VOV4.Êđê-  Ara\ anei, klei rua\ Covid 19 dôk ti hnơ\ng 2, jing kno\ng ]ih yap mâo mnuih rua\ tưp lar [ia\ hla\m êpul êya. Kha\ sna\n, du\m hdra\ msir po\k nga\ k`a\m mdrơ\ng ho\ng klei rua\ anei hla\k dôk ti hnơ\ng 3, bi knar ho\ng klei rua\ anei dôk đ^ lar pral hla\m êpul êya yang [uôn. Hla\m ana\n, sa hdra\ msir yuôm bha\n dôk mâo anôk brua\ mdrao mgu\n po\k nga\ jing bi hro\ tui] hnơ\ng klei rua\ Covid 19 tưp lar truh kơ mnuih mâo klei rua\ ktro\ mka\n. Anei jing phung rua\ ênưih đue\ nao kơ kjham truh kơ djiê tơdah mâo klei rua\ Covid 19.

Tui si phung trua\n kơ brua\ mdrao mgu\n la], lu mnuih djo\ tưp kman covid – 19 djiê ti Trung Quốc jing phung mduôn, ai awa\t, amâodah mnuih mâo leh klei rua\ mkăn dleh hlao lo\ tưp djo\ kman anei. Bi ti Việt Nam, hlăm ênoh mnuih tưp kman covid 19 mâo sa ]ô kjham dôk mdrao sui h^n, ana\n jing sa ]ô mnuih mơ\ng Vũ Hán ala ]ar Trung Quốc 66 thu\n. Anei ăt jing mnuih rua\ mâo leh lu klei rua\ mkăn hlăm asei mlei mse\ si klei rua\ mâo mta mmih hlăm êrah ti hnơ\ng tal 2, mâo klei rua\ bo\k kso\, mâo klei rua\ hlăm arua\t êrah kboh mâo mdưm stent leh. Kyuana\n yơh mơ\ng phung mâo leh du\m klei rua\ mkăn, sang êa drao E ktrâo ata\t leh mnuih rua\ bi trua\ ]hia\m guôm [o#, rao kiê kngan jê` jê` ho\ng kbu, lehana\n mơ\ng mphu\n tal êlâo mtam mâo klei bi ktlah mnuih đing mâo kman covid 19 ]ia\ng đăm tưp kman kơ mnuih mkăn hlăm sang êa drao. Giáo sư Lê Ngọc Thành, Khua sang êa drao E brei thâo:

“Hmei mâo 4 ]ô. Mlam hruê 30 tết w^t mơ\ng Đài Loan, hmei hlo\ng bi ktlah mtam. Leh kơ ana\n sa ]ô hlăk ai trua\n kơ brua\ hiu ba mnơ\ng, bi tuôm ho\ng lu tue mnuih Trung Quốc lehana\n phung adôk jing mnuih w^t mơ\ng kr^ng mâo klei rua\ tưp. Hmei tui duah klei rua\ êlâo hlăm mnuih tưp kman. Anei jing anôk tal dua hmei mprăp kăp mdrao mnuih mâo klei rua\ covid 19 leh sang êa drao kr^ng hlơr gưl dlông”.

Ăt jing sang êa drao mdrao mnuih rua\ mâo leh du\m klei rua\ êlâo mse\ si klei rua\ mâo mta mmih hlăm êrah, klei rua\ biăm kkuê… Sang êa drao biăm gưl dlông ]o\ng nga\ leh lu brua\ gang mkhư\ klei rua\ tưp covid 19. Ho\ng kdrăp hâo hưn ktrâo ata\t kơ mnuih rua\ ]o\ng răng mgang kơ pô, sang êa drao mjua\t bi hriăm leh kơ phung nai aê mdrao ngă bi kjăp ma\ mta klei rua\, bi mdoh kdrăp mdrao mgu\n, lehana\n kdrăp răng mgang kơ asei mlei pô êjai hlăm klei ngă brua\, ]ia\ng đăm tưp ôh kman hdơ\ng găp. Tiến sĩ Phan Hướng Dương, k’ia\ng khua sang êa drao biăm kkuê Gưl dlông la]:

“Bi răng mgang kjăp klei êđăp ênang kơ mnuih rua\, kơ mnuih kia\ mnuih rua\ amâo mâo tưp ôh covid 19, hmao [uh bi pral mnuih tưp kman ]ia\ng đăm lo\ bi mtưp kơ mnuih mkăn, dơ\ng mơ\ng ti boh [a\ng anôk mka\ dlăng klei rua\ mtam ngă klei mka\ hnơ\ng h’uh asei mlei. Leh kơ ana\n, tơdah mnuih hlăm sang pô rua\ amâodah mnuih rua\ mâo klei đ^ êngoh hlơr srăng hlo\ng ba hlăm adu\ bi ktlah mtam. Lehana\n răng klei êđăp ênang kơ nai aê mdrao, amâo mâo tưp ôh êjai dôk mka\ dlăng kơ mnuih rua\”.

Kha\dah klei rua\ tưp kman covid 19 ti ala ]ar drei hlăk dưi ksiêm dlăng kjăp, [ia\dah ho\ng ai tiê kăp mdrơ\ng s^t êm^t ho\ng klei amâo mâo jăk truh, Phu\n brua\ mdrao mgu\n mbha leh gưl ma\ brua\ mdê mdê, lehana\n mâo leh jih jang hdră ma\ brua\, mnuih ma\ brua\, mnơ\ng mnua\ ma\ brua\, lehana\n êa drao mdrao mgu\n. K’ia\ng giáo sư, tiến sĩ Lương Ngọc Khuê, Khua anôk brua\ kia\ kriê klei mka\ dlăng mơ\ng phu\n brua\ mdrao mgu\n la]:

“Ho\ng mnuih rua\ kjham mâo klei rua\ snăn wưng tal êlâo ba kơ du\m boh sang êa drao pro\ng ti 3 alu\ wa\l. Tal 2, jing du\m boh sang êa drao gưl ]ar ăt mprăp 3 alu\ wa\l, mâo anôk bi ktlah mnuih đing mâo klei rua\, dôk guôn mka\ dlăng kman, alu\ wa\l mdrao mgun mnuih rua\ hdjul, lehana\n alu\ wa\l mdrao mgu\n mnuih rua\ kjham. Ti gưl kdriêk snăn mdrao mnuih rua\ hdjul mse\ si ti Vĩnh Phúc drei hlo\ng kơ\ng mnuih rua\ kơ ana\n”.

Truh kơ ara\ anei, 7 ]ô mnuih rua\ tưp kman covid 19 ti ala ]ar drei mdrao hlao leh, hlăm ana\n mâo wa\t mnuih rua\ kjham tuôm mâo leh lu mta klei rua\, [ia\dah phu\n brua\ mdrao mgu\n ]o\ng mko\ mjing leh sang êa drao jing jai tơdah du\m boh sang êa drao pro\ng bo\ mnuih rua\. Boh nik, brua\ mđing kơ klei răng ho\ng mnuih tuôm mâo leh lu mta klei rua\ mkăn s^t nik srăng hro\ mơh mnuih đue\ nao kơ kjham, srăng đru bi hro\ mơh mnuih djiê mơ\ng klei rua\ tưp kman covid 19 anei./.