Lâm Đồng tŭ do geh 300 rbô lồ ù lơh sa sươn sre. Tàm hơ̆, geh rlau 18 rbô 400 lồ chi sa plai gơ ai tơnhàu geh 178 rbô tấn; rlau 68 rbô lồ biăp, khuah rbài ală bơta mờ khà lơh geh mờr 2 tơlak 500 rbô tấn; mờ 9 rbô 120 lồ ù tam bơkàu gơ ai rlau 3 tơmàn 500 tơlak ntê. Gah lơh broă sa sươn sre bơh càr Lâm Đồng dê geh tus 46,8% tàm rơndăp tăp sèng lơh sa bơh càr dê, mìng là tam phan. Jăt ồng Trần Văn Tuận, Kwang ătbồ Anih tờm Lơh broă sa sươn sre càr Lâm Đồng yal, tàm ală nam do, gah lơh broă sa sươn sre càr neh bơtàu tơnguh jăt gùng dà jak chài pa rài do dê mờ lơh geh uă cồng nha kwơmàng jơh bal bè broă lơh bal mờ bồ tơngoh lơh sa. Mùl màl, jơh gùt càr tŭ do geh rlau 63 rbô lồ ù lơh broă sa sươn sre ngui măy mok pa rài do, tàm hơ̆ geh 376 lồ ngui măy mok ngăc ngar tàm lơh broă sa sươn sre dong ătbồ dùl ròt, đơng pơlam is mờ măy mok mờ gơ ai ală jơnau yal tơngĭt jơnau di pal ngan bè bơta sùh iò, duh mrềt, dà tih, phơng sih ai tờm chi tam in...Bơh hơ̆, tơnguh uă cồng nha lơh geh mờ bơta niam phan bơna, tơrmù priă tă bơcri lơh, ờ huan gơtìp hoàc hươr tài bơh trồ tiah lơh aniai. Broă bơtàu tơnguh lơh broă sa sươn sre ngăc ngar, ngui măy mok jak chài pa rài do dê sùm geh càr sền là dùl gùng dà broă lơh tờm, kwơmàng ngan tàm bơtàu tơnguh lơh broă sa sươn sre kơ̆ kơl jăp jŏ jòng. Ồng Trần Văn Tuận, đơs: Lâm Đồng là dùl tàm ală càr geh rài lơh sa sươn sre pal đơs là bơtàu tơnguh mhar mờ pràn jơh bal bè broă lơh mờ cồng nha lơh geh pơndrờm mờ bơta kờp bal bơh jơh gùt lơgar dê. Broă đòm jăt lơh broă sa sươn sre ngui măy mok jak chài pa rài do dê, lơh broă sa sươn sre ngăc ngar dong ai cau lơh sa in lơh geh ală jơnau yal tơngĭt tàm ală anih tàm điện tử gơwèt mờ ală jơnau dềt trồ tiah, tiah ơm kis, phơng sih mờ chi tam. Lơh gơlik geh bơta tơl pràn tam gơl ală broă lơh sa, ătbồ, ătbồ mpồl lơh sa kă bro tŭ geh tàm tơrbŏ mờ internet.

Kơnờm sền dờng màng bơtàu tơnguh lơh broă sa sươn sre măy mok jak chài pa rài do, lơh broă sa sươn sre ngăc ngar bơh rlau 15 lài, tus tŭ do, phan bơna, phan bơna lơh sa kung bè bồ tơngoh tam phan bơh cau lơh broă sa, hợp tak xã, mpồl lơh sa kă bro bơh càr Lâm Đồng dê neh gơguh uă ngan pơndrờm mờ bơta kờp bal bơh jơh gùt lơgar dê. Tơnguh jơh khà priă lơh geh kờp bal tàm dùl bă ù lơh sa sươn sre geh rlau 200 tơlak đong dùl lồ, dùl nam.

Ồng Nguyễn Văn Châu, Phó Kwang ătbồ Sở Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn càr Lâm Đồng pà gĭt, bulah lơh broă sa sươn sre bơh càr dê neh bơtàu tơnguh pràn kơldang rlau uă ngan pơndrờm mờ lài mơya kung gam ơm tềng đăp uă bơta lòng, pal kong mờ ală jơnau trồ tiah ờ niam tài bơh tam gơl trồ tiah lơh aniai. Tàm hơ̆, bơtàu tơnguh lơh broă sa sươn sre ngăc ngar là dùl tàm ală gùng dà broă lơh kwơmàng nàng kờñ tơrmù ƀà hoàc hươr, tơnguh uă cồng nha lơh geh mờ bơta niam phan bơna dê...gơdờp mờ tam gơl trồ tiah, sơrlèt gan mờ ală bơta gơrềng ờ niam tài bơh tam gơl trồ tiah lơh aniai. Ồng Nguyễn Văn Châu, đơs: Tềng đăp ală bơta lòng bơh tam gơl trồ tiah dê kung bè ală bơta tàm ală tŭ mŭt gơrờm bal mờ dunia den broă ngui măy mok jak chài pa rài do, lơh broă sa sươn sre ngăc ngar là jơnau sồr lài ngan lơh nền tàm jơnau sồr lơh jăt ală kơnòl broă bơh gah lơh broă sa sươn sre dê. Broă ngui măy mok jak chài pa rài do dê gơwèt mờ tơl tiah geh ală bơta is rơmis krơi is, mơya geh bal dùl bơta, hơ̆ là măy mok gơtùi ngui geh tàm jơh ală broă, bơh broă lơh sa, lơh gơlik phan tus broă tăc bro. Tàm Lâm Đồng den bol añ neh ngui dùl ròt bal tàm jơh ală broă do. Bơdìh mờ bơtàu tơnguh lơh broă sa sươn sre măy mok jak chài pa rài do, bol añ gam gơ jăt bal mờ bơtàu tơnguh nhơl chờ tam phan lơh broă sa sươn sre, gơ jăt bal mờ yal tơngĭt mờ lơh măt kă bro phan den lơh broă sa sươn sre càr Lâm Đồng dê neh geh bơta bơtàu tơnguh pràn kơldang.

Nàng lơh broă sa sươn sre bơh càr dê gơdờp mờ bơta tam gơl trồ tiah, Tỉñ ủy Lâm Đồng neh ai lơh jăt Kơrnoăt sồ 05 bè bơtàu tơnguh lơh broă sa sươn sre tơl ală bơta, kơ̆ kơl jăp jŏ jòng mờ jak chài pa rài do dê tơngai bơh nam 2016- 2020 mờ pơlam gùng dà tus nam 2025. Bal mờ hơ̆, Ủy ƀan Ñân zân càr Lâm Đồng kung ai lơh jăt Kơrnoăt 740 mờ broă dong kờl 50% priă tă ngui bơta jak chài măy mok pa, 3% priă cồng priă càn gơwèt mờ ală rơndăp broă lơh sơnđờm mŭt lơh broă lơh broă sa sươn sre ngăc ngar tàm càr. Mờ ală bơta ai pà dong kờl do, gơn kơnờm lơh broă sa sươn sre ngăc ngar bơh càr Lâm Đồng dê geh pơn jăt tai bơtàu tơnguh pràn kơldang tàm tơngai tus, gơdờp mờ ală jơnau tam gơl trồ tiah bè tŭ do.

Lâm Đồng lơh pràn broă lơh lơh broă sa sươn sre măy mok jak chài pa rài do- lơh broă sa sươn sre ngac ngar

Jơnau yal pa do pà gŏ lơh sa suơn sre kông nghệ kao, lơh sa suơn sre ngăc ngar bơh càr Lâm Đồng dê neh geh uă cồng nha kwơ màng, ờ mìng gơdờp mờ tam gơl trồ tiah mờ gam tơnguh uă cồng nha lơh sa ai làng bol bal mờ mpồl lơh sa kă bro in. Bè hơ̆ mùl màl lơh sa mờ broă ngui gơguh jăk kỹ thuật tàm broă tơnguh bơtàu lơh sa kông nghệ kao, lơh sa suơn sre ngăc ngar tŭ do bơh gùt lơgar dê bè lơi, nàng lơh sa suơn sre gơdờp mờ tam gơl trồ tiah den làng bol bal mờ ală mpồl lơh sa kă bro pal lơh bè lơi? Jơnau lùp tơnơ̆ do mờ ồng Hoàng Văn Hồng, Phó kwang atbồ Anih bơto pơlam lơh sa suơn sre Dà lơgar geh yal.

Ơ ồng, lài jơh dan ồng pà git mùl màl bal bơh broă lơh sa suơn sre lơgar he dê tŭ do bè lơi?

Ồng Hoàng Văn Hồng: “Lài jơh, pal đơs là lơh sa suơn sre tŭ do he dê gam tơnguh bơtàu niam ngan, mơya kung gam tềng đăp mờ bơta lòng, kal ke sơl. Bè lơh sa den bơta pràn lơh sa niam ngan, phan geh lơh uă bơta mờ khà geh di pal mờ broă kờñ ngui sa tàm lơgar mờ tăc mờ lơgar bơdìh. Mơya, mờ broă tơnguh bơtàu bè tŭ do gơtìp bơta lòng uă ngan, hơ̆ là làng bol lơh broă sa, mpồl lơh sa kă bro geh ală tơngai gơtìp jơnkah phan geh lơh, phan geh lơh gơtìp gơmù khà priă. Bơta do pà gŏ broă bơyai lơh sa he dê ờ hềt di pal. Broă jơnkah phan geh lơh he dê sơrlèt mờ ù tiah dà lơgar ờ hềt geh uă, mìng geh ai tàm lơgar. Di lah bơyai lơh di pal, bơta niam phan geh lơh geh jăt jơnau kờñ tăc mờ lơgar bơdìh den broă lơh sa he dê geh cồng nha, ờ gơtìp jơnkah, pal lơh jăt ală dơ̆ dong klàs”.

Bè hơ̆, làng bol lơh broă sa pal lơh bè lơi nàng lơh geh cồng nha broă lơh sa, tơmù geh ală rềs àr, ờ geh kwơ bè ồng pa đơs?

Ồng Hoàng Văn Hồng: “Nàng lơh geh broă do den lơh sa bơh làng bol lơh broă sa, Hợp ták xã, mpồl lơh sa kă bro pal kơlôi sơnơng, geh broă rơndăp lơh ù tiah lơh sa, lơh sa bè lơi mờ tăc mờ cau lơi. Sơnrờp ngan pal bơsong jơnau ñcau blơi phan geh lơh bơh he dê lơh gơs mờ cau blơi bơta niam bè lơi den pal lơh sa. Dơ̆ bàr, tàm broă bơyai lơh sa pal lơh jăt mã tiah tam, geh jòi tiah tam, geh cih nền nòn broă lơh sa, pĭc, ìs, lơh... nàng di pal mờ jơnau kờñ bơh cau ngui sa dê. Dơ̆ pe tai là pal tơnguh uă cồng nha lơh sa, he pal pơgồp bal rơhời mờ ngui ală kông nghệ gơguh jăk pa, kông nghệ ngăc ngar, kông nghệ kao tàm broă lơh sa suơn sre. Di gơlan là tơnguh is bơta ngăc ngar kông nghệ ha là dan cih măt ală ơdŭ bơto ală mpồl lơh broă, anih lơh broă bơh dà lơgar tus mờ ală tiah nàng git mờ bơyai lơh sa. Dơ̆ poan, là pal pơgồp bal nàg lơh sa tơl dờng jơnau kờñ là geh bal kỹ thuật, nàng ndrờm bal bè bơta niam, phan geh lơh uă, kơl jăp nàng tăc mờ mpồl lơh sa kă bro blơi nàng tăc mờ lơgar bơdìh. Di lah he lơh sa dềt, bŭ lah geh bơta niam mơya ờ tơl uă den kung ờ geh cau blơi. Den tàng pal pơgồp gơs ală mpồl lơh broă bal, lơh gơs ală HTX nàng lơh sa. Hơ̆ sồng pal pơgồp bal mờ ală mpồl lơh sa, tài ală mpồl lơh sa tŭ do ndrờm geh kông nghệ bơh să tờm dê nàng dong kờl ai broă lơh sa di pal mờ phan geh lơh he dê”.

Ơ ồng, tềng đăp mờ ală bơta ờ niam tài bơh gơrềng tam gơl trồ tiah, làng bol lơh broă sa bal mờ mpồl lơh sa kă bro suơn sre pal lơh bè lơi nàng gơdờp bal?

Ồng Hoàng Văn Hồng: “Bè he neh git, tơngai do broă tam gơl trồ tiah neh gơtìp uă ngan, bè bơta mrềt lơh aniai tàm tiah hờ đah tô, dà tih dà cò tàm tiah tàm gùl lơgar, gơmŭt dà hang tàm tiah hờ đah jum dà lơgar, hơ̆ sồng trồ prang tàm tiah tàm gùl Tây Nguyên. Bơh ală broă do den làng bol kung gŏ là tàm bơta tŭ do, he lơh sa ờ hềt kơl jăp lơh gơtìp tus mờ bơta gơlik geh nhơm ƀơ̆, lơh duh plai ù, lơh gơtìp tam gơl trồ tiah ờ niam ngan mờ gơrềng tus lơh sa. Bơh bơta do den nàng lơh sa sơndră mờ tam gơl trồ tiah den tàm jơh ală bơta lơh sa he pal sền gròi tus mờ broă lơh sa kơl jăp, tơmù tơlik nhơm ƀơ̆ lơh duh plai ù, bè tàm broă lơh sre kòi, ròng sur, rơpu, kơnrồ...

Nàng ngui den he pal lơh jăt broă lơh kỹ thuật bè ờ sih uă ir phơng sih nàng lơh gơguh cồng nha lơh sa. Di lah sih uă ir den lơh gơtìp tus mờ broă jơnkah lơh gơlik nhơm ƀơ̆. Ha là tàm broă lơh sa mờ he ờ lơh jăt broă tuh dà den kung lơh gơguh nhơm ƀơ̆. Tàm do, kờñ đơs là tàm lơh sa suơn sre kung bè ală gah lơh sa ndai kung ndrờm lơh jăt kỹ thuật nàng tơmù nhơm ƀơ̆ niam ngan. Dơ̆ bàr, tàm lơh sa nàng gơdờp mờ tam gơl trồ tiah den he pal ngui khoa họk kỹ thuật. Añ đơs pơniơu bè geh ală tiah lơh tam gơl bơta ờ geh kwơ gơs bơta kwơ bè càr Ninh Thuật, bơh tiah mìng geh ù bràs kò gời, mơya tam gơtùi ƀang tây mờ geh cồng nha ngan. Ha là ală bă tiah ù klàr he lơh sa mờ hìu jàl, hìu krơh, ngui phan tuh dà mờ broă tuh dà bè mìu ha là tuh dà jăt ntờc. di lah he wèt tus dùl broă lơh sa kông nghệ kao den di gơlan geh sơndră mờ broă tam gơl trồ tiah, lơh geh phan mờ geh tơnhào, bơta niam mờ cèng geh wơl cồng nha”.

Ơi, dan ưn ngài ồng!