VOV4.Êđê - Khă gơ̆ thŭn anei 75 thŭn leh ƀiădah grăp hruê, pô thâo mbruă A Lim ti ƀuôn Kon Trang Long Loi, wăl krah Đăk Hà, kdriêk Đăk Hà, čar Kon Tum ăt mđĭ lar bruă hrĭ mñam msĕ si sa klei khăp kma leh hlăm kđeh êrah ñu. Bruă ñu ngă amâo djŏ knŏng thiăm prăk hrui wĭt đru kơ anak čô pô ôh, ƀiădah êlâo hĭn čiăng kriê pioh bruă hrĭ mñam leh anăn răng mgang dhar kreh djuê ana Bahnar.

Hmei tuôm leh hŏng pô thâo mbruă A Lim ti sang ñu, êjai ñu ăt dôk ngă bruă pô jing mñam bi leh sa boh bŭng gui. Ƀuh tuê hriê, pô thâo mbruă A Lim mhač tlao čiăng hrô kơ bruă kkuh kơ tuê lehanăn lŏ kñăm bi leh bruă dôk mñam bŭng. Êmuh kơ bruă anei, pô thâo mbruă A Lim mă êjai lehanăn yăl dliê êjai, ñu thâo kơ bruă hrĭ mñam mơ̆ng sui leh, mơ̆ng hlăk ñu 12 thŭn. Tui si klei ñu yăl dliê, hlăm sa blư̆ ƀuh ama ñu dôk mñam dŭm mnơ̆ng dhơ̆ng hŏng đrao kram, ñu ƀuh jing jăk sơnăk. Mơ̆ng anăn yơh, ñu mđing dlăng na nao lehanăn tui hriăm tơdah mâo mmông găl, bhiâo riâo rĭt ñu thâo jih lehanăn ngă jăk dŭm bruă hrĭ mñam lehanăn čŏng thâo kơ bruă hrĭ mñam dŭm mnơ̆ng dhơ̆ng yua hlăm grăp hruê.

Leh yăl dliê klei anăn, pô thâo mbruă A Lim nao mŭt hlăm sang pui lehanăn ba mdah dŭm mnơ̆ng yua msĕ si: kriêt, lip, bŭng gui mơ̆ng ñu hrĭ mñan yua hlăm gŏ sang. Ñu hơ̆k mơak hưn mdah, lu mnơ̆ng dhơ̆ng yua grăp hruê hlăm gŏ sang ñu lehanăn dŭm gŏ sang jĕ giăm jing mơ̆ng kngan ñu mkra mjing sơăi.

Pô thâo mbruă A Lim lač: “Êlâo dih, klei hdĭp dôk hŏng klei knap mñai, dŭm mnơ̆ng dhơ̆ng yua hlăm gŏ sang mơ̆ng pô čŏng mkra sơăi, hlăm anăn amâo dưi kƀah ôh bruă hrĭ mñam. Mmông anăn, mnuih ƀuôn sang pô dôk mtlŭk mtlăk hŏng bruă hlăm lŏ hma, kyuanăn čiăng êdi kơ̆ dŭm mnơ̆ng dhơ̆ng yua mơ̆ng aruăt hwiê, ana đrao. Kyuanăn yơh, klei mưng yua dŭm mnơ̆ng dhơ̆ng hrĭ mñam jing knhuah gru lehanăn knhuah klei hdĭp mơ̆ng mnuih Banhar.”

Truh kơ ară anei, dŭm mnơ̆ng dhơ̆ng hrĭ mñam mơ̆ng Pô thâo mbruă A Lim jing mnơ̆ng dhơ̆ng mâo anăn knăl, mâo klei nao blei lehanăn yua lu mơ̆ng dŭm čô mnuih ƀuôn jĕ giăm. Ñu lač, hruê mmông kah knar čiăng dưi mñam leh sa boh ƀŭng gui jing 2- 3 hruê. Čiăng dưi mâo mnơ̆ng dhơ̆ng siam lehanăn jăk srăng ngă lu mta bruă mơ̆ng bruă mprăp mnơ̆ng yua, boh nĭk kơ bruă hrĭ dŭm aruăt mñam djŏ hnơ̆ng, mâo klei rơ̆ng kjăp lehanăn êbhơr, čiăng ênưih êjai dôk mñam.

Ñu lŏ brei thâo: “Dŭm čô tuê hriê blei mâo leh sơăi klei mtă mơ̆ng êlâo, kreh blei mơ̆ng 12- 15 boh. Dŭm blư̆ mâo tuê čiăng ênoh lu, kâo iêu wăt anak čô kâo đru mñam brei. Mâo prăk mơ̆ng bruă hrĭ mñam anei, đru kơ gŏ sang kâo dưi mâo prăk yua grăp hruê,wăt kơ thŭn mduôn khua leh amâo lŏ dưi nao truh kơ pưk hma ôh”

Ayŏng A Bát (39 thŭn) - jing čô phŭn mơ̆ng pô thâo bruă A Lim lehanăn pô thâo bruă hrĭ mñam hĭn hlăm dŭm čô hđeh êdam êra tui hriăm bruă anei yăl dliê: “Kâo dôk hdơr êjai kâo dôk hlăk hđeh, kâo lehanăn dŭm čô ƀĭng găp hlăm ƀuôn dưi mâo klei mtô bruă hrĭ mñam mơ̆ng aê kâo. Mmông anăn jih jang mâo klei mơak snăk kyua dưi hriăm bruă anei. Leh đĭ hriê kơ prŏng, dŭm čô ƀĭng găp lui jih, amâo lŏ tui hriăm ôh, knŏng hjăn kâo yơh dôk tui hriăm. Khădah bruă hrĭ mñam amâo mâo prăk ba wĭt lu, ƀiădah ăt djăp yua hlăm grăp hruê, sơnăn kâo ăt pioh lehanăn mâo dŭm mmông wăn kâo srăng mñam čiăng lŏ mâo prăk yua hlăm gŏ sang lehanăn dưi djă pioh bruă ngă mâo leh mơ̆ng aduôn aê pô. Ară anei, mâo tuê čiăng lu mnơ̆ng dhơ̆ng, kâo ăt pioh ƀiă mmông čiăng đru kơ aê kâo dưi bi leh bruă mñan bŭng lehanăn ba jao kơ tuê”

Tui si pô thâo bruă A Lim, ară anei, mâo knŏng ƀiă mnuih thâo lehanăn djă pioh bruă hrĭ mñam. Čiăng dưi bi leh sa boh mnơ̆ng mơ̆ng bruă hrĭ mñam čiăng mâo lu hruê mmông lehanăn ai tiê, kyuanăn ênuk hđeh ară anei amâo lŏ khăp ôh kơ bruă anei kyua mă bruă anei amâo mâo lu prăk ôh. Leh diñu mâo klei hriăm amâo dưn yua ôh, kyuanăn sui hruê ăt wơr mơh.

Pô thâo mbruă A Lim lŏ yăl dliê: “Dŭm čô mnuih mduôn thâo hrĭ mñam hlăm ƀuôn lu kơ luič leh mơh, ênuk hđeh amâo lŏ mâo pô khăp lehanăn amâo čiăng lŏ čuê ôh bruă anei, kâo huĭ hlăm sa hruê amâo kbưi, bruă hrĭ mñam luič hĕ yơh”

Čiăng kriê pioh bruă ngă mâo leh mơ̆ng đưm hlăm djuê ana pô, pô thâo mbruă A Lim ăt kreh mâo klei hâo hưn kơ mnuih ƀuôn sang pô kơ dŭm boh tŭ dưn mơ̆ng bruă mâo leh mơ̆ng đưm. Hlăm anăn mâo bruă hrĭ mñam hlăm dŭm klei bi tuôm grăp hruê kăm. Dŭm hruê knhal jih hruê kăm, dưn yua dŭm mmông wăn, pô thâo bruă A Lim kreh iêu dŭm čô hđeh êdam êra hlăm ƀuôn lehanăn blŭ hrăm, mtô kơ diñu dŭm bruă ngă hlăm klei hrĭ mñam hŏng klei hmăng hmưi dưi djă pioh bruă ngă mâo leh mơ̆ng êlâo anei.

Pô thâo mbruă A Lim kah mbah: “Dŭm hruê mmông alŭ wăl mkŏ mjing klei hriăm kơ bruă hrĭ mñam, kâo na nao jing pô nao mtô. Khădah prăk mưn amâo lu ôh, ƀiădah kâo mơak sơnăk kyua dưi bi hriăm dŭm bruă ngă hlăm klei hrĭ mñam kơ ênuk hđeh čiăng đru hlăm bruă kriê pioh bruă mâo leh mơ̆ng aduôn aê.”

Leh ruê̆ klei bi tuôm hŏng pô thâo mbruă A Lim, hmei ƀuh klă klei khăp čiăng kơ bruă mă lehanăn klei hmăng hmưi dưi čuê bruă mâo leh mơ̆ng đưm hlăm djuê ana mơ̆ng pô thâo mbruă A Lim. Hmăng hmưi, hŏng klei hur har, thâo khăp kơ klei dưi čuê bruă mơ̆ng ñu, êdei dih srăng mâo lu adŭ hriăm kơ bruă hrĭ mñam, čiăng kơ ñu dưi kuič mngač klei khăp čiăng kơ bruă anei truh kơ ênuk êdei, đru kơ bruă hrĭ mñam mơ̆ng mnuih Ƀahnar dưi kriê pioh lehanăn amâo rai luič ôh.