VOV4.Êđê - Hla\m du\m thu\n êgao, hdra\ gang mkhư\ klei rua\ hnak mâo leh kdriêk Krông Pa], ]ar Daklak po\k nga\. Lu mnuih rua\ hnak hlăm [uôn sang dưi hmao [uh lehana\n mdrao hlao, đru mkhư\ klei rua\ anei tưp lar, msưh kdu\n jih klei rua\ hla\m êpul êya [uôn sang. Êdah kdlưn jing kdriêk Krông Pa] ho\ng du\m klei g^r ktưn hla\m brua\ bi mjih klei rua\ hnak hla\m êpul êya mơ\ng anôk brua\ mdrao mgu\n kdriêk.

{uh hlăm asei mâo klei đ^ êngoh dj’dje\ hlăm adiê tlam, mnuih bi êmăn, alah hua\ [ơ\ng, amâo mâo p^t, rua\ hlăm đah da mâo mb^t mtu\k, Nguyễn Minh Sơn ti alu\ mrô 3, sa\ Hoà Tiến, kdriêk krông Pa], ]ar Daklak nao băng kơ sang êa drao kdriêk mka\ dlăng, lehana\n thâo kơ pô mâo klei rua\ hnak. Leh mrâo hmư\, `u kdjăt k[la kyua hu^dah klei rua\ anei amâo dưi lo\ hlao. {ia\dah leh hmư\ phung nai aê mdrao k]e\ đru, mđ^ ai, `u hơ^t ai tiê mdrao djo\ ho\ng klei nai aê mdrao mta\ mtăn, snăn klei rua\ [rư\ [rư\ dơ\ng hdjul Sơn yăl dliê: “Mâo ho\ng anei giăm 4 mlan [uh bi kbnăl truh tlam dơ\ng đ^ êngoh, mnăm he\ êa drao êngoh mơ\ng anôk ]h^ êa drao, kyua pô m^ndah êngoh. {ia\dah dlăng hlăm asei mlei toh hroh êjai êmăn êmik amâo mâo p^t. Leh sa wưng êdei kơ ana\n đue# nao kơ mtu\k, [uh mse\ djuê ana\n nao ma\ rup Xquang, ara\ng đing jing hnak, snăn nao mdrao kơ sang êa drao hnak kso\ Daklak lo\ mka\ dlăng. Mơ\ng anôk ana\n m’^t hra\ kơ sa\, sa\ ata\t kơ anôk brua\ mdrao mgu\n mrâo. Mơ\ng ana\n truh kơ ara\ anei dôk mdrao mdul leh, hua\ [ơ\ng jăk đo\k k[ông leh, asei đ^ mâo 4 kg”.

Ăt mse\ ho\ng Sơn, Nguyễn Bảo Phong, ti alu\ mrô 2A, sa\ Hoà Tiến, kdriêk Krông Pa] thâo kơ pô mâo klei rua\ hnak êjai hlăm sa wưng nao mka\ dlăng klei suaih pral. ~u dôk amâo mâo h^t p^t amâo mâo mđao, m^n dah lui brua\ pô ti [uôn pro\ng Hồ Chí Minh w^t kơ sang mdrao mgu\n. Giăm mkrah mlan êgao, nanao hlăm grăp hruê, Phong nao kơ sang êa drao sa\ Hoà Tiến ]ia\ng tlo\ lehana\n mnăm êa drao djo\ mmông, mâo klei phung nai aê mdrao kia\ kriê. Mâo du\m blư\ êa drao ngă, tăp năng amâo lo\ ]ia\ng mdrao ôh, [ia\dah leh phung nai aê mdrao hriê truh kơ sang ]ua\ êmuh, mđ^ ai, `u lo\ mâo ai tiê thâo g^r mdrao mgu\n klei rua\. ~u la]:“Kâo mdrao kơ sang êa drao mdrao hnak ti ]ar snăn brei w^t mdrao kơ sang êa drao alu\ wa\l, phung nai aê mdrao kơ anei ăt jih ai tiê hriê ]ua\ kơ sang grăp aguah ako\ hruê kăm, snăn kâo tlo\ lehana\n mnăm ênu\m êa drao ti sang êa drao sa\ mâo phung nai aê mdrao kia\ kriê. Kâo [uh suaih h^n leh mka\ ho\ng êlâo, ara\ anei êbat hiu kjăp ai tiê leh, blu\ tlao m’ai h^n mơh. Hlăk ana\n blu\ hrăm bhiâo riâo rit êmăn mơh, ara\ anei [uh suăi leh”.

