VOV4.Êđê –Să Nâm Nung Jho\ng ktang hlăm kdriêk Krông Knô, ]ar Dak Nông jing kr^ng ngă phu\n hlăm ênuk gưl kru\ kdơ\ng, adôk djă pioh du\m boh yuôm bhăn đưm đa\ mâo mă hjăn păn mơ\ng djuê ana M’nông. Ara\ anei, mnuih M’nông ti anei lo\ dơ\ng kriê pioh du\m hdră bruă dhar kreh, g^r ktưn mđ^ kyar bruă hiu ]hưn êpul êya hlăm hdră bruă ksiêm dlăng mbah ]ư\ pui krông Knô – Kdrăn [a\ng k’ưp hing ang Daknông.

Adiê hlăk mu\t hlăm yan mnga, mâo mđiă mtrang mnga], ]ư\ Jer Bri (ti să Nâm Nung, kdriêk Krông  Knô, ]ar Dak Nông [rư\ mtah siam h^n. Kdrăn lo\ [uôn Ja Rah mtah mda h^n kyua mâo êa mơ\ng Knơ\ng kdơ\ng êa Dak Mhang. Kphê ăt dưi hrui pe\ leh, trôk hlăm kdô, pioh hlăm sang hjiê.

Ti anăp sang, khua mduôn Y Xuyên dôk hmư\ Radio êjai leh anăn kr^ mnan pioh bi msiam gơ\ng ngă yang kơ knăm mơak thu\n bhang mrâo.  Ti djiêu Sang bi đru mâo knu\k kna ru\ mdơ\ng brei jing sang ho\ng kyâo mơ\ng ênuk đưm, go\ sang khua mduôn Y Xuyên răng kriê snăn pioh dlăng, ho\ng lu mnơ\ng dhơ\ng hlăm klei hd^p mnuih M'Nông. Ăt ti nei, jing anôk mtô bi hriăm m`am kdrăp djuê ana, anôk bi k[^n tông ]ing, mmui` ênhiang djuê ana, yăl dliê đưm mmui` khan mơ\ng mnuih M'Nông.

“Hjăn ti {uôn Ja Rah kâo anei ăt adôk kriê pioh dhar kreh djuê ana. }ing ]har ăt dưi kriê pioh mơ\ng ênuk êlâo truh kơ anak ]ô. Du\m knhuah bhiăn djuê ana ăt dja\ pioh. Hlăm [uôn ăt khăng po\k adu\ bi hriăm  m`am, pơ\ng gơ\ng ngă yang, mmui` ênhiang djuê ana kơ anak ]ô hu^ lui] ram he\. Kâo jing pô bi hriăm kơ phung anak ]ô, phung anak ]ô ăt hriăm pral leh anăn jih ai tiê. Mơ\ng bruă m`am, mkra mjing gơ\ng ngă yang, mmui` ênhiang djuê ana, tông ]ing ]har, klei bhiăn, knhuah hd^p mơ\ng djuê ana kâo thâo jih. Kâo jing khua mduôn hlăm [uôn snăn kâo bi hmô kriê pioh dhar kreh djuê ana ]ia\ng kơ mnuih [uôn sang leh anăn anak ]ô tui hluê."

Jing pô thâo mbruă hlăm lu mta bruă mơ\ng klei hd^p dhar kreh djuê ana mnuih M'Nông, [ia\dah khua mduôn Y Xuyên ăt êdu ê un, hưn mthâo hlăm să Nâm Nung, kdriêk Krông Knô, ]ar Dak Nông lo\ dơ\ng mâo sa ]ô mnuih mkăn mbruă h^n, anăn jing Y Tiêng, Khua mduôn [uôn R'Cập. Jih dua ung mo# Y Tiêng - H'Nhớ jing mnuih M'Nông mâo ai ho\ng cách mạng, mâo knu\k knẢhu\ mdơ\ng brei sang bi đru. Mb^t ho\ng bruă klam jing khua mduôn dưi mâo mnuih [uôn sang mpu\, Y Tiêng lo\ hing ang kyua klei thâo ngă Yang (kwưh kơ phung yang).

“Hruê anei, kâo iêu jak phung yang w^t! Ơ yang mdiê, yang dliê, yang êa krông, yang ]ư\ w^t be\ ti nei [ơ\ng kbao yang hruê, [ơ\ng ]^m u\n adiê tlam, mmăt mnăm kpiê ]eh, mơak mdiê bi msăr, huă [ơ\ng ]^m mnu\, akâo kơ phung yang đru, kriê mgang kơ pưk hma mdiê kuê [uôn sang hmei dưi jing jăk, mâo boh mnga, gang amâo brei hlô mnơ\ng bi rai, akâo kơ phung yang kiă kriê [uôn sang suaih pral, yâo mơak."

