VOV4.Êđê- Hlăm bruă mdrơ̆ng hŏng klei ruă tưp Covid-19 ti čar Dak Lak, mâo lu phung Aê mdrao, nai mdrao, phung mă bruă mdrao mgŭn jing F0, tŭ klei amâo jăk, hŭi hyưt msĕ hŏng lu phung mâo klei ruă tưp Covid-19 mkăn, ƀiădah hŏng ai tiê mơ̆ng pô ngă bruă mdrao mgŭn, diñu ăt gĭr ktưn ba anăp gang mkhư̆ klei ruă tưp. Amâo lŏ mâo klei kpĭ kyua kdrăp čŭt hơô răng mgang, amâo mâo klei yưt tưp klei ruă, diñu mâo klei ênang nao hlăm sang êa drao hlăm grăp mnĭt mmông.

Mâo boh tŭ mkă dlăng djŏ kman Sar CoV2, H’Lịch Kƀuôr, kkiêng thŭn 1989, ti ƀuôn Đrao, să Čư̆ nĕ, kdriêk Krông ƀŭk, sa čô mă bruă hlăm sang êa drao mđing uêñ êdi. Ngă bruă hlăm adŭ mdrao mnuih ruă Covid 19 ti Anôk bruă mdrao mgŭn kdriêk, kreh tuôm hŏng mnuih ruă, amai H’Lịch amâo thâo pô tưp klei ruă mơ̆ng hlei pô lehanăn hbĭl pô djŏ klei ruă.

Phung aê mdrao kriê dlăng mnuih ruă Covid-19 kjham

Amâo mâo hruê mmông dôk mđing uêñ, amai H’Lịch hnêč mmông dôk suaih pral, amai lŏ gĭr mă bruă pô jing kriê dlăng klei suaih pral kơ mnuih ruă:

“Leh mŭt mă bruă hlăm anôk dŏng mdrao mnuih ruă anei, kâo pô bi tuôm lu êdi hŏng mnuih djŏ Covid, kyua anăn yơh kâo hlŏng tưp djŏ klei ruă. Bruă kâo jing grăp hruê dlăng kriê klei suaih pral kơ mnuih ruă, dlăng phung ruă msĕ si mnuih hlăm gŏ sang pô yơh, gĭr dlăng kriê diñu hŏng klei jăk, kyua anei jing bruă mă mơ̆ng kâo”.

Bi tuôm giăm hŏng mnuih ruă, huĭdah tưp klei ruă hlăm klei ngă bruă

Msĕ hŏng ƀĭng mă bruă mbĭt hŏng pô, H’Biên Niê, kkiêng thŭn 1990, ti ƀuôn hgŭm Đạt Hiếu, wăl krah Ƀuôn Hô ăt jing F0 leh lu mlan dlăng kriê klei suaih pral kơ mnuih djŏ Covid 19. Dŭm hruê tal êlâo mrâo djŏ klei ruă, amai mâo dŭm klei bi êdah msĕ êgah asei mlei, êmăn, dleh bi êwa ngă kơ amai thâo săng klă klei êgah êmăn mơ̆ng mnuih ruă. Kyua anăn, êjai mmông asei mlei ăt dôk suaih, amai H’Biên gĭr nao đru dlăng kriê klei suaih pral kơ mnuih ruă F0. Hưn mthâo hŏng mnuih ruă kơ klei pô ăt jing mnuih ruă mơh kñăm mđĭ ai, đru kơ mnuih ruă gĭr dŏng mdrao lehanăn ba wĭt klei tŭ dưn hlăm hdră dŏng mdrao. H’Biên yăl dliê:

“Mŭt ti anôk dŏng mdrao mnuih ruă Covid 19 hmei ăt mđing uêñ êdi, hmei hluê ngă kjăp 5 asăp mtă, ƀuh mnuih ruă bi êwa hŏng kdrăp masin, mmông anăn hmei amâo lŏ mđing uêñ kơ hmei pô ôh ƀiădah hmei mđĭ ai pô, brei mâo klei gĭr ktưn dlăng kriê klei suaih pral kơ mnuih ruă, đru digơ̆ hgao klei ruă. Hŏng phung hđeh, ênguôt kơ amĭ kơ ama hmei ăt nao blŭ hrăm, brei ƀêñ kĕo, êa ksâo kơ digơ̆, đăm mâo klei huĭ, h’ĭt ai tiê dôk dŏng mdrao”.

