VOV4.Êđê- Hlăm klei hdĭp, dŭm mnơ̆ng dhơ̆ng msĕ si: M’iêng ao, m’iêng siam hlăm knăm mơak… yua kdrăp djuê ana Lăn Dap Kngư, hlăm anăn mâo čar Gia Lai mâo lu mnuih ƀuôn sang leh anăn phung tue jĕ giăm taih kbưi kăp blei. Hŏng alŭ wăl mâo dhar kreh lu mta msĕ si Gia Lai, bruă  kčah sa hruê čiăng mpŭ kdrăp djuê ana mơ̆ng êpul êya Jrai, Bahnar ăt jing hdră msir jăk hĭn đru mđĭ kyar bruă pơ̆k mñam djuê ana leh anăn bruă djuê ana.

Wưng leh êgao, hlăm djăp mta klei hâo hưn mâo leh lu klei čih, klei yăl dliê lač kơ mnuih, boh nik nak gưl hđeh mda asei mâo leh klei mđing kơ bruă kriê pioh, lehanăn mđĭ bi lar knhuah gru dhar kreh jăk siam djuê ana Jrai, Bahnar kơ klei yuôm bhăn kdrăp čŭt hơô djuê ana pô. Sitôhmô amai R’mah H’Tuyết dôk ti êpul mrô 10, wăl krah Phú Thiện, čar Gialai, dôk ngă nanao bruă mñam đêč lehanăn tă kčoh mnơ̆ng cŭt hơô djuê ana pô lŏ mguôp hŏng lu knhuah mrâo ară anei. nai mtô Tưih ti ƀuôn Dur, să Glar, kdriêk đăk Đoa, čar Gialai ktuh leh jih ai tiê kơ bruă kriê pioh knhuah gru dhar kreh djuê ana pô, čŏng mâo klei mĭn tă mkra m’iêng pioh kơ klei bi kuôl ung mô̆, m’iêng pioh hiu čhưn jăk ală dlăng, jing guôp hŏng hđeh gưl mrâo. Grăp čô mnuih mâo bruă mdê mdê, ƀiădah digơ̆ mâo sơăi sa kdrêč kriê pioh kdrăp djuê ana pô. Klei anăn brei ƀuh, bruă klam digơ̆ hŏng klei kriê pioh, mđĭ mlar knhuah gru dhar kreh djuê ana pô.

Kdrăp djuê ana Lăn Dap Kngư mâo lu mnuih khăp

Boh sĭt, jih jang mnơ̆ng pơ̆k mñam, mâo tă mkra jing mơiêng, ao, mnơ̆ng čŭt hơô... hŏng jih jang mnal pơ̆k mñam ti Lăn Dap Kngư mâo leh lu tue jĕ giăm taih kbưi tluh lehanăn blei yua. Anei jing klei bi klă hnơ̆ng jăk mơ̆ng kdrăp djuê ana. Mơ̆ng anăn, dŭm knơ̆ng dhar bruă djŏ tuôm lŏ bi đru lu hĭn čiăng hrăm mbĭt đru bi kriê pioh mđĭ bi lar mnơ̆ng mơ̆ng knhuah gru djuê ana pô, amâo mâo djŏ knŏng hjăn mơ̆ng mnơ̆ng pơ̆k mñam ƀiădah wăt lu mta mnơ̆ng mkăn msĕ si mnơ̆ng hrĭ mñam, mnơ̆ng rup krah.

Hlăm ênuk bluh đĭ klei hâo hưn pral msĕ si ară anei, êwang bi kpleh plah wah hdơ̆ng anak mnuih jĕ hriă leh, knŏng hŏng sa blư̆ “klĭk” computer amâodah ksak đĭng blŭ thâo mĭn snăn bruă čiăng bi hưn mdah mnơ̆ng mơ̆ng ƀuôn sang pô, hlăm anăn mâo dŭm mta mnơ̆ng jiă knhuah gru djuê ana pô knŏng hŏng klei ênưih pưih, lehanăn pral snăk. Kyuanăn, mgi dih klei hdĭp jing klei mngač kơ anăp, lehanăn klei tŭ jing kơ bruă mđĭ kyar hrĭ mñam, đêč giêng, jing leh klei phung mda asei mnuih djuê ana Jrai, Bahnar dưi čang hmăng, lehanăn hung nao.

Klei čih mơ̆ng Ths. Hoàng Thị Thanh Hương lač kơ “Hdră mkŏ mjing lehanăn mđĭ kyar êpul thâo pơ̆k mñam ti Gialai” bi lar leh hlăm hla pŏk klei hdĭp ƀuôn sang mrô mlan 3/2021, brei ƀuh jih jang hdră mơ̆ng pô čih duh mĭn kơ klei mđĭ kyar bruă pơ̆k mñam, lehanăn mđĭ ênoh mnuih ngă bruă anei, êlâo hĭn hŏng phung thâo mbruă anei, lehanăn phung hđeh mda asei mâo klei khăp kơ bruă anei, brei mâo klei jhŏng akâo dŭm hdră bi đru pioh mđĭ kyar bruă pơ̆k mñam ti Lăn Dap Kngư, hlăm čar pô.

Êlâo hĭn, hŏng êpul phung mbruă leh kơ bruă anei, lehanăn phung hđeh mda asei mâo klei khăp kơ bruă anei bi kriê pioh, mkŏ mjing anôk djă yua, mkŏ mjing klei bi lông, knăm mơak dhar kreh djuê ana... čiăng dưi thâo ƀuh mnuih mâo kngan bi mnga, lehanăn hưn mdah bruă klei thâo pô, lehanăn mâo klei bi mguôp hlăm bruă anei, bi đru kah mbha klei thâo hdơ̆ng găp. Phung dưn yua dhar kreh anei bi mâo kơ anăn, anăn yơh jing mnuih djuê ana Jrai, lehanăn Bahnar dôk hdĭp hlăm alŭ wăl, brei bi mâo bruă klam hlăm klei bi sa ai mđĭ kyar bruă pơ̆k mñam hlue knhuah gru djuê ana pô, hlăm hdră čŏng bi djă yua kdrăp čŭt hơô anăn kơ jih jang mnuih hlăm sang pô. Bi hŏng phung knuă druh, mnuih ngă bruă knŭk kna jing mnuih alŭ wăl, bruă tă kčoh, mprăp kdrăp čŭt hơô djuê ana pô amâo mâo djŏ knŏng pioh čŭt hơô hlăm dŭm knăm yuôm bhăn đuič ôh, ƀiădah brei bi mưng čŭt hơô hlămanôk pô mă bruă, ƀiă êdi sa hrue/hrue kăm, kñăm bi kriê pioh, mđĭ bi lar knhuah gru dhar kreh kdrăp čŭt hơô djuê ana pô.

Msĕ si hlăm “Hrue kăm Ao dai” leh êgao phung amai adei mniê čar Gialai ăt jih ai tiê bi tŭ ư hlue ngă, lehanăn mpŭ mni kơ knhuah jăk siam, bi êdah klei myưng m’ang mơ̆ng mnuih Việt Nam hŏng kdrăp čŭt hơô djuê ana pô. Snăn năng mơ̆, hŏng alŭ wăl mâo leh lu gru grua djăp djuê ana msĕ si čar pô, bi mkŏ mjing sa hrue pioh mpŭ mni kơ kdrăp čŭt hơô djuê ana Jrai, Bahnar, lehanăn jing hdră jăk hĭn đru mđĭ kyar bruă pơ̆k mñam, lehanăn jih jang knhuah gru dhar kreh djuê ana./.

Pô mblang: Y-Khem Niê