Ra\ng mgang klei suaih pral hla\m yan adiê mđia\ hlơr
Thứ tư, 00:00, 02/05/2018

VOV4.Êđê - Ara\ anei, yan adiê ti kr^ng Dap Kngư hla\k mđia\ hlơr ktang êdi. Hnơ\ng adiê đ^ h^n êdi nga\ bluh mâo lu mta klei rua\, bohnik jing du\m klei rua\ hla\m êlan prô] tian mse\ si: rua\ tian eh m’êa, rua\ tian eh êrah… Adiê mđia\ hlơr ktang a\t nga\ hma\i djo\ pro\ng kơ du\m klei rua\ kboh lehana\n kso\.

 

Adiê mđia\ hlơr nga\ klei hma\i amâo mâo ja\k kơ klei suaih pral anak mnuih, êlưih djo\ mâo du\m mta klei rua\:

  • Mjing klei ga\l kơ du\m mta kman đ^ lar hla\m mnơ\ng [ơ\ng, nga\ truh klei [ơ\ng djo\ mnơ\ng rua\.
  • Ba du\m klei rua\ tian eh kyua phu\n êa yua amâo mâo doh
  • Nga\ kơ asei mlei bi êma\n êmik, mjing klei ga\l kơ lu mta klei rua\ đ^ lar.

 

Du\m klei rua\ kha\ng mâo hla\m yan adiê mđia\ hlơr

 

Anei jing wưng bluh mâo lu mta klei rua\, bohnik ho\ng phung hđeh, hla\k ai bi kdơ\ng ho\ng klei rua\ adôk êdu awa\t. Phung hđeh êlưih djo\ mâo du\m mta klei rua\ djo\ tuôm ho\ng yan adiê mse\ si: Klei rua\ ko\ng đo\k, rua\ adu\ng, rua\ kuôp kso\, êngoh hlơr bi k`ha\k kyua kman siêu vi, êngoh bi m[le\ hrah, rua\ tian eh m’êa, klei rua\ dlô…

 

- Klei rua\ hla\m êlan bi êwa: Klei rua\ hla\m kuôp kso\ kjham kyua kman jing klei rua\ kha\ng mâo lu êdi ho\ng phung hđeh s^t yan adiê mâo ja\k. Klei rua\ anei mâo du\m klei bi êdah tal êlâo jing bi mtu\k sui lehana\n [rư\ hruê [rư\ mtu\k lu, [ia\dah amâo mâo êa k’hak ôh. Mtu\k kha\ng mâo sui leh kơna\n sra\ng [uh mâo êa k’hak. Tơdah amâo pral thâo lehana\n mâo hdra\ mdrao djo\ guôp, klei rua\ anei sra\ng nga\ truh kơ klei rua\ hla\m knga,  rua\ hla\m amrôk,  rua\ hla\m kso\...

 

- Klei rua\ tian eh m’êa: Hđeh êlưih djo\ mâo klei rua\ tian eh kyua djo\ kman Rota. Yan adiê mđia\ hlơr nga\ kơ kman hla\m êwa ang^n, wa\l anôk hd^p mda lehana\n kman mơ\ng mnơ\ng [ơ\ng, êa mna\m đ^ lar. Klei rua\ anei nga\ kơ hđeh bi [le\ o#, nao eh m’êa, đa ta\p năng eh mâo wa\t êrah amâodah eh mtah, rua\ hla\m tian, bi êngoh hlơr….

 

- Klei rua\ hla\m dlô: Anei jing klei rua\ hu^ hyưt êdi kyua kman, mmao, amâodah kyua mơ\ng mnơ\ng hd^p gam nga\. Klei rua\ dlô tơdah amâo pral dưi hmao [uh lehana\n pral do\ng mdrao sra\ng dleh sna\k dưi hlao, hu^ sra\ng truh kơ djiê lehana\n leh mdrao hu^ sra\ng mâo klei amâo ja\k mse\ si  bi k`ha\k, mâo êa hla\m dlô, bi êwieen sa nah po\k asei.

 

- Klei rua\ hla\m wưng bi mlih yan  mnuih khua thu\n: Yan adiê mđia\ hlơr ba lu mta klei rua\ tơdah kl^t so# djo\ ho\ng mđia\. Kl^t sra\ng [rư [rư\ bi m[^n dum gru êka kyua  mơ\ng mđia\ nga\, lu gru êka kno\ng drei [uh gơ\ amâo mâo ja\k ala\ dla\ng đuic,\ [ia\ mâo đa `u nga\ truh kơ djiê mnuih. Mđia\ jing mta phu\n ba truh klei rua\ ung thư  kl^t. Adiê mđia\ hlơr a\t nga\ kơ mnuih mâo du\m klei rua\ hla\m kboh, kso\ êlưih mâo klei rua\ êbuh đih, dleh bi êwa…

 

Hdra\ dla\ng kriê klei suaih pral hla\m adiê mđia\ hlơr

 

Yan adiê mđia\ hlơr jing wưng êlưih djo\ mâo du\m mta klei rua\. Kyua ana\n, mnuih [uôn sang lehana\n [^ng ga\p drei c\ia\ng mđing ra\ng snei:

 

- Bi mdoh pưk sang lehana\n wa\l anôk hd^p mda, hluê nga\ hdra\ [ơ\ng mnơ\ng tu\k ksa\, mna\m êa tu\k bi ktơ\ng, rơ\ng mnơ\ng [ơ\ng hua\ dja\p hnơ\ng tu\ ja\k hla\m gra\p hruê hruê, amâo p^t êla, đue# anôk mâo sa\p ha\t.

-  Khut khat amâo dưi [ơ\ng mnơ\ng lui pioh hla\m wưng sui, [ia\dah amâo dưm hla\m hip bi ê’a\t.

-  Đua mu, đuôn pro\ng, kpal tơdah kbia\ nao hla\m mđia\, đa\m brei asei mlei so# djo\ ho\ng mđia\ lu ôh, ka\n dưi dôk hla\m mđia\ su lei……

- Tơdah [uh hđeh mâo klei bi êdah mơ\ng klei rua\ mse\ si: Bi êngoh, [le\ o#, rua\ ko\, bi k`ha\k amâodah hdrak kbia\ êa du\ng,  bi mtu\k, eh m’êa… c\ia\ng ata\t ba hđeh nao ksiêm mka\ dla\ng lehana\n mdrao mtam.

-  Ho\ng mnuih khua thu\n, c\ia\ng bi ktuê ksiêm dla\ng tliêr kja\p klei rua\ m]ah êrua\t êrah dlô mse\ si `u bi kra\n jơ\ng kngan, jơ\ng kngan êdu awa\t bi êwiên, rua\ đah da, đo\k blu\ dleh lo\k lua\l, hnơ\ng êrah êran amâo mâo h’^t…  C|ia\ng bi ktuê ksiêm dla\ng klei suaih pral nanao lehana\n [ơ\ng du\m mta mnơ\ng [ơ\ng êlưih bi lik êdjin, lu mta bi êdjao ]ia\ng kơ kboh dưi nga\ brua\ ja\k. Mnuih kha\ng mâo klei rua\ kboh a\t kriê kja\p klei bhia\n mjua\t ktang asei mlei man dưn mse\ si êbat jơ\ng, hria\m bi êwa. Amâo dưi mnei lu bliư\ ôh. Tơdah nao mnei bi mnei anôk amâo mâo ang^n, mnei êa hlơr c\ia\ng đa\m djo\ mâo klei rua\ kso\./.

 

H’Nê] pô ]ih mkra.

 

 

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC