VOV4.Êđê- Brei rao kngan ho\ng k[u amâodah êa rao kngan mdjiê kman jing sa hlăm du\m klei mtă mtăn mơ\ng bruă mdrao mgu\n ]ia\ng mdrơ\ng ho\ng klei ruă Covid-19. Kyua du\m klei jăk mse\ si: điêt, [âo mngưi, amâo guôn lo\ rao ho\ng êa ôh... anăn lu mnuih ruah êa rao kngan mdjiê kman pral, rao kngan thu hlăm djăp anôk. Khă sơnăn, ]ia\ng răng mgang klei suaih pral, mdrơ\ng ho\ng klei ruă tu\ dưn, brei thâo săng klă leh anăn mđing du\m mta klei s^t yua êa rao kngan anei.

Kreh [uh jih Jng êa rao khan thu mâo mta kdơ\ng ho\ng kman ana\n jing Triclosan. Jing mta hoá chất mâo klei dưi mdjiê kman lehana\n mta mmao amâo mâo jăk. {ia\dah, mâo đa đa klei ksiêm duah brei [uh mta mnơ\ng anei ênưih ngă amâo mâo hlăm lam asei mlei mnuih, nga\ bi êdu ai kdơ\ng ho\ng kman, lehana\n ngă bi kdơ\ng ho\ng êa drao kháng sinh hlăm asei mlei. Mb^t ho\ng ana\n, mta êa rao kngan thu kreh mâo lu kôl snăn dah yua lu blư\ srăng ngă amâo mâo jăk kơ kl^t, ngă kơ kl^t kliêng thu krô, bi kđuh, tăp năng ngă hrah, bi ktăl, lehana\n rua\ hang. Êngao ana\n, ]ia\ng mâo mnâo [âo mngưi kơ mta êa rao anei, snăn lu anôk mkra mjing lo\ ba yua mta [âo mngưi mơ\ng anak mnuih mkra mjing, mta anei jing amâo mâo jăk ôh tơdah kma hlă kl^t.

Ara\ anei, kyua klei rua\ tưp covid 19 dleh dưi ksiêm dlăng, klei ]ia\ng blei êa rao kngan thu mơ\ng mnuih [uôn sang jing lu, snăn lu anôk duh mkra mnia mblei mjhua ho\ng klei anei ]ia\ng duah klei tu\ dưn hja\n kơ di`u, mkra mjing mnơ\ng mgưt, mnơ\ng amâo mâo jăk, mnơ\ng amâo mâo djăp ênoh ]ua\n ba ]h^ mnia. Tơdah tăp ba yua djo\ he\ mnơ\ng amâo mâo jăk ana\n, amâo mâo djo\ dưi đru drei răng mgang klei rua\ tưp ôh, [ia\dah lo\ ba klei jhat kơ mnuih yua. Mơ\ng ana\n, dhar brua\ mdrao mgu\n mâo klei ]ia\ng mta\ kơ jih jang mnuih, amâo mâo jăk đei ôh yua lu dei êa rao kngan thu, jăk h^n rao kngan ho\ng kbu lehana\n êa doh. Êjai blei hdơr dlăng bi nik klei ]ih hlăm hruh, duah bi kla\ pjhu\n agha anôk mkra mjing. Boh nik, amâo mâo jăk ôh yua êa rao kngan thu kơ ho\ng hđeh, kyuadah kl^t kliêng hđeh adôk mda, ênưih snăk mâo klei amâo mâo jăk truh. Êngao kơ ana\n, tơdah amâo mâo ôh mnuih pro\ng dôk mb^t ênưih snăk phung hđeh duah mnăm êa rao kngan anei, ba klei amâo mâo jăk kơ asei mlei.

Rao kngan ho\ng kbu mdjiê kman mđu\ ti gu\ knang êa, ara\ anei ăt jing hdră jăk h^n ]ia\ng bi mdoh jih kman. Êjai rao kngan brei ngă bi djo\ du\m knhuang rao, mđing hlăm kdrê] kkâo kngan, lehana\n kplang kđiêng kngan. Rao kngan hlăm wang mơ\ng 20 – 30 giê secon. Leh kơ ana\n ma\ ]hia\m mơar thu sut ăp amâodah lui kngan ]o\ng thu ma\ hjăn. Boh nik drei srăng ngă du\m knhuang snei:

-          Tal êlâo: Mdjăh bi msah jih dua pla\ kngan ho\ng êa. Ma\ kbu mmia, lehana\n dhông dua pla\ kngan mb^t dhông w^t dhông nao.

-          Tal dua: Dhông [o# pla\ kngan anei dlông ro\ng kngan adih, lehana\n hlăm kplang kđiêng êngao kngan adih lehana\n w^t dhông kơ kngan anei le\.

-          Tal tlâo: Bi dhông dua pla kngan mb^t, buêh bi ktang hlăm kplang kđiêng lam kngan.

-          Tal pa\: Dhông [o# êngao du\m [e\ kđiêng mơ\ng pla\ kngan anei, hlăm pla\ kngan adih.

-          Tal êma: Yua pla\ kngan anei m`ir kđiêng pla\ kngan adih, lehana\n pla\ kngan adih lo\ w^t m`ir kđiêng pla\ kngan anei.

-          Tal năm: M`ir jih jang kđiêng hlăm pla\ kngan anei, lehana\n lo\ w^t ngă kơ pla kngan adih. Mđu\ rao ti gu\ knang êa trah truh kơ kkuêng pla\ kngan lehana\n ngă bi mthu.

Knơ\ng brua\ mdrao mgu\n ]ar Daklak mâo klei mta\ mtăn:

K`ăm bi mdrơ\ng jăk ho\ng klei rua\ tưp covid 19 hlăm ]ar Daklak, dhar brua\ mdrao mgu\n po\k leh êlan đ^ng blu\ mjê] kăp ma\ tu\ jih jang klei iêu blu\ kơ klei rua\ tưp. Jih jang mnuih mâo klei ]ia\ng iêu êmuh djo\ tuôm ho\ng klei rua\ tưp covid 19, srăng dưi iêu ho\ng mrô đ^ng blu\ anei:

-Sở Y tế Đắc Lắc: Mrô 0925.10.7979

-BVĐK vùng Tây Nguyên: Mrô 0262.3.3919009

-Trung tâm kiểm soát bệnh tật: Mrô 0935.84.8282./.

Y-Khem Niê mblang