VOV4.Êđê- Ao msei đru kơ asei mlei bi kdơ̆ng ktang hŏng djăp mta kman klei ruă tưp anăn jing ai bi kdơ̆ng hŏng klei ruă lehanăn êrah mơ̆ng asei mlei. Yan klei ruă tưp bluh mâo dleh ksiêm dlăng, hdră kriê dlăng klei suaih pral lehanăn krơ̆ng kơ asei mlei mâo nanao ai ktang jing klei yuôm bhăn êdi mơ̆ng grăp čô mnuih hlăm êpul êya kñăm gang mkhư̆ klei ruă tưp bluh mâo hlăm alŭ wăl:

Klei ai dưi kdơ̆ng hgŏng klei ruă, amâodah drei pia jing ai ktang asei mlei mdrơ̆ng hŏng djăp mta kman mơ̆ng êngao kma hlăm asei mlei. Jih jang anôk mâo ai ktang kñăm kdơ̆ng hŏng kman klei ruă mơ̆ng găp čô mnuih mdê mdê sơăi. Hlăm sa alŭ wăl mâo dŭm mta klei ruă pô anei mâo, pô adih amâo mâo ôh. Mnuih amâo mâo klei ruă jing asei mlei ñu ktang hĭn mâo ai dưi kdơ̆ng hŏng mta klei ruă anăn ktang hĭn. Amâodah mâo klei ruă anăn ƀiădah pral djăl hlao...

Djăp mta klei hmăi truh kơ ai ktang dưi kdơ̆ng hŏng klei ruă mơ̆ng asei mlei.

Êngao kơ klei ruă AIDS, grăp čô mnuih mâo sơăi klei dơ̆ng toh hroh ai dưi kdơ̆ng hŏng klei ruă, hlăm hnơ̆ng mdê mdê, kyua mơ̆ng ai tiê asei mlei, amâodah klei hmăi amâo mâo jăk mơ̆ng nah êngao. Sitômô, thŭn đĭ mduôn, mâo klei rŭng răng klei mĭn, mâo nanao klei ênguôt, mnơ̆ng ƀơ̆ng tŭ jăk amâo mâo djăp ênŭm, amâo mâo kriăng mjuăt asei mlei, lehanăn ƀiă kbiă hiu kơ tač êngao, mâo dŭm mta klei ruă sui hlao msĕ si klei ruă tiê, klei ruă mâo mta mmih hlăm êrah, klei ba yua lu mta êa drao, djŏ mta ruă msĕ si êa drao jhat... jih jih jang klei ngă truh kơ klei toh hroh ai dưi kdơ̆ng hŏng klei ruă, dleh dưi mdrơ̆ng hŏng djăp mta klei ruă.

Čiăng kơ ai dưi kdơ̆ng hŏng klei ruă đĭ ktang nanao, klei yuôm bhăn hĭn. Anăn jing mđĭ hĭn vitamin lehanăn mta khoáng: Vitamin lehanăn mta khoáng jing mta yuôm bhăn snăk kơ klei đĭ ai ktang kơ asei mlei, krơ̆ng kơ jih jang klei jing hlăm asei mlei kjăp nanao. Ñu yơh jing mta bi mjing tế bào, bi mlih elzym bi kdơ̆ng hlăm tế bào, jing mnơ̆ng amâo mâo dưi kƀah ôh kơ klei đĭ jing tế bào hlăm anăn jing kơ kluôm jih asei mlei. Klei huă ƀơ̆ng dah kƀah dŭm mta mnơ̆ng msĕ si acid amin jing đạm, vitamin A; B1; C; PP mta khoáng lehanăn dŭm mta vi lượng mkăn msĕ si mta sắt; kẽm nanao kơ êdei anăp ênưih truh kơ klei kƀah mnơ̆ng tŭ jăk, lehanăn ngă toh hroh ai ktang dưi kdơ̆ng hŏng klei ruă.

Jih jang klei ksiêm duah brei ƀuh, klei huă ƀơ̆ng bi mâo djăp mta vi sinh msĕ si ya-ua jing êa ksâo msăm ăt jing jăk. Jih jang mta vi sinh anei srăng đru mđĭ ai ktang kdơ̆ng hŏng klei ruă, tơdah ƀơ̆ng jêñ jêñ.

Hlăm wưng mlih yan, kreh mâo klei ruă dleh dưi mkă tĭng, snăn ƀơ̆ng mbŏ lu mta mnơ̆ng ƀơ̆ng tŭ jăk, bi djăp ênŭm čiăng mđĭ ai ktang kơ asei mlei.

Hlăm mnơ̆ng ƀơ̆ng dŭm mnơ̆ng drei kreh ƀơ̆ng msĕ si êsŭn tỏi, êsŭn hla boh hrah, djăp ƀâo jing mta mnơ̆ng mâo lu klei dưi kdơ̆ng hŏng klei ruă, lehanăn đru gang mkhư̆ klei đĭ lar mơ̆ng djăp mta siêu vi, lehanăn mkhư̆ djăp mta jhat hlăm asei mlei. Êsŭn tỏi jing sa mta mnơ̆ng msĕ si êa drao mâo klei dưi kdơ̆ng hŏng kman jăk snăk, hŏng mta mmao jhat, kdơ̆ng hŏng mta siêu vi lehanăn lu mta kman, lehanăn mđĭ ai ktang kơ asei mlei kdơ̆ng hŏng klei ruă, dưi đru jăk snăk hlăm klei đru bi kdơ̆ng hŏng hdrak ngă, amâodah dŭm mta klei ruă hlăm êlan bi êwa...

Djăp mta mmao ƀơ̆ng, (mđing jing mmao pla, răng amâo mâo dưi duah pĕ ôh mmao hlăm dliê huĭdah ƀơ̆ng djŏ hĕ mmao ruă) ăt mâo klei đru mđĭ ai kơ asei mlei dưi kdơ̆ng hŏng klei ruă. Ƀơ̆ng mmao đru dưi kdơ̆ng hŏng dŭm mta klei ruă msĕ si mtŭk hdrak, ruă kŏng đŏk, ruă tian prôč lehanăn pŭng êa m’iêk.

Êngao anăn, klei mjuăt asei mlei hlăm grăp hrue đru mđĭ bi jăk klei êrah êran hlăm asei mlei, đru bi kbiă jih mta jhat mơ̆ng asei mlei, mơ̆ng anăn ai ktang dưi kdơ̆ng hŏng klei ruă lŏ dơ̆ng đĭ hĭn... Kyuanăn yơh, brei grăp čô drei gĭr tui ngă djăp klei mjuăt ktang asei mlei pô khăp msĕ si đĭ êdeh wai jơ̆ng, êbat, êran, luê...

Pô mblang: Y-Khem Niê