VOV4.Êđê - Ăt msĕ si dŭm djuê ana mkăn ti Lăn Dap Kngư, mnuih Mnông Rlăm, mâo ênhiang mmuiñ djuê ana lu jơr msĕ si Tâm Pớt, Yun Yơ̆, Têt ta wêu mâo lu klei yăl dliê. Ênhiang mmuiñ amâo mâo đĭng ayŭ leh anăn tăp năng mâo đĭng ayŭ. Dŭm klei mmuiñ duê yăl dliê jing klei duê, hŏng boh phŭn lu jơr, mâo ênhiang êdu êun. Klei dhar kreh jăk siam anei mơ̆ng mnuih Mnông ti kdriêk Lăk, čar Dak Lak hlăk dơ̆ng luč ram. Phung khua thŭn thâo mmuiñ duê dôk ƀiă, bi phung mda asei snăn knŏng mđing kơ klei hdĭp mrâo mrang.
Dŭm mta klei kưt muiñ djuê ana Mnông drei hmư̆ mơ̆ng pô thâo mmuiñ Y – Ñang Liêng ti Ƀuôn Năm, să Dak Phơi, kdriêk Lăk, čar Daklak mmuiñ. Klei muiñ anei mâo klei mtô mtă kơ anak čô bi kreh kriăng duh ƀơ̆ng, čoh bruă ngă hma, sa ai tiê thâo bi đru, mâo klei bi mguôp, bi ring hlăm bruă hma pưk.
Dŭm klei muiñ khan mnuih djuê ana Mnông mâo lu mta klei muiñ lač djŏ kơ klei bhiăn dôk dơ̆ng ƀơ̆ng huă, klei hdĭp mda hŏng yang ƀuôn, klei bi khăp êkei mniê, lehanăn klei khăp hlăm găp djuê ênuê êpul... Jih jang klei mmuiñ mâo ênhiang êdu êun, jing bi êdah klei mơak hlak, mjing klei bi đăo knang leh sa hrue mă bruă knuă suăi êmăn. Mơ̆ng dŭm klei kưt muiñ bi êdah ai tiê mơak mñai, thâo khăp kơ klei hdĭp, khă tuôm hŏng klei dleh dlan ăt bŏ hŏng klei thâo gĭr. Ênhiang kưt muiñ Mnông dưi mmuiñ hliê hjăn, amâodah mmuiñ mdua bi kmlah êkei mniê. Pô thâo muiñ H’Jiêng Ndu ti ƀuôn R’Čai A, să krông Knô, kdriêk Lăk, čar Daklak brei thâo: “Đưm adih, klei hdĭp dleh dlan, rông anak hia, kyua kƀah mnơ̆ng ƀơ̆ng huă... bi hiu pĕ djam dliê, tih hbei rông anak... ƀiădah dôk găn klei msĕ snăn amĭ ăt mmuiñ yăl dliê kơ anak hmư̆ kơ klei dleh dlan anăn”.
Mnuih Mnông dưi mmuiñ ênhiang djuê ana pô êla čiăng mmuiñ, hlăm djăp anôk dưi sơăi. Êjai dôk mă bruă, êjai nao kơ hma ăt bi mmuiñ. Boh nik êjai dôk hlăm sang krum, dôk mnăm djiêo kpiê čeh, amâodah hlăm dŭm knăm ngă yang mnuih Mnông ăt kreh bi muiñ kơ hdơ̆ng găp hmư̆. Hrô kơ klei yăl dliê, snăn diñu yua asăp mmuiñ anei hrô kơ klei čiăng lač.
Ênhiang klei kưt mmuiñ Mnông hŏng klei muin khan jing kreh mmuiñ hjăn, amâo mâo ayŭ đĭng, dah mâo jing hŏng đĭng Mbuăt. Đĭng mbuăt anei mơ̆ng êkei ayŭ, mniê mmuiñ, amâodah êkei mơh mmuiñ dưi sơăi. Đĭng Mbuăt mâo 6 đĭng, mâo 4 đĭng prŏng aruăt nah dlông, lehanăn dua đĭng điêt nah gŭ. Dưi mkŏ hlăm sa boh giêt krô. Êjai mnuih muiñ mdei mmuiñ snăn pô ayŭ dơ̆ng ayŭ yơh đĭng hmư̆ ênai êdu êun đăng kbưi. Y-ñang Liêng ti Ƀuôn Năm, să Dak Phơi, kdriêk lăk brei thâo, đĭng Mbuăt anei mâo leh mơ̆ng đưm, lehanăn pioh ayŭ êjai mmuiñ khan čiăng lač kơ ya mta klei hlăm klei hdĭp. Siămdah, ară anei ƀiădah snăk mnuih adôk thâo mkra lehanăn thâo ayŭ đĭng anei:“Kâo khăp snăk kơ dhar kreh djuê ana pô, kâo lŏ mkra đĭng ayŭ mrâo. Tinei ară anei knong hjăn kâo đuič adôk thâo mkra. Phung thâo ayŭ čiăng yua ăt hriê kơ kâo mơh mâo. Ti anei mâo lu mnuih khua thŭn, ƀiădah knŏng hjăn kâo mơh thâo ayŭ. Phung hđeh gưl mrâo amâo lŏ thâo ôh, kâo mtô diñu kăn thâo rei”.
Yăl dliê kơ klei dôk hnĭng kơ dhar kreh djuê ana pô dơ̆ng ram ruĕ, Y-Sim Du, ti ƀuôn Yŭk La 1, să Dak liêng, kdriêk Lăk, čar Daklak lač: leh jih gưl aê aduôn, amĭ ama pô êlâo wĭt hŏng aê aduôn atâo atiêt, snăn amâo jăk lŏ mâo ôh lu ôh mnuih Mnông thâo muiñ ênhiang djuê ana pô, lehanăn kăn lŏ mâo lu rei mnuih thâo ayŭ đĭng Mbuăt anei. Kyuadah ară anei hđeh gưl mrâo amâo jăk lŏ khăp ôh hŏng ênhiang klei kưt mmuiñ djuê ana pô, diñu tui tiŏ knhuah klei hdĭp ênuk ară anei. Lehanăn boh sĭt ară anei, mâo leh lu mta pioh dlăng pioh hmư̆, ñu djŏ hŏng ênuk thŭn êdam êra diñu“Pătdah jih jang hđeh gưl mrâo amâo mâo pô lŏ khăp ôh hŏng dŭm kdrăp pĕ ayŭ djuê ana pô, kăn thâo lŏ muiñ rei ênhiang klei kưt mmuin djuê ana pô, anei jing klei ênguôt êdi. Bi knăl kơ klei luič ram mơ̆ng sa dhar kreh djuê ana, anei mơh jing klei dôk găn hlăm yang ƀuôn anak mnuih ară anei. Ƀiădah tơ adôk mâo klei thâo gĭr kriê pioh, hŏng ya mta klei čiăng kơ phung mda asei brei mâo diñu ba akŏ sĭt nik srăng dưi ngă mơh”.
Muiñ khan ênhiang djuê ana Mnông jing msĕ si sa klei hmăng hmưi kơ klei hdĭp jăk yâo hĭn lehanăn, lehanăn jing leh ngăn dưn yuôm bhăn kơ dhar kreh djuê ana Mnông. Hŏng klei hdĭp ênuk ară anei, hlăm klei mjêč mêč hŏng djăp mta klei hlăp mbul, kưt mmuiñ ênuk ară anei, ngă leh kơ klei kưt mmuiñ ênhiang djuê ana Mnông dơ̆ng luič ram. Năng yơh bi mâo klei sa ai tiê hrăm mbĭt mơ̆ng jih jang yang ƀuôn lŏ bi kơrŭ ênhiang klei kưt yăl êdu êun kwang nanao hlăm ƀuôn sang pô./.
Viết bình luận