VOV4.K’ho- Dơ̆ lơh chờ Sầu riêng Krông Păk dơ̆ 1 nam 2022 pa tơn jơh, lời wơl cồng nha bơh dùl gah lơh phan bơh suơn sre pa càr Dăk Lăk dê. Bơdìh mờ ală khà cèng tus bơta chờ hờp mờ pơn iờ să, bè gơ hòi gơ jà tus 40 rbô dơ̆ nac, kĭ cih kah bơcri priă 24 rơndap broă lơh, kờp jơh priă bơcri 11 rbô tơmàn đông, tŭ tus bal dơ̆ lơh chờ sầu riêng bơh Dăk Lăk dê, tơl nă cau kung gŏ geh uă ngan bơta kơn jơ̆ tài jơh bal anih blơi phan lơh gơs dê mờ broă lơh gơlik sầu riêng tŭ do ndrờm geh ală bơta ờ niam. Pal gờñ geh broă rơndap lơh bơsong ală bơta ờ niam hơ̆ nàng sầu riêng Dăk Lăk ờ mìng gờñ gơtùi ngui tŭ niam mờ gam bơt bơtàu bơnàng jă kơ̆ kơljap tŭ àm pơrlòng dunia tàm broă lơh gơlik, tac bro sầu riêng gam ngai sơlơ kal ke.

                              Plai sầu riêng kung gam pal kơ̆p nàng geh tăc jăt gùng tờm

 Kông ty TNHH MTV Long Thành Lạng Sơn 1 geh anih ràng tơlik phan lơh gơs tàm Dơ̆ lơh chờ Sầu riêng dơ̆ 1 mờ dùl anih blơi sầu riêng tàm thị trấn Phước An, bơdìh mờ anih tờm tàm càr Tiền Giang- là anih blơi sầu riêng dờng ngan rlau jơh gùt lơgar. Kwang atbồ Kông ty mò Đường Kim Thi đơs niam ngan bơta pràn bơh Krông Păk mờ càr Dăk Lăk dê tàm broă tam sầu riêng, tài geh ù bazan uă, ờ gơtìp ngơr bam halà dà hang mut aniai. Sầu riêng Dăk Lăk dum jơla rlau pơndrờm mờ ală tiah ndai den tàng gơtùi pleh bơta kơn jơ̆ tàm pơrlòng. Bulah bè hơ̆, jat mò Thi đơs, bơta pràn sầu riêng gam gơtìp kơryan tài gơtìp rơmơp ndơl ir bè anih blơi phan lơh gơs. Nam do là nam geh kơp kơnờm ngan rlau jơh bè broă tac hờ lơgar ndai tŭ nghị địñ thư bè sền sơ wì kòp phan ròng đah Việt Nam mờ Lo geh kĭ mơya tus tŭ do, bơta kơp kơnờm ờ hềt gơ gơs cồng nha ngan ngồn. Tac hờ lơgar ndai uă jat sră pơrgon kung ờ hềt niam, ală rơndeh pơndiang sầu riêng kung gam kal ke ngan tàm broă lòt gan tac hờ lơgar ndai: “Kung ờ hềt gơtùi tac 1 nơm plai sầu riêng lơi jat sră pơrgon. Hơ̆ là jơh dùl bơta, ờ mpồl lơh sa kă bro lơi khin sơnơng. Ờ mìng là tài ờ hềt gơtùi tac uă jat sră pơrgon, mờ uă dơ̆ tac hờ lơgar ndai ờ geh sră pơrgon gam wơl rê wơl, tài lòt gan lơgar Lào den mìu càl ngơr bam, gùng lòt tơrlah. Lòt gan Campuchia den lơgar Campuchia ờ ai he ơm ing den tàng pal rê wơl. Bè Kông ty añ dê gam 30 container gam tàm gùng lòt, ờ hềt git lòt tềng lơi. Kung gam kơp gơn, ngai do lòt gơtùi, ngai hìng lòt gơtùi. Tơl nơm rơndeh bè hơ̆ mìng geh lòt bơh 12 tus 15 ngai. Dilah ờ gơtùi den pal rê wơl nàng plồ sơ nề lơh mrềt, dilah ờ den gơtìp ờ diơng jơh”.

