VOV4.K’ho- Tơngai gơguh giă uă ngan rlau jơh nam 2021, giă plai pơnàng ris rlau 100 rbô đong dùl kĭ, lơh hìu lơi hìu hơ̆ tàm Dăk Lăk tàm đòm jăt gơ̆p tam ur ar ngan tờm chi tam do. Mơya bơh nhai 09 tus tŭ do, giă plai pơnàng gơmù uă ngan, geh tơngai mìng 15 rbô đong lơm tàm dùl kĭ, cau lơh broă bal mờ bal mờ ală cau tờm anih blơi pơr plai pơnàng tàm ù tiah càr Dăk Lăk gơlơh ờ suk ờ iang ngan.

Ồng Phan Xuân Hoà ơm tàm thôn 85, xã Ea Tiêu, kơnhoàl Cư̆ Kuiñ, càr Dăk Lăk neh mờr 40 nam do tam tờm plai pơnàng. Hìu bơnhă ồng geh 6 sàu ù mờng tam tờm plai pơnàng tăc. Ồng pà gĭt, lài do, giă plai pơnàng ris bulah ờ jơnhoa mơya tăc geh giă sùm. pơgăp 3 nam rê hờ ndo, giă plai pơnàng sùm gơ tam gơl, bè tàm nam 2021 geh ală tŭ tăc gơguh tus 120 rbô đong dùl kĭ. Mơya, bơh giă jơnhoa ngan rlau jơh, tŭ do giă plai pơnàng gơmù uă ngan mìng gam pơgăp 20 rbô đong lơm dùl kĭ. Ồng Phan Xuân Hoà, đơs: Plai nam do kung geh bè hơ̆ sơl mơya giă den lơyah ngan, nam lài tăc giă gơguh uă ngan rlau jơh là 120 rbô đong dùl kĭ, ai bè ờs là 92 rbô đong dùl kĭ. Giă tŭ do tăc gơmù uă ngan mìng gam 22 rbô đong lơm dùl kĭ.

Ồng Phan Xuân Hoà kơlôi rơcăng ngan tài bơh giă plai pơnàng gơmù uă ngan

Jăt gơl gùng lòt ală xã Ea Tiêu, kơnhoàl Cư̆ Kuiñ mờ Ea Kao, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột dê, uă bă sươn neh tam tờm plai pơnàng hòn tơlir niam ngan. Ờ mìng tam tàm nhàr sươn, uă cau lơh broă sa gam tam tàm bơrlŭ bal tờm plai pơnàng tàm sươn kơphê, tiêu bal mờ bơta gơn kơnờm geh tai priă jền bơh tờm chi tam do. Ồng Nguyễn Đắc Tiến, Kwang ătbồ Mpồl cau lơh broă sa xã Ea Tiêu, kơnhoàl Cư̆ Kuiñ, càr Dăk Lăk, pà gĭt, tŭ tờm plai pơnàng geh giă tăc geh sùm, bơta chi tam do neh geh làng bol rê tam làm bă tiah tàm ală sươn kơphê, tiêu, uă hìu bơnhă tam mìng gơ lơm. Ồng Nguyễn Đắc Tiến yal:: Tŭ do, làng bol gam koh plai pơnàng nàng tăc, mơya gơtìp săc rwah là geh bàr pe plai pơnàng wil ir den khi ờ huan ờ hềt blơi. Làng bol kung kơlôi rơcăng ngan, giă neh gơmù bè hơ̆ mờ plai pơnàng wil den ờ geh cau blơi tai den kung lơh gơrềng sơl tus priă lơh geh bơh làng bol dê.

Giă plai pơnàng gơmù ờ mìng gơrềng tơn tus priă lơh geh bơh cau lơh broă sa dê mờ gam lơh gơrềng tus ală anih blơi, lơh gơlik phan tai. Ồng Nguyễn Hồng Hạnh ơm tàm xã Dray Bhăng, kơnhoàl Cư̆ Kuiñ pà gĭt, ală nam lài, gŏ giă plai pơnàng geh sùm den tàng ồng lơh nền bơcri 10 tơmàn đong, mìng là càn ngân hàng dê lơm, lơh ală măy pơr plai pơnàng ris, prăp gàr mrềt nàng tăc mờ lơgar Lo jăt sră pơrgon tăc dùl êt gời mờ tăc rah rài. Tŭ do, giă plai pơnàng gơmù uă ngan mơya kung gam ờ gơtùi tăc sơl mờ lơgar ndai, hìu bơnhă ồng gơlơh bè nggui tềng gơnru ồs duh. Ồng Nguyễn Hồng Hạnh yal: Lài ngan giă tăc bro gơ geh sùm, plai pơnàng cèng wơl priă cồng ai làng bol in là uă ngan mờ ală cau tờm anih pơr in. Mơya tŭ do đah lơgar Lo cau til mpồng ờ blơi plai pơnàng tai den ală cau tờm anih pơr đah Việt Nam he gơtìp hoàc hươr uă ngan. Lơh tŭ do gơlơh bè nhơl ƀài sa priă bè hơ̆ sơl. Ơn tàm anih lơh mrềt tơnơ̆ hơ̆ prăp gàr tềng hơ̆ mờ ơm kơ̆p tus ngai đah lơgar Lo khai ai he in lòt den hơ̆ sồng gơtùi. Đơs ngan den tŭ do kung lơh gời bè hơ̆ lơm, geh den sa ờ den kong, đơs ngan là bơh bồ nam tus tŭ do kung neh hoàc hươr uă rao, là rlau 5 tơmàn đong rao.