Knăm m’ak mơ\ng mnuih M’nông dưi mko\ mjing ti să Nâm Nung, kdriêk Krông Knô, ]ar Dak Nông

Drei mrâo hmư\ klei kwưh kơ yang hlăm Knăm huă êsei mrâo. [ri gưl ako\ yan mnga thu\n bhang mrâo, Khua mduôn Y Tiêng akâo kơ bruă buh pla mâo boh mnga, klei hd^p mnuih [uôn sang grăp anôk trei mđao. ~u brei thâo, anei jing sa hlăm du\m knăm ngă yang yuôm bhăn mnuih Mnông ti să Nâm Nung, kdriêk Krông Nô dôk kriê pioh.

“Mnuih M'Nông mâo lu knăm mơak, hlăm ako\ thu\n bhang mrâo snăn mko\ mjing knăm ngă yang asei, huă êsei mrâo, tuh ako\ pin êa... mko\ mjing hlăm [uôn amâo dah hlăm grăp go\ sang.  Hlăm go\ sang snăn thu\n bhang mrâo khăng mko\ mjing Klei ngă yang asei lu h^n, anak ]ô ngă yang kơ am^ ama, amâo dah am^ ama ngă yang kơ anak ]ô."

Ako\ thu\n mrâo, H'Thương, K'iăng khua Knơ\ng bruă sang ]ư\ êa să Nâm Nung, kdriêk Krông Knô, ]ar Dak Nông brei thâo, Knơ\ng bruă sang ]ư\ êa ]ar Dak Nông tu\ ư ruah 10 alu\, [uôn leh anăn 7 anôk rông mnơ\ng pla mjing ti ]ar ngă anôk hiu ]hưn ênguê êpul êya, hiu ]hưn ênguê bruă lo\ hma, hlăm anăn mâo [uôn Ja Rah, să Nâm Nung:

“Nâm Nung mâo lu knhuah dhar kreh djuê ana ti nei mtam, lu phung thâo mbruă. Snăn digơ\ ]ia\ng duh bi liê bruă hiu ]hưn ênguê mguôp ho\ng dhar kreh êpul êya ]ia\ng hưn mthâo ho\ng phung tuê kơ dhar kreh djuê ana."

Hluê si t^ng yap, ti să Nâm Nung adôk mâo lu phung thâo mbruă tông ]ing, mmui` ênhiang dhuê ana, mmui` khan. Kluôm să adôk mâo 10 r^ng ]ing ti 4 [uôn, mâo Ja ráh, Yôk Ju, [uôn Rung leh anăn [uôn R’Cập.  H'Thương ăt brei thâo, să Nâm Nung adôk mâo 24 ]ô mnuih M'Nông raih bruă m`am kpa`, m`am kdrăp mnơ\ng, mmui` khan, mmui` ênhiang djuê ana leh anăn tông ]ing, hlăm anăn mâo 6 ]ô mâo knu\k kna mkăp hră tu\ yap phung thâo mbruă djuê ana.

“Êngao anăn hmei lo\ dơ\ng mâo êpul tông ]ing, mmui` ênhiang djuê ana jing phung êdam êra ngiêk mâo 12 ]ô, điêt h^n kkiêng thu\n 2000, khua h^n kkiêng thu\n 1997. Phung hđeh mrâo rue# adu\ hriăm m`am mnan, m`am kpa` mâo Êpul hgu\m phung mniê ]ar leh anăn Anôk bruă bi hriăm bruă kdriêk Krông Knô po\k adu\. Bi mmui` ênhiang djuê ana leh anăn tông ]ing snăn phung hđeh ăt dơ\ng tui] leh mơh. Du\m klei bi lông kdo\ mmui` hlăm kdriêk snăn jih phung thâo mbruă leh anăn phung hđeh nao hgu\m jih ai tiê leh anăn mâo klei pah mni sơa^."

1 hlăm du\m knhuah siam ê[a\t dhar kreh mơ\ng djuê ana M’nông ti Nâm Nung jing knăm m’ak “ Tăm Blang M’prang Bon”

Nâm Nung jing kr^ng phu\n hlăm Wa\l [a\ng k'ưp ]ư\ pui Dak Nông, anôk dôk hlăm kdrăn [a\ng k'ưp ]ư\ pui Krông Knô pro\ng h^n ti Ngo\ Dhu\ng châu Á. Hlăm 3 hdră hiu ]hưn ênguê jăk siam ti Wa\l [a\ng k'ưp ]ư\ pui Dak Nông snăn Nâm Nung hlăm hdră "Klei yăl dliê kơ êa leh anăn pui." Gưl têt anei, mb^t ho\ng bruă 14 anôk hiu ]hưn ênguê jăk siam mse\ si: Anôk kriê pioh h[uê ênuk ala ]ar Nâm Nung, ]ư\ pui Nam Kar, lu [ăng k'ưp, Drai asăp... snăn phung tuê lo\ dưi nao hlăm wa\l dhar kreh mnuih M'Nông ti să Nâm Nung ho\ng lu klei dưi thâo [uh yuôm bha\n, jăk siam.

H’Zawut pô ]ih hlo\ng răk