Tui si anôk brua\ mdrao mgu\n kdriêk Krông Pa], ho\ng klei g^r bi hro\ hnơ\ng ênoh mnuih mâo klei rua\ hnak ho\ng ênoh ti gu\ h^n, mđ^ ênoh mnuih mâo mka\ dlăng, pral thâo [uh lehana\n mdrao mgu\n bi pral, êpul êya brua\ kreh tio\ nao jê` jê` knua\ druh truh hlăm [uôn sang hâo hưn, mtô mblang, w^t la] ya mta klei mnuih [uôn sang êmuh, klei adôk đing kơ klei rua\ hnak. Mb^t ho\ng ana\n, hlăm du\m boh sang êa drao sa\, mâo sơăi pano apfi] hâo hưn, đru kơ mnuih [uôn sang thâo săng h^n kơ klei rua\ hnak, lehana\n ]o\ng pô tui duah, băng kơ sang êa drao tơdah mâo klei bi knăl mâo klei rua\. Knua\ druh truăn kơ brua\ hla\m gưl sa\, lehana\n mnuih đru brua\ hla\m [uôn ăt nao truh hla\m pưk hla\m sang mnuih rua\ hnak ]ia\ng mđ^ ai digơ\, mta\ kơ digơ\ g^r mdrao mơ\ng hlao jih [hut, đăm mdrao ôh mkrah dưh, ênưih truh kơ klei lo\ w^t bi kdơ\ng ho\ng êa drao. Aê mdrao Hồ Hữu Hải, Khua kia\ kriê sang êa drao sa\ Hoà Tiến, kdriêk Krông Pa] la]:“Tơdah mâo mnuih mâo klei rua\ hnak snăn tio\ nao mnuih rua\ nao mdrao kơ sang êa drao kdriêk ngă hra\ mơar lehana\n lo\ w^t mdrao kơ sang êa drao sa\ mâo brua\ kia\ kriê mbha êa drao mnăm bi djo\ hlăm grăp mlan. Hla\m wưng mdrao ktang phu\n tal êlâo mnuih rua\ mâo wa\t ho\ng tlo\ êa drao snăn dua mlan tal êlâo tlo\ êa drao ti sang êa drao sa\ hlăm grăp aguah. Bi ho\ng mnuih rua\ amâo mâo truh ti hnơ\ng tlo\ êa drao ôh, snăn mbha êa drao kơ mnuih rua\ hlăm sa hruê kăm sa blư\, lehana\n kăp ksiêm dlăng klei mnuih rua\ mnăm êa drao djăp ênu\m amâodah hơăi, mnăm djo\ ho\ng klei nai aê mdrao mta\ mtăn mơ\. Tơdah djo\ ho\ng klei mta\ mtăn snăn hơ^t ai tiê leh”.

Kyua mâo mko\ mjing hdră mdrơ\ng ho\ng klei rua\ hnak kjăp, snăn hnơ\ng ênoh mdrao mgu\n hlao mnuih rua\ hnak hlăm kdriêk jing ênu\m. Aê mdrao Nguyễn Quy, Khua anôk brua\ kia\ kriê klei rua\ tưp, Anôk brua\ mdrao mgu\n kdriêk Krông Pa] brei thâo: “Thu\n 2018, anôk anei mâo mdrao mgu\n leh truh 111 ]ô mnuih mâo klei rua\ hnak mơ\ng jih jang 16 boh sa\, wa\l krah hla\m kdriêk. Hlăm ana\n ênoh mdrao hlao truh 91%; mdrao djo\ ênu\m hdră mdrao truh 95%, lehana\n kno\ng mâo 1,8% mnuih rua\ lui amâo lo\ mdrao, lu mnuih amâo lo\ mdrao le\ hla\m thu\n leh mduôn, ai awa\t êbeh 80 thu\n kơ dlông, [ia\dah ho\ng mnuih rua\ ana\n ăt mâo klei ksiêm dlăng, lehana\n mghaih msir mdrao mjê] bi pral mơh”.

}ia\ng kơ brua\ mdrơ\ng ho\ng klei rua\ hnak mâo lu klei tu\ dưn jăk, bi hro\ klei tưp lar hlăm [uôn sang, ana\p truh kơ klei amâo lo\ mâo ôh klei rua\ hnak, wưng kơ ana\p, aê mdrao Nguyễn Quy brei thâo: “}ia\ng ana\p truh amâo lo\ mâo ôh klei rua\ hnak hla\m [uôn sang, hdră tal êlâo jing mđ^ h^n klei thâo [uh mnuih mâo klei rua\, tal dua leh thâo [uh mnuih mâo klei rua\ hnak snăn mta\ mtăn kơ digơ\ mâo hdră răng mgang đăm bi mtưp kơ mnuih riêng gah, lehana\n [uôn sang. Tal tlâo, leh thâo kơ pô mâo klei rua\ hnak snăn mâo mtam brua\ răng kriê, ksiêm dlăng, mdrao mgu\n bi tu\ jing. Grăp ]ô mnuih rua\ hnak leh thâo kơ pô mâo klei rua\ bi mdrao he\ tơl hlao snăn amâo mâo klei dưi lo\ mtưp ho\ng mnuih riêng gah ôh, snăn s^t nik [rư\ [rư\ srăng dưi mkhư\ jih klei rua\ anei ti thu\n 2030”.

Klei dhar brua\ mdrao mgu\n kdriêk Krông Pa] hgu\m jih ai tiê, đru mguôp leh yuôm bhăn hlăm brua\ ]ia\ng msưh kdu\n klei rua\ hnak hlăm yang [uôn. {ia\dah, ]ia\ng dưi bi s^t mta k`ăm mkhư\ klei rua\ hnak truh kơ thu\n 2030, snăn êngao kơ klei du\m dhar brua\ djo\ tuôm, asei mlei grăp ]ô mnuih bi mâo klei thâo răng, mjing kơ wa\l pô hd^p mda doh, êđăp ênang./.