VOV4.Êđê –Hla\m ai tiê klei m^n, klei hd^p mơ\ng mnuih [uôn sang du\m djuê ana ti kr^ng Dap Kngư lac\ kluôm, mnuih [uôn sang Bahnar lac\ hja\n, c\ing c\har  `u mâo brua\ yuôm bha\n êdi. ~u amâo djo\ kno\ng jing sa mta mnơ\ng yuôm kdrưk, mnơ\ng pioh bi mje\, bi tuôm plah wah anak mnuih ho\ng yang adiê đuic\ ôh, [ia\ lo\ jing nga\n dra\p yuôm hin mơ\ng gra\p boh sang, gra\p [uôn sang. Hưn ktưn hla\k mâo UNESCO tu\ yap “ Wa\l anôk dhar kreh c\ing c\har Dap Kngư” jing nga\n c\uê pioh mơ\ng anak mnuih, du\m phung thâo mbrua\ ti Dap Kngư ho\ng du\m brua\ nga\ s^t êdi mơ\ng pô, g^r lo\ bi kru\ mdih leh ana\n mtô bi hria\m brei kơ gưl phung hđeh ara\ anei dhar kreh c\ing c\har Dap Kngư.

Mâo ho\ng anei 13 thu\n, dhar kreh ]ing ]har Lăn Dap Kngư mâo leh UNESCO tu\ yap jing dhar kreh amâo mâo êdah kla\ kơ anak mnuih. Anei jing sa klei myun, klei pyưng m’ang mơ\ng mnuih Lăn Dap kngư. Boh s^t, mâo lu snăk mnuih mbrua\ djuê ana Bahnar; Jrai; Êđê… ho\ng ai tiê klei khăp pô kriê pioh knhuah gru dhar aê aduôn pô đưm, lehana\n lo\ g^r mtô kơ ]ô anak ara\ anei. Pô mbrua\ Bok Thuk, ti Plei Angleh, sa\ Đăk Krong, kdriêk Đăk Đoa, ]ar Gialai, yăl dliê:

“ Mnuih [uôn sang kơ anei lehana\n mnuih [uôn sang Bahnar mơ\ng anôk mkăn mâo klei thâo khăp mpu\ sơăi kơ ]ing ]har pô, [uôn pô adôk êbeh 20 r^ng ]ing. Mnuih [uôn sang kơ anei yap jing ]ar jing ngăn dưn yuôm bhăn kơ găp djuê, kơ [uôn sang. Kyuana\n, phung mbrua\, mnuih mduôn khua lo\ dơ\ng mtô bi hriăm kơ phung hđeh gưl mrâo thâo ]ia\ng kơ ]ing ]har, thâo tông. Boh nik hlăm du\m thu\n giăm anei mâo mko\ mjing leh adu\ mtô bi hriăm kơ phung hđeh hla\m grăp tlam knăm năm grăp hruê kăm. Kyua ana\n phung hđeh ti Plei Angleh lehana\n du\m boh [uôn mkăn hlăm sa\ Đăk Krong, mb^t ho\ng kluôm kdriêk dơ\ng lo\ thâo tông ]ing. Ti anôk mâo klei djiê bru\, amâo mâo djo\ kno\ng hlăm [uôn pô, bi tông ]ing mơ\ng aguah hlo\ng kơ le\ tlam, mb^t ho\ng du\m boh [uôn riêng gah hlăm sa\ bi hriê, lehana\n hrăm mb^t tông ]ing ata\t atâo w^t ho\ng aê aduôn. Bi hlăm du\m knăm mơak, klei hua\ mnăm mnuih [uôn sang bi mko\ mjing klei kdo\ mu` gưl sa\, gưl kdriêk mâo klei hriăm mjua\t bi kjăp du\m klei hriăm hđăp lo\ bi hdơr, klei mrâo hriăm bi nik tơdah tông bi siam h^n. Snăn klei kơ ]ing ]har ăt dôk nanao mb^t ho\ng [uôn sang”.

