VOV4.Êđê- Dă Rsal jing să krĭng taih kbưi tal êlâo hĭn ti kdriêk Dam Rong, čar Lâm Đồng dưi bi leh hdră ala čar kñăm mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo hlăk thŭn 2017. Tlâo thŭn êdei, să lŏ dưi mâo ênŭm hnơ̆ng čoh čuăn jing sa krĭng ƀuôn sang mrâo mđĭ hnơ̆ng. Hruê mmông kơ anăp, bruă Đảng, bruă sang čư êa leh anăn mnuih ƀuôn sang Dă Rsal dôk gĭr ktưn mđing truh kơ mta kñăm mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo klei bi hmô gưl čar. Mơ̆ng hdră ala čar knăm mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo, dŭm mta mơ̆ng klei hdĭp mda, bruă duh mkra, dhar kreh mơ̆ng alŭ wăl mâo klei mlih leh anăn dôk mlih klă klơ̆ng.

Truh alŭ Phi Jút, să Dă Rsal, kdriêk Dam Rông, čar Lâm Đồng dŭm hruê giăm Tết Nhâm Dần 2022, hmei ƀuh klă klei bi mlih mơ̆ng sa boh ƀuôn ti Lăn Dap Kngư. Ktuê dua nah êlan dlông êbeh pluh km nao ti ƀuôn, liă lia đang kphê, tiu, ana hluăt mrai, phă čư̆ jing dŭm kdrăn dliê mtah mta, nao mŭt hlăm wăl krah ƀuh dŭm boh sang prŏng siam, dŭm ktuê êlan hlăm alŭ, ƀuôn dưi bi msiam hŏng lu hla čhiăm gru, mnga jăk siam. Jih jang mjing sa pŏk rup ƀuôn sang čư̆ čhiăng jăk siam, mrâo mrang leh anăn lu êa mil.

 Triết K’Soong mnuih ƀuôn sang alŭ Phi Jut brei thâo, thŭn 2021 klei ruă Covid-19 dleh ktuê dlăng, alŭ myun mơh amâo mâo ôh mnuih djŏ tưp, mnuih ƀuôn sang ăt tlŏ ênŭm vaccin. Klei ruă tưp ngă kơ kdrăp mnơ̆ng lŏ hma đĭ lu, ƀiădah mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ hma mâo ênoh leh anăn djŏ yan, anăn gŏ sang ăt mđĭ lar prăk hrui wĭt, boh nik đĭ giăm 10% mkă hŏng thŭn êlâo. Mơ̆ng 4 ha kphê leh anăn phăn jao kriê dlăng 25 ha dliê, ñu hrui mă 300 êklăk prăk. Mâo prăk hrui wĭt hơĭt kjăp, thŭn anei gĭ sang srăng drông Têt trei mđao, bi hgŭm.

“Thŭn anei, jih ƀuôn sang ăt msĕ si gŏ sang kâo mâo prăk hrui wĭt hơĭt kjăp, hlăm anăn hmei dưi mâo mă prăk tla mơ̆ng bruă răng mgang dliê. Têt thŭn anei gŏ sang mkŏ mjing ƀơ̆ng tết mơak hĭn grăp thŭn, gŏ sang kâo kah sa kdrêč blei ana mnga đào, brai đuê̆ đŭng ƀêñ điŏ, kđeh čĭm ŭn čiăng drông thŭn mrâo. Kyua klei ruă tưp ăt dleh ktuê dlăng anăn gŏ sang kâo ăt hŏng ƀuôn sang ngă jăk hdră gang mkhư̆ klei ruă tưp. Drông thŭn mrâo, gŏ sang kâo hŏng mnuih ƀuôn sang drông Têt trei mđao, êđăp ênang leh anăn kriê dlăng klei suaih pral, ƀơ̆ng têt jăk mơak.”

