Àng drim gờñ, Cổng Trời An Toàn gơlòm mhoal lơm, càl bơnơm khồm. Ni sơna ƀô thồm bơh tàm bă brê lik tus… Hơ̆ là ƀô thồm tờm quế. Hơ̆ là dùl bơta phan tam neh geh tŭ gơtìp lời gời, tài tam jŏ nam hơ̆ sồng geh tơnhào, mờ ờ geh priă tăc. Ồng Đinh Ram, kòn cau Bơnhàr kis tàm thôn 1 kah wơl: “Lài do, làng bol kis tàm do glar bòl ngan, den tàng ờ geh cau lơi lơh broă do ờ, ờ lơh tơn, lời bè hơ̆ tus kra tơn, kung ờ hoan geh cau kờñ tam, tài tờm quế bơh 15 tus 20 nam hơ̆ sồng geh tơnhào, ờ geh phan lơi nàng bơtơl tàm hơ̆? Mìng cau tờm bùm blàng sơntìl pa 2 nam tơnhào 1 dơ̆”.

Jàng lah tờm quế gơtìp lời gời tàm brê bơnơm dờng. Mơya, tàm dùl ngai trồ tiah niam bơnĕ, ƀô thồm tờm quế neh geh lơh bơh dùl nă cau lơh sơnơm kơnòm să, hơ̆ là lŏ Võ Minh Mơ, deh nam 1991. Lŏ Mơ neh bal mờ bơklao là bi Đinh Lê Tuấn Anh, kòn cau H’rê lơh gơs Mpồl lơh broă bal Phan lơh sơnơm mờ Broă lơh drơng ala An Lão tàm thôn 2, sàh An Toàn. “Tŭ añ tus tàm do, añ ờ kơlôi là dùl bă tiah ờ geh điện thoại, ồs đèng kung ờ geh, dà làng bol kung pal lòt bơ̆ bơh tàm thùng dờng. Ờ geh hìu jă brê, mìng lòt jă brê tàm brê. Añ kơlôi rài 5.0 bloh mờ làng bol he kung gam kis bè do den tus tŭ lơi hơ̆ sồng bơtàu tơnguh. Añ là cau kòn bơh ù brê do mờ ờ lơh pas tàm ù brê do den ờ gơtùi ngan. Hơ̆ sồng 2 nă ùr bơklao añ tus tàm do, tơrgùm tàm bă ù tam tờm quế nàng lơh gơs jơnau kơ̆p kờñ”.

Sơrbì broă neh geh lơh kơl jăp, bi Tuấn Anh bal mờ pơ-ùr neh lơh wơl broă lơh tờm quế bơh mò ồng lời wơl. Tàm ală ngai sơnrờp gơtìp uă ngan kal ke, ờ geh cồng nha, mơya ùr bơklao do kung lam lơh sùm. Lŏ Võ Minh Mơ pà git. “Tŭ bol añ sơn đờm mŭt lơh broă den ờ geh bè đah kă bro, mìng gơlơh pơrlai tài gŏ tờm quế gơtìp sơrbì gời. Kờñ lơh geh wơl là he pal bơsram wơl bơh sơnrờp. lài ngan bol añ lơh tàm thôn 3, mơya bol añ gơtìp ờ geh cồng nha tài trồ tiah sùh iò uă. Bol añ pal cèng tus tàm tiah ring nàng pơr, lơh khà priă pal tă gơguh uă. Hơ̆ sồng bol añ kơlôi là lơh bè lơi nàng priă tă ờ uă, bol añ cèng jơh guh tàm do nàng bol añ lơh tai. Bol añ ngui cau lơh broă kòn cau Bơnhàr tàm do nàng lơh geh tai broă lơh broă sa ai làng bol in”.

Neh geh tŭ ờ geh priă, mơya ùr bơklao kơnòm să do kung gam lơh sùm, mŭt tai tàm brê. Tài di lah sơrbì den ndrờm mờ lời tờm quế mìng là tờm chi gời hờm is. Tŭ tŭ mpồl lơh broă bal geh crơng gơs, làng bol neh sền gŏ tờm quế mờ nùs nhơm krơi is. Mò Đinh Thị Nữ, kis tàm thôn 2 yal: “Lài do 1 kĭ kơmhò tờm quế tăc geh 2 rơbô đong, cau kung ờ bài blơi sơl. Tŭ do kơmhò tờm quế tăc neh geh priă bloh, cau lời prăp, cau tam uă rơlao. Lài do ƀào dờng do, 1 tờm geh 2 rơbô đong, tŭ do neh geh uă rơlao, lài do ờ git lơh, lài do klò lời gời, tŭ do he lơh jơh, nha cau kung blơi sơl”.

Bơh tàm bơta tờm quế gơtìp sơrbì gời, tŭ do tơl nha, tơl bơnah kơmhò dềt ndrờm gơs phan kwơ. Nùs nhơm pin dờn neh geh wơl, bơta bơkah bơh tàm quế dê gam lơh geh tàm uă tiah. Broă tam gơl do kung geh gơnoar atbồ ƀòn lơgar dờp sơl. Ồng Nguyễn Văn Vân, Phó Củ tịc Anih duh broă Làng bol sàh An Toàn pà git: “Tŭ do bă ù tam tờm quế tàm sàh An Toàn di ơnàng pơgăp 40 lồ. Tơngai lài do broă tăc ờ kơl jăp, tơnơ̆ mờ hơ̆ geh Mpồl lơh broă bal An Lão guh tàm do dong kờl làng bol blơi, geh ờ phan neh geh dờp phan OCOP, sàh kung chờ hờp ngan. Tàm tơngai tus, den kung pơn jăt tai lơh broă bal mờ mpồl lơh broă bal nàng bơto sồr mpồl lơh broă bam tơrgùm, lơh ală phan nàng tăc tàm drà kă bro uă rơlao. Tàm Jơnau lơh nền tàm Pơrjum dờng sàh dê kung neh ai lơh geh uă bă ù tam tờm quế sơl, di pơgăp bơh 50 tus 70 lồ”.

Ờ ơm wơl tàm kơmhò tờm quế gam bè ờs, bơh tàm brê dờng, ùr bơklao lŏ Mơ neh lơh gơs 4 bơta phan, tàm hơ̆ geh: phan tĕ quế, gai quế koah kơmhò, bơkào quế An Toàn mờ ñàng kơmhò quế thồm. ală bơta phan do neh geh tàm dra phan OCOP mờ rơcang tăc tàm drà kă bro dờng ơnàng. Ùr bơklao lŏ Mơ sơnđan ală bơta phan do mờ dùl măt sơnđan krơi is ngan, hơ̆ là “B’rê”. “B’rê là akhar pơgồp bal Bơnhàr mờ H’rê dê. Akhar B’rê gơlơh bè mpồl bơtiàn oh mi bal Bơnhàr mờ H’rê là dùl hìu nhă kis tàm bă ù do. Geh kwơ màng ngan gơwèt mờ añ, den tàng añ pơgồp bal măt sơnđan. Lòt tàm tiah lơi kung đơs tus añ là Mơ B’rê mờ kơ̆p kờñ là añ cèng geh bơta thồm tờm quế bơh làng bol dê lòt tus tàm tiah ngài”.

B’rê ờ mìng là măt kă bro, mờ gam là jơnau hơ sơn tơm să gàr brê, gàr broă lơh, gàr nùs nhơm niam oh mi bơh brê bơnơm An Toàn dê. Làng bol kờñ gơboh, bơh tàm broă lơh ngan nàng geh wơl bơta thồm bơh tờm quế bơh ùr bơklao kơnòm să dê, bơh ală ntờc dà kơlhề gơlik tàm gùl brê bơnơm dờng, bơta thồm tờm quế Cổng Trời tŭ do neh geh, cèng geh wơl nùs nhơm pin dờn bal mờ bơta pràn kis pa ai ƀòn lơgar in.