VOV4.K’ho- Dăk Lăk gam lơh pràn lơh jăt bơtàu tơnguh ròng phan jăt gùng dà “Gơguh lơh sa tơlir”, lơh geh bơta kơ̆ kơl jăp mờ geh cồng nha tàm rơndăp tăp sèng wơl gah lơh broă sa sươn sre. Rơndăp tăp sèng ròng phan gam pơn jăt tai tàm ntrờn bơh ròng phan dềt rah rài tus ròng phan uă anih lơh sa sươn dờng ờdo ờdă siñ họk mờ bơta lơh broă bal đah ală mpồl lơh sa kă bro lơh gơlik sơntìl phan ròng mờ phan siam phan ròng, mờ ală hìu làng bol lơh broă sa. Mơya, tơngai rềp ndo bơta gĭt gơ̆p lơh broă bal do geh tềl tơngŏ ờ niam tŭ mpồl lơh sa kă bro khăt nùs is tam gơl jơnau neh hơ tàm sră hơ pơrgon lơh cau lơh broă sa hoàc hươr. Bơta geh ngan ròng iar lơh bal đah mpồl lơh sa kă bro mờ cau ròng phan mờ làng bol càr Dăk Lăk lơh jăt sră hơ pơrgon mờ Kông ty Trăc ñiệm Hữu hạn Japfa Comfeed Việt Nam là dùl jơnau ai lơh pơnyơu.

Uă nhai do, anih ròng iar bơh hìu bơnhă bi Hoàng Thị Cúc dê ơm tàm xã Hoà Thắng, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lak til mpồng ngềt ngơ̆t ngan. Ală phan ngui ròng iar gơtìp sơrbì gơlềng gơlàng jơh, thul kơmbuh gơkuar bềng lơm. Sền anih ròng iar pa geh bơcri priă lơh jơh rlau 2 tơmàn 500 tơlak đong til mpồng lời sơrbì gời, bi Cúc gơlơh pơlai soh ngan. Bi Cúc yal: Nam 2019, bi sơnđờm lơh bal mờ Kông ty Trăc ñiệm Hữu hạn Japfa Comfeed Việt Nam lơh anih ròng iar bal mờ anih ròng geh lơh ơnàng tơl nàng rlau rlau 15 rbô nơm iar. Bàr dơ̆ ròng lài geh cồng, bi pơn jăt tai jồm càn bơcri priă lơh ơnàng tai anih ròng gơguh tus 30 rbô nơm iar mờ bơta kờp dŭ dilah ƀươn niam den mìng tàm pơgăp 3 nam là geh ai wơl jơh priă neh tă bơcri lơh. Bè hơ̆ mơya, bơh dơ̆ ròng dơ̆ 3 tus tơnơ̆ do, bi Cúc sơlơ ròng sơlơ hoàc hươr. Jăt bi Cúc yal tàm sră hơ pơrgon mờ Kông ty Japfa Comfeed Việt Nam yal iar ròng mìng 90 ngai là tăc. Mơya mìng geh dơ̆ ròng sơnrờp là tăc di tơngai neh hơ, gam wơl ală dơ̆ ròng tơnơ̆ jŏ jòng geh dơ̆ ròng tơn jŏ tus rlau 130 ngai. Bơdìh hơ̆ tai, bơh sơnrờp Kông ty ai khà iar chơ̆t, hoàc hươr gơhŭc là bơh 5 tus 7% mơya bơh ngai 01/08/2021 gơmù mìng gam 3,5% lơm. Tus tŭ do, bi neh kong dồs kơnòl bơh broă ròng iar lơh bal mờ kông ty rlau 3 tơmàn đong. Bi Cúc muăt jrùm yal: Tŭ do añ kong lời sơrbì gời tơm priă cồng dồs ngân hàng dê niam rlau mờ ròng iar gam gơtìp roh tai priă tă lơh rlau 100 tơlak đong dùl dơ̆ ròng bal mờ priă gơhŭc iar bơh kông ty dê tai. Tài bơh tŭ tơmŭt iar, kông ty kung gam gàr he in dùl bơnah priă jền dong kờl dùl wàng ròng 50 tơlak đong, 2 wàng ròng là 100 tơlak đong mờ pah dơ̆ ròng tơrmù 20 tơlak đong, priă hơ̆ tŭ do ờ bơtuah he gơtìp gơhŭc iar mờ ờ tơm priă kông ty in. Añ tăc iar neh ờ geh priă jền rao mờ gam gơtìp gơhŭc tai priă lơ̆, kông ty tơrmù tai priă dùl kĭ lơ̆ phe gơtìp lơh glài tus 18 rbô đong.

