VOV4.Êđê - }ia\ng phung am^ lo\ thâo kơ du\m bruă ngă ]ia\ng mprăp êlâo kơ ba tian leh ana\n hnơ\ng yuôm bhăn mơ\ng bruă nao ksiêm dlăng djo\ wưng, Êpul ]ih klei mrâo mơ\ng kdrê] mâo leh klei bi trông ho\ng nai êa drao Niê Thị Lệ Mai, Anôk bruă kriê dlăng klei suaih pral kơ phung mniê – hđeh điêt, Sang êa drao pro\ng Thiện Hạnh.

- Ơ Aê mdrao, }ia\ng mjing klei juăt mưng kơ 1 wưng ba tian suaih pral, êlâo kơ ba tian, ya mta phung mniê ]ia\ng kơ thâo?

BS: Niê Thị Lệ Mai: Ara\ anei klei hd^p mda mnơ\ng dhơ\ng, ai tiê jih jang drei [rư\ hruê [rư\ đ^ kyar h^n sơnăn phung mniê mphu\n mđing dlăng kơ klei suaih pral [a\ k’kiêng anak. }ia\ng prăp êmiêt kơ 1 wưng ba tian jăk h^n, tal 1 nao ksiêm dlăng klei suaih hluê gưl. Boh tu\ dưn mơ\ng bruă mkă dlăng klei suaih pral hluê gưl jing phung nai aê êa drao dưi t^ng dlăng du\m mta klei ruă ana\p ngă hma^ djo\ kơ klei suaih pral kơ am^, dưi djăp hnơ\ng ]ua\n ba tian mơh he\ amâo dah h’a^. Thâo kơ boh asei mlei am^, si be\ mâo tlo\ mgang leh he\ du\m mta vắc xin ]ia\ng êdi amâo dah h’a^, si tô hmô vắc xin răng mgang klei ruă rubella, bi m[le\ ]ut, ruă tiê B. Ho\ng klei ruă Rubelle, tơdah êlâo kơnăn am^ amâo mâo tlo\ mgang ôh, sơnăn hlăm wưng ba tian mâo klei ruă, ênoh amâo mâo jăk asei mlei hlăm anak ^ đ^ truh 80%. Kyua ana\n, ]ia\ng wưng ba tian mâo klei suaih pral, phung am^ nao mkă dlăng klei suaih pral êlâo. Tal 2 ăt yuôm bhăn mơh, ana\n jing ai tiê mơ\ng phung am^. Hluê si phung thơ\ng kơ bruă mdrao mgu\n, sơnăn phung mniê khăng mâo klei ru\ng răng, stres, sơnăn dleh mơh dưi ba tian. Kyua ana\n phung am^ bi mđing dlăng klei ai tiê. }ia\ng dưi ngă klei ana\n, sơnăn grăp kruôp ung mo# bi mâo knhuah hd^p jăk, bi ktang mjuăt asei mlei, hriăm Yoga… Tơdah mâo du\m klei ru\ng răng hlăm klei hd^p, bi yăl dliê hdăng găp amâo dah ho\ng djuê găp ]ia\ng đru mhro\ klei ru\ng răng, stres. Tal 3, s^t prăp êmiêt ba tian, mnơ\ng [ơ\ng tu\ jăk jing klei yuôm bhăn mơh. Êlâo kơ ba tian, phung mniê bi [ơ\ng tu\ jăk mdei msăn djo\ guôp, êngao kơ klei [ơ\ng huă djăp ênu\m du\m êpul mnơ\ng, sơnăn phung mniê bi mbo\ thiăm axit folic. Msei axit folic yuôm bhăn êdi. Tơdah phung mniê dưi mbo\ thiăm axit folic êlâo kơ ba tian mơ\ng 1 – 3 mlan, sơnăn srăng mhro\ [ia\ klei amâo mâo jăk arua\t ariêng kơ anak ^.

-Hlăm jih wưng ba tian, phung am^ bi mkă dlăng anak ^ du\m blư\?  Ya mta klei klei yuôm bhăn mơ\ng grăp blư\ mkă dlăng anak ^ ơ Aê mdrao?

