VOV4.Êđê - Mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, ti sa\ Phú Hội, kdriêk Đức Trọng, ]ar Lâm Đồng, klei hd^p mnuih [uôn sang đ^ kyar pral êdi. Du\m ktuê êlan gru dro\ng ja\k siam ti dja\p [uôn. Lu go\ êsei dưi ru\ mdơ\ng leh sang pro\ng siam, rông anak aneh nao sang hra\ m’ar… Du\m boh tu\ dưn anei kbia\ hriê mơ\ng brua\ bi mlih klei m^n, sa ai plah wah mnuih [uôn sang ho\ng brua\ sang ]ư\ êa alu\ wa\l.

Nao ]ua\ sa\ Phú Hội hlăm du\m hruê ako\ thu\n mrâo, hmei bi knga\r ti ana\p klei bi mlih mơ\ng kr^ng mnuih djuê [ia\. Êlan klông, sang hra\ mơar, sang êa drao gu\n mâo mdơ\ng leh jăk siam. Lu boh sang dlông tal jăk siam, plua\ hlăm du\m sang `ua\l, sang ala\ k^ng anôk pla mjing mnga, pla djam… Ha Nan Thamy, Khua êpul hgu\m phung ngă lo\ hma sa\ Phú Hội, kdriêk Đức Trọng, ]ar Lâm Đồng brei thâo, mâo klei bi mlih anei kyua mnuih [uôn sang thâo dưn yua hdră pla mjing ênuk mrâo hla\m ênha\ lăn pô mâo:

“La] kơ klei hd^p mda ti sa\ Phú Hội mâo leh klei bi mlih êdi. Êlâo adih, kr^ng mnuih djuê [ia\ klei hd^p amâo mâo hơ^t ôh, [ia\ klei thâo săng amâo hmao ayo\ng adei djuê lar ôh. {ia\dah ara\ anei, mnuih [uôn sang kơ anei thâo hriăm êmuh klei duah [ơ\ng mrâo mơ\ng ayo\ng adei djuê lar. Mnuih [uôn sang ngă brua\ hmao leh mơh ayo\ng adei djuê lar, lehana\n hlăm djăp mta klei hd^p mda”.

Amai K’Ne#u jing sa klei bi hmô jăk mơ\ng mnuih djuê [ia\ tlaih leh mơ\ng klei knap m`ai ti sa\ Phú Hội. Êr^t am^ ama mơ\ng mda, amai hiu ngă brua\ mưn hlăm djăp anôk. [rư\ [rư\ amai mkuôm pioh tloh blei lăn điêt pla kphê lehana\n ngă lo\ sa yan. Leh kơ ana\n amai jho\ng bi mlih jih ênha lăn pô mâo `u pla Laghim [rư\ hruê mâo ba w^t lu h^n:

“Êlâo dih klei hd^p knap snăk, kno\ng pla lo\, pla ktơr kplu\t aguah k[ah tlam amâo mâo djăp hua\ [ơ\ng, ara\ anei leh bi mlih jih lăn pô mâo pla Laghim mâo ba w^t klei tu\ dưn mơ\ng 4 truh 5 blư\. Ara\ anei klei hd^p mdul h^n leh”.

Jing sa\ mâo êbeh 46% ênoh mnuih djuê ana K’ho lehana\n Churu, ]ia\ng mđ^ kyar klei hd^p mda mnuih [uôn sang, hlăm du\m thu\n êgao brua\ sang ]ư\ êa sa\ Phú Hội duah nanao du\m hdră bi hmô jăk bi djo\ guôp ho\ng klei hd^p kơ anei. Dhar brua\ lo\ hma, lehana\n djăp êpul êya djo\ tuôm po\k leh lu adu\ mjua\t bi hriăm ]ia\ng kơ mnuih [uôn sang thâo pla mjing, rông mnơ\ng. Boh nik, hdră ba\ yua hdră ma\ brua\ mrâo mrang mâo 2.570ha, mse\ si pla djam, pla mnga hla\m sang ala\ k^ng, sang `ua\l, ho\ng kdrăp ]o\ng krih hjăn… Mâo ba w^t kah knar grăp ]ô mnuih hlăm sa thu\n êbeh kơ 58 êklăk prăk. Klei tu\ dưn brua\ lo\ hma kah knar mâo 185 êklăk prăk/ha. Lu ênha\ pla mjing mdiê sa yan amâo mâo tu\ jing, bi mlih pla êtak êbai mâo ênoh. Ha Bang, khua brua\ Đảng alu\ R’Chai 1, sa\ Phú Hội, hơ\k mơak ti ana\p klei bi mlih hla\m klei hd^p mnuih [uôn sang:

“Klei hd^p ara\ anei mka\ ho\ng lu thu\n êlâo, thu\n 2018 mâo leh klei đ^ kyar êdi, anak aneh mâo nao sang hra\ mơar truh anih, mâo lu go\ êsei mâo mdơ\ng leh sang pro\ng siam, [uôn sang thâo piăt mgoh, klei êđăp ênang brua\ kđi ]ar hla\m alu\ wa\l mâo păn kjăp. Snăn mâo leh klei d^ kyar hlăm djăp mta”.

Aduôn Kra\ Jan K’Suynh, k’ia\ng khua sa\ Phú Hội brei thâo, klei bi mlih pral ti alu\ wa\l kyua mnuih [uôn tui hriăm hdră duh mkra pla mjing, bi mlih klei m^n hlăm brua\ duah [ơ\ng:

“Thu\n 2015 sa\ Phú Hội mâo bi leh ênu\m 19 ênoh ]ua\n mko\ mkr akr^ng [uôn sang mrâo. Mnuih [uôn sang djuê [ia\ kơ anei êbeh 46% lu jing djuê ana K’ho, lehana\n Churu. Ara\ anei mnuih [uôn sang mâo leh klei thâo săng hlăm brua\ duh [ơ\ng, hriăm êmuh nanao hdră duah [ơ\ng mâo klei tu\ dưn, nao tui hriăm hlăm du\m anôk bi hmô kơ klei duah [ơ\ng. Mnuih [uôn sang lu jing pla kphê lehana\n laghim. Ana\p anei alu\ wa\l srăng lo\ ta hdră êlan kơ mnuih [uôn sang po\k mlar ênha pla mjing ]ia\ng ba w^t klei tu\ dưn pro\ng, bi hmâo klei đ^ kyar mb^t mơ\ng yang [uôn”.

}ia\ng lo\ dơ\ng păn kjăp 19 ênoh ]ua\n k]ah kr^ng [uôn sang mrâo, lehana\n ana\p truh jing sa\ kr^ng [uôn sang mrâo mâo klei bi hmô hlăm ]ar Lâm Đồng wưng thu\n 2018 – 2020, brua\ Đảng, brua\ sang ]ư\ êa sa\ Phú Hội bi kla\ leh lo\ dơ\ng đru, hrăm mb^t ho\ng mnuih [uôn sang mjing knhuang đ^ kyar jăk. Djăp gưl, du\m dhar brua\, êpul êya alu\ wa\l lo\ ngă jăk brua\ hâo hưn mtô mblang ]ia\ng iêu jak jih ai tiê mnuih [uôn sang hlăm brua\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo. Hlăm ana\n, mđing êdi jing mđ^ kyar hdră êlan “Mnuih [uôn sang ngă brua\, knu\k kna đru”, ]ia\ng kơ kr^ng [uôn sang lo\ mâo klei bi mlih nanao.

                                    Y-Khem pô ]ih hlo\ng răk