Pô mbrua\ Y Blưn ti Plei Kontum Kpơng, alu\ kr^ng Thắng Lợi, [uôn pro\ng Kontum jing sa ]ô mniê Bahnar mbrua\ êdi ti ]ar Kontum thâo mtô klei tông ]ing ]har. Lu gưl phung hđeh hriăm hra\ mơ\ng du\m boh sang hra\ hlăm kr^ng mâo `u mtô bi hriăm tông ]ing, jing leh phung knhăk hlăm klei tông ]ing lo\ dơ\ng mđ^ ênai ]ing Lăn dap Kngư k]a\i kwang kbưi h^n. ~u mko\ mjing leh sa êpul tông ]ing hđeh ti Plei Kontum Kpơng, kreh mâo nanao klei jak iêu tông hlăm grăp blư\ mâo brua\ mko\ mjing dhar kreh ti [uôn pro\ng, ti ]ar. Y Blưn la]:

“ Phung mbrua\ hlăm ]ing ]har adôk dja\ pioh hluê knhuah đưm, mtô bi hriăm du\m ênhiang tông hluê knhuah klei mu`, bi kâo mtô bi hriăm kơ hđeh ara\ anei brei bi tu] êlan mdê] hluê ênhiang klei ]ia\ng tông mdê mdê lehana\n kơh mtô klei tông. Mtô tal êlâo ho\ng klei ênưih mse\ si mtô kơ du\m klei ]ia\ng mu` hlăm sang hra\, klei mu1 ênhiang djuê ana, jing du\m klei phung hđeh mưng jua\t leh, leh kơ ana\n kơh hriăm du\m klei hriăm dleh. Kâo hdơr mâo leh lu blư\, mâo leh lu êpul, mtô kơ phung hđeh hriăm hra\ hlăm [uôn Kontum Kpơng hriăm ti sang hra\ Võ Thị Sáu, Nguyễn Công Trứ, Triệu Thị Trinh… lehana\n du\m ]ô phung hđeh ăt adôk tui hriăm nanao klei tông ]ing. Mse\ ho\ng êpul mơ\ng Kali Trần phung hđeh mâo nao mdah leh hlăm lu anôk hlăm ala ]ar, kâo m’ak snăk”.

Pô kriê pioh knhuah gru dhar kreh djuê ana pô A Biu, Plei Kleck, sa\ Ngo\k Bei, [uôn pro\ng Kontum, ]ar Kontum jing sa hlăm du\m ]ô mnuih mbrua\ mâo klei thâo mgăl ]ing, tuh êyuh leh lu hruê mmông tui duah ]ing ]har, lehana\n pioh leh lu mmông lo\ mtô bi hriăm kơ phung hđeh gưl mrâo tông ]ing ]har. ~u brei thâo:

“ Kâo mtô kơ puhng hđeh hlăm sang hra\, ]ia\ng bi mâo djăp ]ing. Duah ma` ]ing mơ\ng [uôn ăt dleh, kyuana\n jăk h^n blei mtam. Mâo yơh mnuih ]h^, [ia\dah jih jang ]ing ana\n, amâo lo\ dôk ênu\m mse\ si hđăp ôh, đa đa mâo do\ so# t^, m]ah leh. }ing m]ah dưi lo\ m[lir, tơdah amâo mâo ]ing amâo mâo do\ thâo mtô mtam hđeh. Snăn nao bi blei lehana\n lo\ nao han m[lir he\ anôk t^, anôk m]ah. Mơ\ng ana\n grăp hruê ăt dưi bi hriăm kơ phung hđeh tông ]ing. Hlăm grăp tlam hruê năm grăp hruê kăm phung hđeh hriê hriăm yơh, hriăm mb^t ho\ng kdo\ suang. Ho\ng brua\ mtô phung hđeh tông ]ing kâo mâo m^n kơ prăk mưn ôh. Kha\ mâo phung hđeh hriê hriăm jing mơak leh. Mơak ăt tông ]ing ênguôt hn^ng ăt tông ]ing. Kyuana\n, ]ia\ng kơ ]ing ]har tông nanao mb^t ho\ng yang [uôn, snăn brei lo\ mâo gưl mrâo ]uê ba, lehana\n mâo klei thâo khăp kơ ]ing ]har, lehana\n kriê pioh mse\ si aê ama pô nao leh êlâo”.

Mb^t ho\ng klei brua\ sang ]ư\ êa đru, phung mbrua\ hlăm [uôn sang hlăk grăp hruê jih ai tiê lo\ mtô bi hriăm kơ ]ô anak knhuah bhiăn tông ]ing ]har, lehana\n brei mâo klei thâo khăp kơ ]ing ]har, ]ia\ng kơ dhar kreh ]ing ]har Lăn Dap Kngư kwang nanao amâo mâo mdei.

                                                            Y-Khem pô ]ih hlo\ng răk