BS: Niê Thị Lệ Mai: Phung mniê tơdah ba tian nao mkă dlăng anak ^ [ia\ êdi 12 blư\. Khă sơnăn tui hluê si klei đ^ pro\ng mơ\ng anak ^ lehana\n du\m mta klei srăng mâo mơ\ng phung ba tian, phung nai aê mdrao bi mlih wưng mkă dlăng anak ^. Hlăm 3 mlan tal êlâo, wưng amâo lo\ [uh mlan 2,3 hruê kăm, sơnăn bi nao mkă dlăng, ]ia\ng bi mklă ênoh anak ^, anôk kboh anak ^ lehana\n t^ng knăl hruê k’kiêng. Wưng tal 2 ti 3 mlan, ti wưng mơ\ng 11 hruê kăm truh 13 hruê kăm 5 hruê, bi mkă dlăng anak ^ lehana\n ngă du\m xét nghiệm klei ruă amâo mâo jăk. Ti 3 mlan ti krah, mơ\ng 14 truh 29 hruê kăm. Ti wưng mơ\ng 14 – 20 hruê kăm bi nao siêm dlăng. Tơdah pô ba tian ana\p hu^ k’kiêng mda, sơnăn nai aê mdrao srăng siêu âm sang anak t^ng dlăng klei hu^ hyưt lehana\n mâo du\m hdră răng mgang krơ\ng anak ^ ]ia\ng djăp mlan amâo dah giăm truh mlan kơh k’kiêng. Hruê kăm tal 22 bi nao mkă dlăng ]ia\ng t^ng dlăng ]ia\ng ksiêm dlăng klei amâo mâo jăk hlăm jơ\ng kngan, ală, [a\ng êgei anak pô. Hruê kăm tal 32 srăng ksiêm dlăng anak ^ đ^ pro\ng êmưt amâo dah h’a^. Hlăm du\m hruê kăm knhal tui] wưng ba tian, phung am^ srăng mâo wưng mkă dlăng jê` h^n. Mơ\ng hruê kăm tal 35, 36 truh hruê kăm tal 40, sơnăn grăp hruê kăm nao mkă dlăng 1 blư\.

- Lu mnuih hu^ kơ klei siêu âm lu srăng ngă hma^ djo\ kơ anak ^. Klei bi m^n djo\ mơh he\ amâo dah h’a^ ơ Aê mdrao?

BS: Niê Thị Lệ Mai: Hlăm klei mkă dlăng anak ^, ăt mâo lu phung ba tian êmuh kơ klei anei. Siêu âm sang anak dưi ba yua mơ\ng hlăm brô thu\n 1958. Mơ\ng ana\n truh kơ ara\ anei, mâo lu klei ksiêm dlăng lehana\n bi mklă ka mâo ôh pô la] siêu âm ngă hma^ djo\ kơ anak ^. Kyua ana\n, phung mniê tơdah nao mkă dlăng anak ^ hluê gưl lehana\n mâo ya mta bác sĩ brei siêu âm n’nao ăt kăn mâo klei hu^ hyưt lei, kyua dah amâo mâo klei hma^ djo\ kơ anak ^ ôh, amâo mâo ngă klei ju\ jhat kơ anak ^, kyua siêu âm mâo leh klei hâo hưn, mâo leh lu klei ksiêm dlăng sơnăn phung am^ h’^t ai tiê yơh.

-Ơ Aê mdrao! Mb^t ho\ng bruă mkă dlăng anak ^ hluê gưl, si hdră phung am^ mbo\ thiăm mnơ\ng [ơ\ng tu\ jăk lehana\n klei mdei msăn, ngă bruă?

BS: Niê Thị Lệ Mai: Êngao kơ klei mkă dlăng anak ^ hluê gưl, phung am^ bi mâo hdră mdei msăn, huă [ơ\ng, ngă bruă bi djo\ guôp. Jih jang phung ba tian tơdah nao mkă dlăng anak ^ dưi mbha êa drao mbo\ msei axit folic, canxi, DHA pioh mnăm, ]ia\ng jih wưng ba tian suaih pral. Mb^t ho\ng ana\n, phung ba tian bi ktang mjuăt asei mlei. Amâo mâo hlei pô mtă mtăn phung ba tian amâo mâo kpư\ hiu, kno\ng ho\ng phung ana\p proh anak ^ đui] aê mdrao mtă amâo mâo ktang mjuăt asei mlei. Klei anei đru asei mlei suaih h^n, k’kiêng ênưih mơh.

Ho\ng mnơ\ng [ơ\ng huă, êpul protit mâo êsei, bur, bung, sơnăn ba tian [ơ\ng man dưn. Boh nik gơ\ bi [ơ\ng kan hồi, mta kan anei mâo lu Omega 3, jăk êdi ho\ng phung ba tian. Phung ba tian [ơ\ng lu boh kroh, djam mtam, [ơ\ng du\m mta djam mtah, anei mnơ\ng [ơ\ng mâo lu mta bi djao. Drei thâo phung mniê ba tian khăng đuôm eh, kyua ana\n bi [ơ\ng lu djam mtam, boh kroh. Mnăm thiăm êa ksâo, grăp hruê bi mnăm mơ\ng 2 – 3 k]oh êa ksâo.

- La] jăk kơ bác sĩ lu