 Alŭ Phi Jút hŏng giăm 200 gŏ êsei, mâo êbeh 450 ha ana pla mjing mâo: kphê, tiu, kñul, ana hluăt, bruă rông êmô, bê ăt đĭ kyar, êngao anăn 22 êpul gŏ êsei adôk phăn jao răng mgang 450 ha dliê leh anăn mâo prăk răng mgang dliê. Prăk hrui wĭt kah knar mơ̆ng dŭm gŏ êsei mơ̆ng 100-120 êklăk prăk/thŭn. Alŭ knŏng adôk ƀiă gŏ êsei ƀun.

 Pang Pế Y Nhanh -  Khua alŭ Phi Jut brei thâo, mđing truh hdră mkŏ mjing krĭng ƀuôn sang mrâo, hlăm dŭm thŭn êgao mnuih ƀuôn sang amâo djŏ knŏng mđĭ ktang ba yua kdrăp kreh knhâo hdră mnêč hlăm bruă rông mnơ̆ng pla mjing mđĭ kyar bruă duh mkra đuič ôh, ƀiădah lŏ dơ̆ng myơr giăm 2.700 m2 lăn, đru mguôp 700 êklăk leh anăn êbeh 400 hruê mkra êlan klông, mkŏ mjing sang dhar kreh amâodah dŭm hdră bruă mkăn, mkŏ mjing klei hdĭp dhar kreh wăl mnuih ƀuôn sang dôk, răng kriê wăl hdĭp mda… Tết Nhâm Dần thŭn 2022 anei, wăt tơdah klei ruă Covid-19 dleh ktuê dlăng, Anôk bruă čŏng kriê dlăng alŭ gĭr hâo hưn mtô mblang mnuih ƀuôn sang mơak yan mnga drông Têt êđăp ênang, mkiêt mkriêm.

“Thŭn 2021, klei ruă Covid-19 tưp lar dleh ktuê dlăng ti jih jang dŭm alŭ wăl, Anôk bruă kriê dlăng alŭ mtrŭt mjhar mnuih ƀuôn sang hâo hưn mtô mblang kơ mnuih ƀuôn sang thâo ngă bruă, mđĭ kyar bruă duh mkra gŏ sang, ƀuôn sang. Yan kphê thŭn 2021 mrâo êgao, mnuih ƀuôn sang hlăm alŭ hrui mă lu mkă hŏng dŭm thŭn êlâo, lŏ mâo ênoh anăn klei hdĭp mnuih ƀuôn sang leh anăn prăk hrui wĭt ăt mâo. Drông Têt thŭn anei, Anôk bruă kriê dlăng alŭ mtrŭt mjhar mnuih ƀuôn sang ƀơ̆ng Têt trei mđao, mkiêt mkriêm rơ̆ng hdră gang mkhư̆ klei ruă tưp. Thŭn 2022 anei, Anôk bruă kriê dlăng alŭ mmă kơ mnuih ƀuôn sang gĭr mă bruă, răng kriê klei suaih pral, krơ̆ng kjăp leh anăn gĭr ktưn mkŏ mjing hdră să krĭng ƀuôn sang mrâo bi hmô.”

            Đạ Rsal jing să kbưi hĭn ti kdriêk Dam Rông, bi knông hŏng kdriêk Krông Knô čar Dak Nông leh anăn kdriêk Lăk čar Dak Lak. Să mâo 7 alŭ, hŏng 2.742 gŏ êsei, giăm 10 êbâo čô mnuih, 80% jing mnuih Mnông, K’Ho. Hluê si Siu H’Bing - K’iăng Khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa să, leh ngă bruă mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo thŭn 2011, să knŏng mâo 12/19 hnơ̆ng čuăn. Dŭm hnơ̆ng čiăng ênoh duh bi liê lu msĕ si: Êlan klông, knơ̆ng kdơ̆ng êa, sang mnia, sang hră, anôk mdrao mgŭn... ka bi leh sơaĭ. Mbĭt anăn, să mâo lu mnuih ƀuôn sang djuê ƀiă adôk mâo lu klei bhiăn ngă bruă pla mjing hđăp, hmaĭ kơ klei mđĭ kyar bruă mkra mjing, prăk hrui wĭt.

