Tiah lơh sầu riêng geh khà VietGap bơh mpồl 100 hìu làng bol tàm sàh Ea Mnuêch, càr Dăk Lăk dê, kàl do geh uă plai mờr tus ngai tơnhào. Priă cau tus blơi tàm bồ kàl ờ uă rơlao ngan di lah pơn drờm mờ kàl lài mờ jơnau kơlôi rơcang jơnkah sơnơm kơrian ờ ai ngui gam geh tàm suơn sầu riêng, mơya ală hìu tàm mpồl kung gam pin dờn phan geh bơh bơh mpồl dê rơ̆p di pal mờ ală khà geh ai nền nòn. Ồng Lê Văn Hùng, dùl nă cau tờm suơn tàm mpồl do pà git, jơh ală bă ù 100 lồ tàm do neh geh ai màh sồ tiah tam. Ală suơn tam sầu riêng kung neh geh ai tàm mpồl pơgồp bal mờ mpồl lơh sa kă bro, bơh phơng sih tus mờ phan lơh geh nàng tăc, broă sơnka sền gàr neh geh jăt sền nền nòn: “Tơl hìu ndrờm bal hơ lơh jăt broă lơh, bơh broă sih phơng tus mờ broă bơsong jơnau tơnơ̆ mờ tơnhào. Mpồl lơh sa kă bro tăc phan mờ lơgar bơdìh pơgồp bal mờ bol añ tàm broă jăt sền mờ sền gròi broă jơnkah dà sơnơm. Di lah gŏ ni sơna den rơ̆p bơsong di tŭ. Kơnờm mờ hơ̆, nùs nhơm pin dờn bơh cau lơh broă bal kung kơl jăp rơlao”.

Tam phan pơgồp bal mờ mpồl geh kwơ tŭ do gam geh uă mpồl lơh sa kă bro mờ hìu làng bol lơh broă sa tàm Tây Nguyên ngui, cèng geh cồng nha niam. Bal mờ “lam bồ lài” càr Dăk Lăk, ală “tiah pơn jăt tơnơ̆” bơh gah phan dê bè: Gia Lai, Lâm Đồng… kung neh geh ai git nđờ rơhiang màh sồ tiah tam mờ git nđờ jơ̆t hìu dăp plai sầu riêng. Ồng Dương Mah Tiệp, Phó Củ tịc Anih duh broă Làng bol càr Gia Lai pà git, càr do neh lơh gơs mpồl pơgồp bal bơtàu tơnguh tam tờm chi sa plai, kờp jơh bă ù tam geh rơlao 13 rơbô 250 lồ, mờ broă tus bal bơh 52 mpồl lơh sa kă bro, 58 mpồl lơh broă bal mờ 35 hìu lơh sa bal. Mìng is gah phan sầu riêng, geh 11 mpồl lơh sa kă bro lơh jăt broă pơgồp bal mờ 16 mpồl lơh broă bal tàm bă ù ơnàng mờr 2 rơbô 900 lồ. Jăt mờ hơ̆, càr Gia Lai rơcang lơh pràn broă pơgồp bal jăt mpồl geh kwơ mờ ai geh gùng dà broă lơh jăt gùng dà lơh geh khà phan tơl uă mờ gàr geh bơta niam: “Càr Gia Lai sùm bơto pơlam mờ yal tơngit nàng ală hìu tam sầu riêng, ală mpồl lơh broă bal, mpồl hìu làng bol in git jơnau kờñ bal mờ jơnau geh ai bơh drà kă bro dê. Tàm do, sùm geh ală mpồl lơh sa kă bro lơh broă bal mờ cau tam nàng tơrbŏ bal drà kă bro phan mờ lơgar bơdìh, ai geh ală phan noiam drà kă bro in”.

Ală bơta gơlik geh tàm 2 càr Dăk Lăk mờ Gia Lai pà gŏ, jơh gơnoar atbồ, làng bol lơh broă sa mờ mpồl lơh sa kă bro ndrờm geh ală broă lơh ngan tàm broă bơyai lơh wơl lơh sa, bơ̆t bơtàu mpồl geh kwơ bơh tiah tam. Đah lơgar Lo, do là drà blơi plai sầu riêng uă ngan lơgar Việt Nam dê kung dờp geh ală broă lơh ngan do mờ neh ai tai mờr 1 rơbô màh sồ pa tàm nam 2025 ai rơlao 800 tiah tam mờ 130 hìu dăp tàm do. Bè hơ̆, mŭt tàm kàl tơnhào plai sầu riêng dơ̆ bàr nam 2025 lơgar Việt Nam dê mờ là kàl tờm ngan tiah Tây Nguyên dê, gùt lơgar neh geh 1 rơbô 400 màh sồ tiah tam mờ 188 màh sồ hìu dăp. Mò Ngô Tường Vy, Lam bồ Kông ty CP Tập đoàn Tăc-Blơi plai chi Chánh Thu, do là dùl tàm ală mpồl lơh sa kă bro lài ngan tàm broă tăc plai sầu riêng đơs tờm, do là bơta tơngŏ niam, pà gŏ gah phan neh geh gơguh niam tơnơ̆ mờ ală dơ̆ rŭt tơrmù tăc mờ lơgar bơdìh tàm bồ nam do. Mơya, rơlao 1 rơbô 400 màh sồ geh ai kung gam là ờ uă ngan pơn drờm mờ broă lơh bơh ală tiah tam dê. Nàng mhar tơnguh rơlao tai khà sồ do, mò Ngô Tường Vy đơs là: Pal atbồ ndrờm bal, pleh bañ lời “cau ờ niam lơh gơtìp”, lơh ală màh sồ gơtìp toh wơl mờ lơh gơkòl tăc phan mờ lơgar bơdìh bè ală nhai bồ nam. “Sầu riêng Việt Nam ờ di là ờ tàm pơrlòng gơtùi mờ ală lơgar ndai. Bơta là he ờ geh ndrờm bal tàm broă atbồ. Tŭ do, tơl nă cau, bơh làng bol lơh broă sa, mpồl lơh sa kă bro tus mờ anih lơh broă atbồ, pal git loh gơnoar broă, kơnòl bơh să tờm dê. Pal lài kung bè tơnơ̆, ndrờm bal mờ lơh gơs ală pơgồp bal gam ờ di pal, nàng tơl nă cau tàm mpồl iang nùs mờ bơnah broă bơh să tờm dê”.

Sầu riêng là gah phan geh pơgồp bal uă ngan tàm broă gơguh bơh gah lơh sa suơn sre dê, tơnguh uă loh làng rài kis làng bol lơh broă sa mơya kơnòl bơ̆t bơtàu gah phan gơlơh bè gam gơtìp tơlik lềng jăt mờ tŭ jơnau kờñ lơh. Tàm tŭ hơ̆, Adăt tam phan geh tơlik bơh nam 2018, lơh niam wơl tơl ală bơta ală gah broă sơntìl phan tam, phơng sih, tam, tơnhào, lơh… mơya ờ juă ngan tơnguh bơta gơrềng bal tàm broă lơh sa suơn sre đơs bal, gah sầu riêng đơs is. Khà niam dà lơgar bè sầu riêng 10739/2015  den ờ di pal ngan, ờ gơtùi ngui tàm mùl màl. Ồng Trần Hậu Ngọc, Phó Củ tịc Khà niam was bơta niam Dà lơgar kơ̆p kờñ, ală adăt, jơnau geh ai gơrềng bal gam tàm broă lơh wơl, rơ̆p gơdờp bal ală jơnau kờñ pa bơh tàm mùl màl, nàng mùl màl geh cồng nha tàm broă sền gròi bơta niam phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre đơs bal mờ sầu riêng đơs is: “Bol añ gam wèt tus lơh geh 1 anih dà lơgar bè was khà niam mờ tŭ hơ̆ jơh ală jơnau tơngit bè khà niam ală màh sồ màh vạc rơ̆p geh ai tơngŏ tàm 1 mpồl mờ bè hơ̆ rơ̆p ƀuơn tàm broă jòi, ƀuơn sền ală bơta phan, ală phan nàng dong kờl làng bol lơh broă sa gơtùi ƀuơn git ală khà geh ai nàng ai ngui tàm mùl màl. Mờ bol añ đơs là kờñ wèt tus drà kă bro den khà niam là phan nàng he tơrgùm bal mờ ală lơgar dê”.

Sền jơnau cih dơ̆ 1 tềng do: https://vov4.vov.vn/kho/broa-loh-sa-nha-nong/rot-jonau-cih-sau-rieng-viet-nam-gah-phan-toman-dolar-mo-gung-da-ai-go-bonga-jonau-cih-do-1-cong-nha-10-nam-mo-bota-di-golan-gotip-koh-gol-493005.vov4