VOV4.Êđê –  Ho\ng mnuih Mnông ti kr^ng Lăn Dap Kngư, hlăm klei bi dôk ung mô| amâo dưi k[ah ôh pô bi êmuh ung mô|. Pô bi êmuh ung mô| srăng bi ala kơ du\m hlâo bi khăp amâodah kơ phung am^ ama ]ia\ng blu\ k]ưm ho\ng go\ sang êkei, amâo dah go\ sang mniê. Anei jing pô mâo k’hưm hlăm êpul êya, boh nik jing pô thâo blu\ hrăm hlăm klei bi êmuh ung mô|, bi êmuh tu\ jing leh kơ lu hlâo ung mô|, boh nik đru kơ lu hlâo ung mô| hd^p mơak m`ai. ~u ăt jing pô thâo kơ du\m klei ngă yang, klei bhiăn mnuih Mnông.

Pô bi êmuh ung mô| mâo bruă klam yuôm bhăn hlăm klei hd^p mơ\ng hlâo ung mô| mnuih Mnông. Pô bi êmuh ung mô| amâo djo\ kno\ng jing pô bi ala kơ hlâo êkei mniê akâo kơ go\ sang êlâo kơ klei bi kuôl ôh, [ia\dah lo\ jing pô msir kđi hlăm djăp mta klei hlăm hd^p mda mơ\ng phung ung mô| êdei ana\n.

Tơdah hlâo ung mô| mâo leh klei bi khăp leh ana\n ]ia\ng jing ung mô|, digơ\ srăng akâo kơ pô bi êmuh ung mô| ]ia\ng blu\ ho\ng go\ sang leh ana\n dăm dei dua nah. Hluê si klei bhiăn êlâo dih, hlâo êkei mniê amâo jho\ng hưn ôh `u pô ho\ng am^ ama kơ klei bi kuôl kă. Di gơ\ hu^ go\ sang amâo brei, ana\n akâo kơ pô bi êmuh ung mô|, ho\ng k’hưm mơ\ng pô `u srăng êmuh jăk h^n, ênưih mâo klei tu\ jing h^n.

Ama Hiệp, ti [uôn Drê], să Ea Huar, kdriêk {uôn Đôn, ]ar Dak Lak, la] kơ klei yuôm bhăn mơ\ng pô bi êmuh ung mô| hlăm klei bi dôk ung mô| djuê ana Mnông:

“Pô bi êmuh ung mô| jing pô thâo mbruă, boh nik mâo klei thâo leh ana\n k’hưm hlăm klei bi êmuh ung mô|. Pô bi êmuh ung mô| thâo blu\ hrăm, thâo blu\ mjum kơ dăm dei dua nah. }ia\ng kơ hlâo ung mô| anei leh bi jing ung mô| srăng hd^p mơak, rông anak ]ô bi jăk, thâo mpu\ kơ am^ ama leh ana\n ngă bruă duh [ơ\ng tu\ jing. Jih jang klei anei kyua mâo pô bi êmuh ung mô| sơa^.”

Leh hmư\ hlâo êkei mniê đao\ knang bi êdah klei ]ia\ng, pô bi êmuh ung mô| srăng nao bi tuôm ho\ng go\ sang dua nah ]ia\ng thâo klei m^n mơ\ng am^ ama. ~u mơh jing pô lo\ hưn w^t kơ hlâo êkei mniê klei m^n mơ\ng go\ sang. Tơdah go\ sang dua nah tu\ ư, snăn leh ana\n mtam, di`u srăng bi trông ho\ng pô bi êmuh ung mô|. Hluê si klei bhiăn hluê t^ng kơ am^ mơ\ng mnuih Mnông, go\ sang t^ng kơ mniê srăng yua pô bi êmuh ung mô| lu h^n, leh ana\n go\ sang t^ng mniê mơh srăng mprăp djăp mta bruă ]ia\ng mko\ mjing klei bi kuôl kă kơ hlâo êkei mniê.

Leh hlâo êkei mniê jing leh ung mô|, hlăm klei hd^p di gơ\ brei hdơr na nao ya klei pô [uăn leh ho\ng go\ sang, ho\ng ung, amâodah mô| pô. Boh nik, du\m klei [uăn anei, pô bi êmuh ung mô| srăng pioh jing “giê mka\” ]ia\ng kơ êdei ana\p srăng msir kđi s^t ung mô| mâo klei tê] hnê]. Pô bi êmuh ung mô| srăng lo\ w^t bi hdơr ya klei di`u [uăn leh êlâo kơ bi dôk, amâo mgang kơ sa nah ôh…

}ia\ng ngă jăk bruă klam jing pô dôk ti krah, pô bi grăng hlăm du\m klei bi dôk ung mô|, pô bi êmuh ung mô| jing mnuih mâo k’hưm, thâo kơ klei bhiăn hd^p mda djuê ana, klei bhiăn mnuih Mnông. Hlăm klei hd^p grăp hruê `u ăt jing pô hd^p jăk bi hmô kơ anak ]ô. Jing mnuih tuôm bi êmuh leh tu\ jing kơ lu hlâo ung mô|, Ama Djoanh, ti [uôn Ndrê], să Ea Huar, kdriêk [uôn Đôn, ]ar Dak Lak brei thâo, klei hd^p mda dua ung mô| kjăp s^t suôr amâo dah hơa^  jing kyua mơ\ng hlâo êkei mniê. Amâo djo\ kyua hjăn pô bi êmuh ung mô| ôh, bruă brei ngă jing đru kơ hlâo êkei mniê bi mm^n klă ]ia\ng jing sa go\ êsei mơh amâo dah hơa^:

“Pô bi êmuh ung mô| jing pô ata\t êlan kơ hlâo êkei mniê bi khăp ]ia\ng jing ung mô|. Êlâo kơ hưn ho\ng go\ sang, kâo êmuh bi mklă phung êkei mniê ]ia\ng jing ung mô| s^t mơ\? Kyua amâo pô mgô| ôh klei khăp, dăm dei dua nah amâo pô bi kp^ ôh. S^t di gơ\ mâo klei bi tu\ ư ]iăng jing ung mô| snăn kâo pô nao êmuh dăm dei dua nah. Tơdah go\ sang tu\ ư, snăn dua ]ô êkei mniê anei ]o\ng bi [ua\n rơ\ng, go\ sang amâo mgô| brei ngă ôh”

Leh jing ung mô|, kyua mâo pô bi mjing ung mô| ho\ng go\ sang kăp dlăng, du\m hlâo ung mô| mrâo amâo đei ngă soh ho\ng klei pô [ua\n leh ho\ng ung, mô| pô ôh. Ama Hiệp, ti [uôn Drêch, să Ea Huar, kdriêk {uôn Đôn, brei thâo: Klei [uăn leh brei ngă yơh, leh ana\n jih jang bruă ]ia\ng ngă bi jăk snăn brei hluê si klei kuôl kă mơ\ng pô bi êmuh ung mô|:

“Tơdah hlăm klei hd^p ung mô| amâo mâo ôh pô bi êmuh ung mô| snăn amâo jăk ôh. Ung mô\ brei hd^p hluê si klei bi [uăn rơ\ng leh êlâo ana\n, hluê si klei mtô la] mơ\ng pô bi êmuh ung mô\, ]ia\ng hd^p thâo đua klam h^n leh ana\n klei hd^p go\ sang êdei ana\p srăng amâo đei mâo ôh klei bi tê] hnê], bi lui.”

Hlăm klei hd^p grăp hruê mâo lu snăk klei amâo thâo bi djo\. Du\m hlâo ung mô| ]ia\ng hd^p mơak truh jih klei hd^p snăn brei thâo bi ư\ ăn. Boh nik digơ\ thâo mpu\ kơ pô bi êmuh ung mô|, pô đru leh di`u jing ung mô|, pô mâo k’hưm leh ana\n găn leh lu klei ]ia\ng đru kơ di`u mâo klei hd^p mơak m`ai. Leh ana\n khă gơ\ klei hd^p ung mô| êdei ana\p si be\ jing, snăn di`u ăt hd^p kyua bruă klam leh ana\n amâo [uah ăl ôh kơ pô bi êmuh ung mô|.

                             H’Zawut pô ]ih hlo\ng răk