê ana Mnông, khua ƀuôn Ting Wel Đơm (să Dak Nia, ƀuôn prŏng Gia Nghĩa) hơ̆k kdơ̆k brei thâo, thŭn anei ƀĭng ngă lŏ hma mơak êdi kyua čhĭ mnơ̆ng mâo ênoh sơaĭ. Krah thŭn hrui êmiêt boh durian, ară anei dôk hrui êmiêt kphê lehanăn mprăp rui pĕ tiêu, djăp mta mnơ̆ng pla mâo ênoh đĭ soaĭ. Hluê si K’Sung, kyua gĭr tui ksiêm klei thâo, ngă hluê gŏ êsei ayŏng adei mnuih djuê lar kyua anăn klei hdĭp mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn dưi mkra mđĭ, lu gŏ êsei đĭ kơ mdrŏng. Ƀuôn mâo êbeh 350 gŏ êsei mnuih ƀuôn sang, giăm 40% jing mnuih M’Nông, bi adôk jing ayŏng adei mnuih djuê lar, jih jang hdĭp hgŭm mguôp, thâo bi đru čiăng mđĭ kyar.

“Klei hdĭp êlâo adih dleh dlan êdi, ƀiădah ară anei Đảng, Knŭk kna mđing dlăng mbĭt hŏng klei mnuih ƀuôn sang gĭr tui hriăm ayŏng adei mnuih djuê ana lar djiêu gah pla kphê, tiu, boh nik giăm anei lŏ pla boh durian, gĭr bi hơĭt klei hdĭp. Mnuih ƀuôn sang dŭm djuê ana ti alŭ, ƀuôn gĭr bi hgŭm mguôp čiăng kơ klei hdĭp ƀrư̆ hruê dưi mkra mđĭ lehanăn đĭ kyar hĭn”.

         Mbĭt hŏng hdră mđĭ kyar bruă duh mkra, hlăm hdră mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo, dŭm să hlăm ƀuôn prŏng Gia Nghĩa mđing kơ bruă kriê pioh, mđĭ lar dŭm boh tŭ yuôm dhar kreh djuê ana mơ̆ng đưm. Wăl anôk dhar kreh čing čhar mâo mnuih ƀuôn sang ti grăp ƀuôn êlan krơ̆ng kjăp, mkŏ mjing êpul tông čing čhar hluê grăp gưl thŭn, mơ̆ng mduôn truh kơ hđeh mâo klei lŏ čuê, mđĭ lar. Ƀuôn prŏng ăt čih mkra dŭm hdră kčah đru kơ mnuih ƀuôn sang mkŏ mjing dŭm boh ƀuôn ngă bruă pơ̆k mñam djuê ana, tŭk knă kpiê čeh, mkra ƀuôn hiu čhưn ênguê êpul êya. Quản Thị Ngọc, Kơiăng khua anôk bruă sang čư̆ êa să Dak Nia brei thâo, dŭm boh tŭ yuôm dhar kreh djuê ana mguôp hŏng dră hiu čhưn ênguê, dŭm bruă nah tluôn hlăk dôk đru mđĭ hnư hrui wĭt hơĭt kjăp kơ mnuih ƀuôn sang.

         “Să dôk hluê ngă bruă klam mđĭ kyar hdră hiu čhưn ênguê, mâo klei đru mơ̆ng Knơ̆ng bruă Dhar kreh, hâo hưn mơ̆ng ƀuôn prŏng, đru kơ dŭm anôk bruă nah gŭ ti dŭm boh ƀuôn. Mbĭt anăn, hmei ăt krơ̆ng kjăp 2 ƀuôn bruă mơ̆ng đưm jing pơ̆k mñam lehanăn tŭk knă kpiê čeh, grăp mlan mâo lu klei kuôl kă blei mnơ̆ng.

Ƀuôn prŏng Gia Nghĩa mâo 2 să, 6 ƀuôn hgŭm, 64 alŭ, ƀuôn. Hluê ngă hdră kñăm ala čar kơ bruă mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo, dŭm gưl bruă đảng, bruă sang čư̆ êa ƀuôn prŏng Gia Nghĩa bi mklă, mbĭt hŏng klei đru mơ̆ng Knŭk kna snăn brei ba yua jih klei găl mao hlăm mnuih ƀuôn sang, klei sa ai lăm ƀuôn sang. Hdră hluê ngă dŭm bruă, brei dŭm gưl bruă đảng, bruă sang čư̆ êa ngă hŏng klei klă mngač, ngă phŭn mil pô, hluê hdră “mnuih ƀuôn sang thâo, mnuih ƀuôn sang bi trông, bi ngă mbĭt lehanăn mnuih ƀuôn sang ksiêm dlăng”. Kyua anăn, lu mnuih ƀuôn sang mđing truh leh hdră anei hŏng dŭm bruă ngă klă sĭt, djŏ hŏng klei thâo mơ̆ng pô. Đỗ Tấn Sương, Khua anôk bruă sang čư̆ êa ƀuôn prŏng Gia Nghĩa mñă, lač kơ mnuih ƀuôn sang thâo, brei mnuih ƀuôn sang đăo knang iêu mtrŭt leh klei sa ai hlăm mnuih ƀuôn sang kñăm mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang ngă hdră duh mkra, jiă knhuah dhar kreh ti alŭ wăl ƀuôn prŏng.

“Tal êlâo jing krĭng ƀuôn sang mrâo leh kơnăn truh krĭng ƀuôn sang mrâo kdlưn hĭn, snăn jih klei anăn mnuih ƀuôn sang dưi dưn boh tŭ. Čiăng snăn, tal êlâo brei mtô mblang čiăng kơ mnuih ƀuôn sang dưi dưn boh tŭ, êlan klông, pui kmlă, sang hră, anôk mdrao mgŭn mguôp hŏng dŭm hnơ̆ng čuăn, boh nik êlan klông, anôk bruă nah gŭ doh, kjăp, mnuih ƀuôn sang dưi dưn jih klei anăn. Ară anei, mguôp 3 hdră ala čar kñăm dơ̆ng, đru leh krĭng ƀuôn sang ti dŭm să hlăm ƀuôn prŏng mâo lu klei bi mlih jăk.

Truh ti dŭm boh ƀuôn mơ̆ng ƀuôn prŏng Gia Nghĩa hruê anei, nao ti dŭm ktuê êlan dưi mkra hŏng betong kpă blăk drei dưi ƀuh lu boh sang prŏng siam. Mbĭt hŏng anăn mâo lu đang kphê, boh durian mtah mda, ba wĭt sa yan ngă bruă tŭ jing. Gia Nghĩa mâo mta kñăm truh kơ thŭn 2025 mâo 2/2 să djăp hnơ̆ng čuăn krĭng ƀuôn sang mrâo kdlưn hĭn, hlăm anăn mâo 1 să djăp hnơ̆ng čuăn krĭng ƀuôn sang mrâo hlăm ênuk mrâo, jing alŭ wăl êdah êdi mơ̆ng čar Dak Nông hlăm hdră mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo./.