Ngài mờ hơ̆ ờ gŏ ngài ir, anih ròng iar bơh bi Dương Thị Yên dê kung gơtìp hoàc hươr sơl tơnơ̆ bàr pe dơ̆ ròng bơh sơnrờp geh cồng nha. Bi Yên đơs là, broă hoàc hươr là tài bơh kông ty ờ blơi, lời iar gơtìp kra ir. Bi Dương Thị Yên đơs: Bàr anih ròng do hoàc hươr kung uă ngan sơl, rlau 1 tơmàn đong. Mờ ờ gĭt kông ty lơh bè lơi ih, tus 130 ngai kông ty hơ̆ sồng tăc ai anih ròng in, tàm hơ̆ iar diah tăp tàm anih ròng pal kơng kĭ mờ ờ gơtùi jai kờp tai ờ. Ngai mŭt sền kung geh dùl thùng tăp nàng cèng tăc. Mờ tŭ do, ròng iar lơh bal mờ mpồl lơh sa kă bro iar puăc mờ tus diah tăp den añ ờ gĭt kông ty sơnơng bè lơi sơl.

Ndrờm bè hơ̆ sơl, bi Lương Văn Hùng ơm tàm xã Ea Na, kơnhoàl Krông Ana, càr Dăk Lăk kung jồm càn rlau 2 tơmàn đong bơcri priă lơh anih ròng nàng lơh bal ròng iar mờ Kông ty Japfa Comfeed Việt Nam bơh nam 2020. Bè hơ̆ mơya mìng geh bàr pe dơ̆ ròng lài là geh cồng, ală dơ̆ ròng tơnơ̆ bulah kung lơh jăt sơl ală broă lơh ròng siam phan ròng bè kông ty dê sồr sơl mơya iar kung gam chơ̆t mờ hoàc hươr uă ngan. Bi Lương Văn Hùng, đơs: Đơs bal, bàr pe dơ̆ ròng lài kung di sơl, bơh hơ̆ tus tơnơ̆ là hoàc hươr. Iar chơ̆t kung muăt jrùm sơl. Khi đơs là he ờ gŏ sền gàr niam tàm tŭ jơr ram roh jơh 30 ding gaz, đèng, chah tai. Sơnơm kòp he blơi, tàm sră hơ pơrgon den geh den tài mơya mờ tŭ do iar gơ kòp uă ir he pal rơcăng mờ jòi blơi sơnơm mờ dilah ờ den là ờ suk ngan ih lời jŏ bàr pe ngai là iar chơ̆t jơh den mbè he lơh hah, sơnơm kháng siñ blơi tơl kĭ 3 tơlak đong. 5 dơ̆ ròng hoàc hươr 2 tơmàn đong rao den, dơ̆ ròng bơtơl bàr pe rhiang tơlak đong.

Jăt tơrgùm kờp bơh Ci kụk Ròng phan mờ Lơh sơnơm phan ròng càr Dăk Lăk dê, tŭ do geh mờr 100 hìu làng bol lơh bal ròng siam phan ròng mờ Kông ty Japfa Comfeed Việt Nam mờ mờr 2 tơlak nơm iar pah nam. Jăt mò Trần Thị Thủy, Phó Kwang ătbồ Cơldŭ lơh broă sa mờ bơtàu tơnguh ƀòn lơgar kơnhoàl Buôn Đôn, càr Dăk Lăk dê yal, kơnhoàl geh uă hìu làng bol lơh broă sa ròng iar lơh bal mờ kông ty, do là gùng dà tam gơl ròng phan dipal mờ gùng dà pa tŭ do ngui măy mok lơm bơh kơnhoàl dê. Mơya, tŭ dùl ròt hìu ròng phan gơtìp hoàc hươr mờ til mpồng anih ròng, den gùng dà ròng phan do kờñ pal sền swì wơl. Mò Trần Thị Thủy, đơs: Gơwèt mờ Cơldŭ lơh broă sa mờ bơtàu tơnguh ƀòn lơgar kơnhoàl dê tŭ kơno yal jơnau yal wơl den neh lòt tus tơn hìu nàng lùp sền kờñ git ngan ngồn nàng sền swì bơta geh ngan bè lơi. Tơnơ̆ hơ̆, bol añ sền swì wơl jơnau hơ pơrgon hơ̆, geh sră nggal ngan ngồn pơyua kông ty in. Đah làng bol mờ mpồl lơh sa kă bro pal tam pà bal mờ gơ̆p, pal tàm dong kờl bal.

Bơta mùl màl pa yal pà gŏ tàm broă ròng phan đah mpồl lơh sa kă bro mờ cau ròng phan lơh bal tàm càr Dăk Lăk đah làng bol mờ mpồl lơh sa kă bro kung gam geh bơta ờ nền nòn mờ broă pơgồp bal đah cau lơh broă sa, mpồl lơh sa kă bro, mpồl lơh sa kă bro mờ cau ròng phan gam ờ hềt mùl màl kơl jăp. Dơ̆ lùp ồng Trần Ngọc Sơn, Phó kwang atbồ đah ròng phan mờ lơh sơnơm phan ròng càr Dăk Lăk geh lơh loh rơlao tai ală tơngu me gơrềng bal tus mờ bơta mùl màl mpồl lơh sa kă bro mờ cau ròng phan lơh bal mờ ală broă lơh bơh càr do dê.

Ồng gơtùi pà git bơta mùl màl ròng phan đah mpồl lơh sa kă bro mờ cau ròng phan tàm càr Dăk Lăk tŭ do bè lơi?

Ồng Trần Ngọc Sơn: “Broă ròng phan đah mpồl lơh sa kă bro mờ cau ròng phan tŭ do là dùl tàm ală bơta àng bơh broă ròng phan càr Dăk Lăk dê. Tàm gùt càr tŭ do geh 8 kông ty ròng phan pơgồp bal ròng sur, ròng iar jăt broă lơh mpồl lơh sa kă bro mờ cau ròng phan lơh bal mờ di pơgăp 400 nơm wàng ròng mờ geh di pơgăp 200 rơbô nơm sur mờ 3 tơlăk nơm iar. Tŭ tus bal pơgồp lơh broă bal jăt broă lơh mpồl lơh sa kă bro mờ cau ròng phan lơh bal mờ ală kông ty ròng phan den làng bol geh tơmù bơta rềs àr tài bơh kòp gơtờp rơlao mờ ròng phan tàm hìu tờm mờ ròng phan tàm wàng dờng di mơ ndai.

Làng bol geh blơi lài phan geh ròng niam, geh dờp bơta kwơ uă di lah geh ală khà kờp tŭ jào jăt mờ jơnau ring bal mờ ờ gơrềng tàm khà priă tăc tàm drà kă bro bơh phan geh ròng dê kung bè khà priă phan sa phan ròng dê. Gam bè bơta kal ke den geh uă ală kông ty lơh phan bè ờs mờ ờ hềt geh lơh khà măt kă bro, ờ hềt jòi geh drà kă bro ring niam”.

Nàng gàr niam gơnoar kwơ ai cau ròng phan in, gah ròng phan mờ lơh sơnơm phan ròng càr neh geh ală broă lơh bè lơi ơ ồng?

Ồng Trần Ngọc Sơn: “Nàng broă ròng phan geh tơnguh bơtàu mờ di jăt kơrnoăt bơh adăt boh lam dê, mờ nàng gàr niam gơnoar kwơ ai cau ròng phan jăt broă lơh mpồl lơh sa kă bro mờ cau ròng phan lơh bal, gah ròng phan mờ lơh sơnơm phan ròng neh geh uă broă lơh. Mùl màl, lài ngan bol añ tơnguh broă lam sồr pơgồp bal nền nòn mờ gơnoar atbồ ƀòn lơgar mờ ală anih lơh broă atbồ gơrềng bal nàng bơto sồr dong kờl ală mpồl lơh sa kă bro mờ làng bol tus bal pơgồp bal ròng phan jăt broă lơh mpồl lơh sa kă bro mờ cau ròng phan lơh bal nàng wă loh mờ lơh jăt niam ală kơrnoăt tàm adăt boh lam bơh dà lơgar dê bè broă ròng phan mờ lơh sơnơm phan ròng kung bè ală kơrnoăt ndai gơrềng bal.

Dơ̆ bàr, là bol añ tơnguh broă sền gròi mờ lơh glài nền nòn ală broă lơh gơtìp tìs. Mùl màl pa do, lơh gơtìp ală broă tam dră bơta kwơ đah cau ròng phan lơh jăt mpồl lơh sa kă bro mờ cau ròng iar lơh bal mờ kông ty Jafa den bol añ tơlik nùs nhơm sền gròi, jà ală cau tờm gơrềng bal tus tàm đah atbồ ròng phan càr nàng pơrjum, cri bơyai bal nàng bơsong mờ lơh niam wơl jăt mờ kơrnoăt gàr niam mờ di pal gơnoar geh, bơta kwơ di mờ adăt boh lam bơh mpồl lơh sa kă bro, bơh cau ròng phan bal mờ dà lơgar. Bol añ geh pơgồp bal mờ ală anih lơh broă geh gơnoar gơrềng bal nàng tơnguh broă hòi jà kă bro, ai geh bơta niam nàng tăc phan geh ròng. Tàm hơ̆ uă ngan, tàm broă lơh sră nggal geh gơrềng tàm gah ròng phan, lơh sơnơm phan ròng mờ bol añ geh jào lơh sră nggal gơrềng bal, ai mhar mờ di tŭ ờ lời gơtìp kòl, lơh kal ke gơwèt mờ mpồl lơh sa kă bro kung bè làng bol tŭ kờñ lơh sră nggal gơrềng bal”.

Gah ròng phan mờ lơh sơnơm phan ròng càr geh ală jơnau bơto sồr bè lơi tàm broă lơh jăt ală broă pơgồp bal jăt broă lơh mpồl lơh sa kă bro mờ cau ròng phan lơh bal bơh cau ròng phan dê?

Ồng Trần Ngọc Sơn: “Ròng phan là gah lơh sa geh bơta di pal mờ bơta kờñ bơh ală mpồl lơh broă, cau dùl nă să dê tŭ tus bal ròng phan den pal di pal mờ ală bơta geh tàm kơrnoăt bơh dà lơgar dê. Gơwèt mờ ală kông ty den pal kơlôi sơnơng tus tơl broă lơh gơs gùng dà broă tơnguh bơtàu lơh sa jăt broă lơh geh bơta kwơ nền nòn, tàm tơngu me sền wơl nền nòn drà kă bro, ai git loh làng bơta kờñ mờ bơta geh bal mờ khà priă. Bơh tŭ hơ̆, he bơ̆t bơtàu gùng dà broă pơgồp bal ròng phan di pal, lơh sa geh rơcang, tơnguh uă bơta niam, tơmù khà priă, gàr niam broă lơh jăt gùng dà broă tơnguh bơtàu lơh sa suơn sre tơlir, ờ do ờ dă mờ kơl jăp.

Tŭ lơh, geh cri bơyai lơh broă bal jăt broă lơh mpồl lơh sa kă bro mờ cau ròng phan lơh bal nàng kĭ hơ bal mờ làng bol sồr kông ty pal lơh geh ndrờm di pal bơta kwơ di mờ adăt boh lam mờ di pal bơh mpồl lơh sa kă bro bơh làng bol bal mờ dà lơgar di jăt mờ kơrnoăt tàm adăt boh lam dê. Gơwèt mờ cau ròng phan, lài mờ tŭ tus pơgồp bal pal wă loh làng ală kơrnoăt bơh dà lơgar dê tŭ do, sền nền nòn broă lơh lài mờ tŭ kĭ hơ bal mờ di lah kờñ làng bol gơtùi ơpah cau chài cah rơña nàng ala măt mờ tus bal cri bơyai broă lơh bal nàng di pal gơnoar kwơ làng bol in”.

Ơi, dan ưn ngài ồng uă ngan!

            Cau cih Tuấn Anh- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến mờ Ndong Brawl