VOV4.Êđê- Ho\ng mnuih Bahnar, knăm mơak djuê ana yuôm bhăn h^n hlăm thu\n jing knăm huă êsei mrâo amâo dah lo\ pia jing Têt leh hrui êmiêt boh mnga (Chrul-col). Khă dah hlăm du\m thu\n ho\ng anei Têt nguyên đan ăt jing mưng leh mơh ho\ng mnuih Bahnar.

Tơdah hla\m du\m hruê knhal tui] mơ\ng thu\n hđa\p, mnuih Yua\n kreh ata\t Ông Táo w^t kơ adiê lehana\n nga\ yang drông Aê aduôn atâo atiêt pô w^t [ơ\ng têt ho\ng anak ]ô sna\n mnuih djuê ana Bahnar mâo dua kna\m nga\ yang. Aguah, nga\ yang Ma (Aê aduôn atâo atiêt) lehana\n tlam nga\ Yang kơ Yang. Hla\m hlao nga\ yang mơ\ng mnuih djuê ana Bahnar mâo sa drei mnu\ knô lehana\n kpiê ]eh dưm ti ana\p gơ\ng nga\ yang hla\m sang.

Hla\m du\m hruê Têt Nguyên Đán, mơ\ng tlam hruê 30 têt, mnuih [uôn sang bi k[^n ti sang krum mna\m kpiê ]eh lehana\n dla\ng phung êdam hla\m [uôn mko\ mjing klei bi lông pah boh. Truh kơ mma\t, mnuih [uôn sang mko\ mjing klei kdo mmu` hla\m ai ênai ]ing ]hai kwang kdra\m k’ah truh kơ krah mlam kkuh drông thu\n mrâo. Aguah hruê 1 Têt, leh ]uh pui, dưm mnga ti anôk nga\ yang, mnuih [uôn sang bi nao kơ sang bi k[^n akâo kơ gra\p ]ô mnuih hla\m go\ sang pô suaih pral; la\n ]ar êđa\p ênang; hruê 2 têt akâo kơ mnguh mnga\t gra\p ]ô mnuih hla\m go\ sang dưi dôk ja\k; hruê 3 têt akâo kơ yan nga\ brua\ djo\ boh mnga, go\ sang mâo mnơ\ng [ơ\ng mnơ\ng pioh. Leh ra\k kinh lehana\n wah la], mnuih [uôn sang w^t kơ sang pô amâo dah nao ]hưn kơ sang hdơ\ng ga\p, ga\p djuê h’ê] hmưi suaih pral. Hla\m du\m hruê drông Têt nguyên đán, mnuih djuê ana Bahnar ]uh pui jih mlam lehana\n po\k nanao [a\ng bha\ drông tuê.

Mnơ\ng [ơ\ng hla\m du\m hruê Têt nguyên đán mơ\ng mnuih djuê ana Bahnar amâo dưi mpra\p lu mse\ si Têt m’ak hua\ êsei mrâo ôh [ia\dah mnơ\ng [ơ\ng kna\m anei a\t ja\k j^n mơh.

Drông Têt djuê ana, mnuih Bahnar a\t đu\ng [ê` đio\ mse\ si mnuih Yua\n mơh, klei Bahnar la] jing “Ư guốt”. Mnơ\ng yua mkra [ê` đio\ mơ\ng mnuih Bahnar a\t mkra mơ\ng đio\, êtak mtah, ]^m u\n, đu\ng ho\ng hla mtei dliê, hla êdru lehana\n ka\ ho\ng mnu\ng mơh. }^m [ơ\ng hla\m hruê Têt mơ\ng mnuih Bahnar lu jing ]^m kuih, ]^m kbao, ]^m dliê…

Hla\m hruê Têt braih hua\ dưi bi hrô ho\ng đio\ mb^t ho\ng hdra\ tu\k kna\ mơ\ng đưm jing mkra đio\ brông. Đio\ brông mơ\ng mnuih Bahnar amâo yua alê nao koh hla\m dliê ôh [ia\dah di`u yua đ^ng m’ô dôk mda, tuh đio\ hka\m lam lehana\n tuh êa. Leh nga\ sna\n di`u ma\ mnơ\ng ka\t he\ ti ko\ ]uh hla\m pui lehana\n hda\ng yơh. Du\m đ^ng đio\ brông mơ\ng mnuih djuê ana Bahnar dla\ng ti ta] ju\ tu\t [ia\dah hla\m lam [âo mngưi, ja\k j^n êdi [ơ\ng.

Knăm mơak mnuih Bahnar

Kpiê ]eh hruê Têt a\t mdê lehana\n ja\k h^n mka\ ho\ng hruê aguah tlam kyua mnơ\ng kna\ kpiê ]eh amâo djo\ kno\ng ho\ng hbei [lang ôh [ia\dah ho\ng asa\r braih xà cơn (braih hrah, kpal). Braih xà cơn mb^t ho\ng du\m mta mnơ\ng mơ\ng ]ư\ dliê La\n dap kngư nga\ kơ kpiê ]eh mmih lehana\n [âo mngưi êdi.

Hluê si klei m^n mơ\ng mnuih djuê ana Bahnar (La\n dap kngư), du\m hruê ako\ thu\n jing mn^t mmông yuôm bha\n si akâo sra\ng dưi mâo. Kyua ana\n, hla\m wưng anei, mnuih [uôn sang kreh mdơ\ng gơ\ng nga\ yang ]ia\ng kkuh drông thu\n mrâo. Gơ\ng nga\ yang hruê Têt dưi mdơ\ng ti krah [uôn, brua\ mdơ\ng gơ\ng nga\ yang dưi hluê nga\ hla\m aguah ưm kyua mnuih Bahnar mâo klei bhia\n đa\o kơ Yang yang hruê. Gơ\ng nga\ yang mse\ si sa boh kban, bi mguôp yang hruê ho\ng boh la\n, ]ia\ng kơ mnuih [uôn sang dưi akâo kơ Yang đru mgang brei, akâo kơ adiê ja\k êa hl^m hjan, sa thu\n mbha\ mbhai lehana\n tu\ dưn./.

Pô mblang:  H’Nê] Ê`uôl