Hŏng mnuih ruă Covid-19 jing phung hđeh, êngao kơ bruă mdrao mgŭn, phung aê mdrao lŏ jing phung găp čiăng bi juh phung hđeh

        Ƀuh ayŏng adei, găp mă bruă mbĭt djŏ klei ruă, aê mdrao Trần Thuận, Khua anôk bruă mdrao mgŭn kdriêk Krông Ƀŭk ênguôt êdi. Ñu brei thâo: Mơ̆ng leh anôk bruă mdrao mgŭn kdriêk tŭ dŏng mdrao mnuih ruă Covid 19 kơ 4 kdriêk nah Dưr mơ̆ng čar Dak Lak, Sang êa drao dôk dŏng mdrao kơ êbeh 1.700 čô ruă. Djŏ mmông, sa hruê sang êa drao mdrao kơ êbeh 300 čô ruă, klei anei ngă kơ sang êa drao amâo lŏ djăp knuă druh mdrao mgŭn nao dŏng mdrao kyua lu đei mnuih ruă. Bruă mă lu, mnuih ruă lu mơh klei tưp djŏ klei ruă kơ knuă druh jing klei huĭ srăng mâo nanao. Khă snăn, phung nai aê mdrao tinei ăt h’ĭt ai tiê, dưi găn leh klei ruă, lŏ dơ̆ng gĭr dŏng mdrao kơ mnuih ruă:

“Ƀuh mâo mnuih ruă tal êlâo ayŏng adei ăt huĭ mơh snăn mâo phung khua mbĭt hŏng dŭm êpul êya bruă pral mđĭ ai, snăn hlăm sa hruê diñu h’ĭt leh ai tiê, mâo phung knuă druh mă bruă mdrao mgŭn mâo klei bi êdah hdjul, hlăm dŭm hruê dul ƀiă diñu lŏ akâo nao mă bruă lehanăn ƀuăn lŏ gĭr mă bruă hĭn, klei anei pô ƀuh m'ak êdi. Klei năng m’ak jing ayŏng adei thâo săng klă kơ bruă pô mă bi kơ hdră mtrŭn đru snăn ayŏng adei amâo mĭn ôh, jih jang anôk bruă knŏng gĭr hgao jih klei ruă tưp gưl anei.

Phung ngă bruă mdrao mgŭn mbha êa drao kơ mnuih ruă Covid-19 ti tal 1 leh anăn tal 2

Mjưh ruê̆ thŭn 2021, čar Dak Lak mâo êbeh 11 êbâo čô ruă Covid 19, hlăm anăn mâo 50 čô nai êa mdrao lehanăn phung mă bruă mdrao mgŭn djŏ klei ruă êjai dôk mă bruă. Ênoh mnuih tưp djŏ klei ruă êjai dôk mă bruă klam ba akŏ hlăm hdră gang mkhư̆ klei ruă amâo djŏ ƀiă ôh, bi êdah klă klei huĭ hyưt mơ̆ng klei ruă tưp anei ti čar, brei ƀuh klă nik klei săn asei, amâo mâo mdei mơ̆ng êpul mnuih mă bruă mdrao mgŭn, gang mkhư̆ klei ruă Covid 19. Nay Phi La, Khua knơ̆ng bruă mdrao mgŭn čar Dak Lak brei thâo, hdră gang mkhư̆ Covid 19 ti čar srăng dôk sui. Phung aê mdrao, knuă druh bruă mdrao mgŭn ti Dak Lak mprăp ai tiê lŏ găn bi dưi lu klei dleh dlan, lông dlăng. Dŭm gưl bruă sang čư̆ êa alŭ wăl, phung khua anôk bruă mdrao mgŭn lehanăn grăp čô mnuih brei thâo săng lehanăn mâo klei mđing răng. Nay Phi La đăo knang, dŭm êpul êya hlăm yang ƀuôn srăng mâo klei đru, hrăm mbĭt hŏng phung nai aê mdrao msưh kdŭn klei ruă tưp:

“Tinei ăt čih yap klei đru mguôp hŏng jih ai tiê kơ mnuih ruă. Bi ala kơ anôk bruă mdrao mgŭn čih yap jih klei đru mguôp, săn asei mơ̆ng jih jang phung mă bruă mdrao mgŭn hlăm hdră gang mkhư̆ klei ruă tưp mơ̆ng čar. Mbĭt anăn, anôk bruă mdrao mgŭn ăt iêu mthưr, mtrŭt mjhar dŭm êpul êya bruă ăt msĕ mơh dŭm anôk bruă đru kơ mnuih mă bruă mdrao mgŭn hŏng lu hdră msĕ si čuă êmuh amâo dah dŭm hdră đru mkăn msĕ si kơ kdrăp mnơ̆ng lehanăn čiăng êdi klei sa ai, hrăm mbĭt mơ̆ng mnuih ƀuôn sang hŏng anôk bruă mdrao mgŭn”.

Phung F0 ba akŏ hlăm hdră gang mkhư̆ klei ruă tưp jing dŭm knuh mnga siam, bi lar bra ai tiê thâo săn asei, klei đua klam hŏng mnuih ruă, ba klei đăo knang čiăng dưi hgao klei dleh dlan, hrăm mbĭt găn bi dưi lehanăn msưh kdŭn klei ruă tưp./.

                                                   Pô mblang: H’Nêč Êñuôl