     Suơn sầu riêng bơh mò Phạm Thị Hương kis tàm ƀòn 19/5 mìng geh cồng nha nggùl jăt mờ nam lài

Pơndrờm mờ kal ke bè anih blơi phan lơh gơs, bơta ờ niam tàm broă tam sầu riêng kung gơ rềng uă ngan tus cồng nha lơh sa. Mùl màl ai gŏ, Krông Păk là tiah tam sầu riêng uă ngan rlau jơh, kung là tiah tam sầu riêng ƀuơn gơtìp gơ rềng ngan rlau jơh tàm càr Dăk Lăk. Nam 2018, git nđờ rbô tờm sầu riêng gam tàm tơngai tơnhàu tàm tiah do neh chơt tài bơh bơsềt kòp lơh aniai tơnơ̆ gơ rềng bơh càl rbut dờng sồ 12 nam 2017 dê. Mờ nam do, uă ngan suơn chi tàm kơnhoàl gơtìp gơmù tus nggùl khà cồng nha tơnhàu. Mò Phạm Thị Hương ơm tàm thôn ngai 19 nhai 5, xã Ea Yông, kơnhoàl Krông Păk geh rlau 1 lồ sầu riêng ơm rềp gùng dờng 26 tơn. Nam lài, mò tơnhàu geh 25 tấn, mơya nam do mìng geh rlau 10 tấn. Mò Hương pà git, trồ tiah tam gơl nisơna ir, mờ hìu bơnhă mò den ờ tơl mờng chài nàng rơcang sơndră. Tàm kơnhoàl kung geh uă cau lơh broă drơng ala kỹ thuật sầu riêng, mơya hìu bơnhă ờ gơtùi ơpah broă lơi tài khà priă kas ir mờ ờ dipal: “Neh git sầu riêng tơnhàu kàr lơi mờ khi sồr tơl kĭ sa priă 1 rbô đông. Bè bă ù añ dê, cồng nha tơnhàu 20 tấn den khi sồr dờp 20 tơlak. Mờ dilah pơn yơu ờ geh 20 tấn mờ mìng geh 10 halà 5 tấn den khi kung ai tơl kĭ 1 rbô. Bè hơ̆ den tàng ờ bài, hìu bơnhă lơh is, geh uă sa uă, geh dùl êt den sa dùl êt”.

Tus tŭ do, gah lơh sầu riêng Krông Păk neh lòt gan mờr 10 nam bơt bơtàu, bơta kuơ lơh geh neh gơguh tus khà rbô tơmàn. Mơya kung gam ờ hềt geh dùl broă rơndap lơh sơngka sền gàr tơl khà mờ mat ală bơta phan sơnơm ngui tàm broă lơh sa suơn sre dipal ai tơl tŭ tơngai sơnam tờm chi, sơnam bơkàu mờ plai sầu riêng dê. Ồng Nguyễn Trung, phó Kwang atbồ dùl mpồl lơh sa kă bro lơh phơng sih mờ tàm jàu bơta chài lơh sa suơn sre tàm Bình Dương geh anih lơh broă tàm Krông Păk pà git, gơ wèt mờ sầu riêng, sền sră cih bơta chài, sền jơnau pơlam tàm video là ờ hềt tơl mờ pal bơsram bơh bơta ngan ngồn tàm broă tam. Tiah tam sầu riêng Krông Păk geh uă cau lơh broă sa jak, mơya pơlai ngan là uă ngan tàm khà hơ̆ ờ kờñ tam pà mờng chài, den tàng broă lơh sa kung gam kong uă bơta aniai: “Pal bơsram bơh làng bol lơh broă sa. Làng bol lơh broă sa hơ̆ sồng là cau jak. Kỹ sư, thạk sỹ, tiến sỹ kung là bơh cau lơh broă sa mờ gơlik. Mơya cau lơh broă sa ờ kờñ bơto wơl mờng chài he dê. Ngui khàr sơnơm là pal chè mat sơnđan, mìng kờñ ngui is he dê lơm. Den tàng bơta kal ke là tàm hơ̆”.

Jat Sở Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn càr Dăk Lăk pà git, bă ù tam sầu riêng tàm càr tŭ do mờr 15 rbô lồ, rlau 10% tàm khà hơ̆ neh geh jơnau yal ù tiah lơh gơlik mờ geh lơh mã sồ ù tiah tam, gam kơp đah lơgar Lo sền sơ wì nàng gơtùi tac uă hờ lơgar ndai jat sră pơrgon. Broă lơyài geh ring bal ală mã sồ ù tiah tam mờ ờ hềt geh sầu riêng lơi geh tac uă hờ lơgar ndai jat sră pơrgon, ai gŏ gùng lòt tus drà kă bro dờng kung gam uă ngan kal ke mờ bơta tàm pơrlòng. Bal mờ tàm pơrlòng kă bro là tàm pơrlòng tam, tŭ bă ù tam sầu riêng kung gam gơguh ur ar tàm uă lơgar Đông Nam Á, bè: Campuchia, Lào, Thái Lan mờ Malaysia. Gah lơh phan sầu riêng Krông Păk, halà đơs bal jơh bal Dăk Lăk mờ Tây Nguyên pal gờñ lơh niam ală bơta ờ niam jơh bal tàm broă lơh tam- lơh gơlik- kă bro, hơ̆ sồng gơtùi ngui tŭ niam mờ tàm pơrlòng geh cồng nha.

Cau mblàng K’Duẩn