Ti anăp dŭm klei lông dlăng, bruă Đảng leh anăn Bruă sang čư̆ êa Dă Rsal mkŏ mjing leh Hdră mtrŭn, dŭm hdră kčah ngă bruă klă klơ̆ng čiăng hluê ngă. Dŭm anôk bruă, êpul hgŭm gĭr mđĭ ktang hâo hưn mtô mblang kơ mnuih ƀuôn sang bi mlih klei mĭn, hdră ngă hlăm bruă mđĭ kyar rông mnơ̆ng, pla mjing, ba yua jih hnơ̆ng dŭm ênoh duh bi liê mơ̆ng Đảng leh anăn Knŭk kna; mđĭ kyar jih hnơ̆ng ai ktang mnuih ƀuôn sang đru mguôp mkŏ mjing dŭm hnơ̆ng kčah.

Hŏng 4.200 êklai prăk duh bi liê mơ̆ng prăk knŭk kna, să iêo mkrum leh giăm 500 êklai prăk bi kjăp êlan klông bê tông ti 7 alŭ, rŭ mdơ̆ng sang dhar kreh, sang mnia, anôk mdrao mgŭn, sang hră… Đru kơ mnuih ƀuôn sang mkŏ mjing êbeh 150 gru hmô mkra mjing, rông mnơ̆ng. Prăk hrui wĭt kah knar grăp čô mnuih thŭn 2021 mâo 62 êklăk prăk/ sa čô/thŭn, ênoh gŏ êsei ƀun adôk ti gŭ 7%. Hdră mtrŭn bruă Đảng să kčah hdră kñăm wưng 2021-2023, să srăng jing alŭ wăl djăp hnơ̆ng čiăn krĭng ƀuôn sang mrâo bi hmô gưl čar. Kơ bruă kriê dlăng Tết Nhâm Dần 2022, să dôk iêô mkrum dŭm klei găl đru kơ mnuih ƀuôn sang mơak drông Yan Mnga drông Tết, boh nik dŭm gŏ êsei ƀun, gŏ sang knŭk kna dlăng ba.

“Kriê dlăng Têt kơ mnuih ƀuôn sang thŭn 2022, hmei mđing đru kơ gŏ êsei ƀun, giăm ƀun, gŏ sang knŭk kna dlăng ba. Ară anei să dôk iêô mkrum sa ênoh prăk mơ̆ng phung mâo ai tiê kmah, êpul bruă čiăng blei 60-100 hnư mnơ̆ng mđup brei kơ phung anei. Hmei ăt kah mbha dŭm hnơ̆ng mnơ̆ng mdê mdê djŏ guôp hŏng grăp čô mnuih čiăng đru, si bĕ ngă čiăng mnuih ƀuôn sang mâo Têt jăk mơak, trei mđao.”

Yan mnga Nhâm Dần 2022 dôk wĭt hlăm grăp ƀuôn sang mơ̆ng plao ksĭ taih kbưi truh krĭng čư̆ čhiăng knông lăn. Bruă Đảng, bruă sang čư̆ êa leh anăn mnuih ƀuôn sang Dă Rsal bŏ hŏng klei đaŏ knang hŏng klei tŭ dưn dưi mâo čiăng mđing truh sa thŭn mrâo trei mđao, jăk mơak. Ai tiê bi hgŭm hlăm bruă mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo ba ai êwa mrâo kơ mnuih ƀuôn sang tinei, jing boh kdrŭt thiăm ai ktang kơ alŭ wăl dưi truh hnơ̆ng čuăn să krĭng ƀuôn sang mrâo bi hmô ti čar Lâm Đồng./.

Pô mblang: H’Zawut Ƀuôn Yă