Ală anih lơh gơlik phan bơh plai pơnàng kung kơlôi rơcăng ngan tài bơh neh rlau hơ blơi plai pơnàng bơh bồ kàl tam mơya tŭ do ờ hềt gơtùi tăc geh mờ lơgar ndai

Thạc sĩ Lê Thị Hạnh Phúc, Khoa Lơh broă sa sươn sre- Brê bơnơm, Hìu bơsram Kao đẳng Kông nghệ Tây Nguyên bơto sồr: Plai pơnàng là tờm chi rơyas uă, ƀươn lơh ờ niam ù. Tàm ală bă ù lŭ, ro kơnrañ ờ gơtùi tam geh uă tờm chi tam den tam tờm plai pơnàng là broă lơh dipal ngan. Mơya, gơwèt mờ ală bă ù nđiơm gơs, dilah ur ar tam uă tờm plai pơnàng tơnơ̆ do kal ke ngan tam geh ală tờm chi tam ndai. Cau lơh broă sa pal geh bơta sền sơnơng jơh ală bơta, pal jòi geh drà blơi plai pơnàng jŏ jòng, ờ gŏ di gŏ tờm chi tam lơh geh giă tŭ hơ̆ mờ tàm đòm jăt gơ̆p tam dùl bă ur ar den là ƀươn ngan gơtìp aniai hoàc hươr.

Tiến sĩ Hoàng Mạnh Cường, Kwang ătbồ Ƀộ môn Chi brê mờ chi sa plai, Viện jak chài lơh broă sa sươn sre brê bơnơm Tây Nguyên pà gĭt, tàm pơgăp 5 nam rê hờ ndo, tài bơh giă plai pơnàng sùm ơm tàm khà jơnhoa den tàng gơlam tus srơh tam tờm plai pơnàng gơbàn làm bă tiah, ngan là tàm ală kơnhoàl: Cư̆ Kuiñ, Cư̆ M’gar, Krông Pach, thị xã Buôn Hồ...bơh càr Dăk Lăk dê. Plai pơnàng là phan tờm nàng lơh phan ngui ai sơƀong cho sề in mờ lơh kèu plai pơnàng, mờ lơgar Lo là drà kă bro dờng ngan rlau jơh. Tiah tam plai pơnàng den geh 4 lơgar tờm, là Philippines, Indonesia, Việt Nam mờ Thái Lan, geh bal lơgar Lo kung tam sơl tờm plai pơnàng.

Tiến sĩ Hoàng Mạnh Cường kung bơto sồr sơl: Bè đah gùng dà broă lơh, bè broă rơndăp lơh, den tờm plai pơnàng ờ hềt di là tờm chi tam lam lài bơh ală càr Tây Nguyên dê kung bè tàm càr Dăk Lăk. Tam tờm plai pơnàng bơh lài tus tŭ do kung gam ơm tàm bơta là srơh gời lơm. Ai broă giă plai pơnàng ờ gŏ geh sùm là tài bơh bol he kơldìng uă ir tàm drà lơgar Lo. Tài bơh lơgar blơi plai pơnàng uă ngan rlau jơh là Lo, dilah khi ơm ờ blơi tai den làng bol pal tăc mờ giă ờ kas ngan. Ngan den tàng bè hơ̆, cau lơh broă sa pal kơlôi sơnơng nền dilah kờñ rề ơnàng bă ù tam tờm plai pơnàng tăc. Tàm tơngai tŭ do, dilah Dăk Lăk mờ ală càr Tây Nguyên kung gam pơn jăt tai sền plai pơnàng là tờm chi tam bơdìh mờ broă rơndăp ù tiah, ờ geh kơlôi sơnơng mờ sền swì lơi bè tam mờ drà kă bro, lời khăt bè cau lơh broă sa gơtìp gơkòl, digơlan gơlam tus jơnau gơlời wơl ờ dùl êt tàm bàr pe nam tus.

Cau cih Phạm Minh Huệ- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến