VOV4.K’ho -  Mờ khà kờp làng bol gal ngan la cau M’nông, geh rài kis bơhìan yau li la mờ niam bơne\ ngan, geh ua\ phan bơna trồ tiah geh is niam, [òn Dak  R’Moan, xã Dak R’Moan, thị xã Gia Nghĩa neh geh Tỉnh uỷ càr Dak Nông ai git la [òn lơh lài bè bơt bơtàu [òn lơgar pa. bal mờ phan bơna neh geh Dà lơgar bơcri lơh, làng bol tàm [òn Dak R’Moan gam lơh ngan bơtàu tơngguh lơh sa, sền gàr  bơhìan niam bơne\ kòn cau, pơ gồp bal bơt bơtàu [òn làng.

            Bơta tềl tơnggo\ kah ngan tàm nam 2018 pa do tus mờ [òn Dak R’moan, xã Dak R’moan, thị xã Gia Nghĩa, càr Dak Nông la geh w\a geh ua\ cau nac tàm lơgar mờ bơh lơgar cau tus bal dơ\ lơh chờ kàl bơ dum bơh cau M’nông tàm hìu  jòng lơh  hờ đang bơhìan bơh [òn.

            Tàm bơta chờ hờp, gơboh kờ` hơ\,  ồng Điểu Tam ngoh rngac ngan, pơnỳơ sa\ ngan bè bơhìan niam chài rgơi yau bơh kòn cau he dê mờ pơnỳơ sa\ ngan bè bơta ta\ pơ gồp bơh hìu nha\ tus mờ [òn Dak R’moan. Tài hìu jòng bơhìan [òn dê, anih geh ơn prap ala\ bơta bơna niam chài rgơi bơh yau cau M’nông geh lơh tam gùl [òn, bal mờ hìu bơsram mầm non Hoa Hướng Dương geh lơh dờng niam,  pa geh ai ngui drờm geh lơh tàm ù bơh hìu nha\ ai. Ồng Điểu Tam ai git,  tơnơ\ geh ai ù lơh hìu bơsram mờ hìu bơhìan,  hìu nha\ gam 6 lồ ù nàng bơtàu tơngguh broa\ lơh sa:

            Hìu nha\ a` tam 2 lồ kơphe, 2 lồ tiêu mờ 2 lồ điều nàng bơtàu tơngguh lơh sa. Tu\ do bơt bơtàu [òn lơgar pa pal krơi is. Lài do,  den a` mìng tam mờ ờ bơcri tuh phơng ua\ mìng tơnhàu geh rlau 2 tấn kơphe gar. Tu\ do,  kal ke mơya pal lơh ngan bơt bơtàu  nàng bơtàu tơngguh rlau tai. Tàm ala\ nam rềp do,  dà lơgar geh bơcri lơh ôs đèng,  geh gùng tơi den tàng rài kis bơh làng bol neh bơtàu tơngguh.  Dà lơgar bơcri lơh gùng, lơh hìu bơsram, lơh hìu bơsram mơ giáo,  lơh hìu [òn den a`  kung ai ù nàng dong  tơl bơta nàng bơtàu tơngguh hờm ram bơt bơtàu [òn lơgar pa.

            Mờ broa\ lơh niam bơne\, ai pà rlau 4 sào ù, tàm hơ\ geh 50 thơt ù mat gùng tơi,  nàng lơh hìu bơsram mầm non mờ hìu jòng bơhìan bơh [òn Dak  R’moan, nam 2018 pa do,  ồng Điểu Tam geh UBND càr Dak Nông jào pà sra\ jờng mờ geh pơnỳơ sa\ ngan la ala mat bơh [òn lơgar tus bal jờng cau pơnrơ jak di tu\ tơng kah 70 nam Ngai Bác Hồ geh  jơnau đơs hòi jà Pơrlòng kờ`  gơboh dà lơgar tàm càr lơgar Hà Nội.

            Bơh  càr Lâm Đồng tus Dak Nông  tus lơh sa  ù tiah pa, hìu nha\ ồng Nguyễn Văn Mùi rwah [òn Dak R’moan, xã Dak R’mona, thị xã Gia Nghĩa nàng pờ hìu tac phan, blơi phan lơh geh. Kis rềp mềr mờ làng bol cau M’nông rlau 10 nam do, ồng Mùi dờp go\ bơta bơtàu tơnguh tơl làm bơh [òn Dak R’moan. Bơh phan bơna tus bơta geh ngan,  phan ngui tàm broa\ lơh sa, rài kis  chài rgơi nùs nhơm bơh làng bol drờm geh ai go\ loh ngan. Ngan la,  git wa\ bè broa\  ta\ pơ gồp pràn bơt bơtàu [òn lơh lài bơh thị xã mờ bơh càr Dak Nông drờm geh ala\ hìu nha\ sền gròi bal:

             Hìu nha\ dan cih mat lơh ngan  bơt bơtàu [òn lơgar pa. Sền tàm hơ\,  cau lơi kung lơh ngan lơh bè lơi nàng [òn do geh muh mat [òn lơgar bươn sền,  tơl niam ala\ bơta. Mùl màl mờ đơs den jơh ala\ hìu nha\ tàm [òn drờm geh pang cih  do jơh. Đơs bal làng bol tàm do drờm geh 7, 8 mẫu ù ,  hìu êt kung 4, 5 mẫu ù. Hìu lơi kung geh  rơndeh  lơ òr, lài do den at đơng tê den ma\y, tu\ do khi tus hờ Dak Mil lơh tơl nơm rơndeh la 120 tơlak pria\, pơndiang phơng, pơndiang kơphe rê. Tơl ala\ bơta drờm bươn boài ngan.

            Tàm ala\ ngai do, [òn Dak R’moan mpong ntas ma\y  ma\y kơphe ra`, ntas rơndeh công nông pơndiang phan bơna lơh geh,  phan bơna lòt rê tàm gùng tơi tơrbo\ gùng dờng 14. Ala\ hìu kuơ\ gơ lang pa lơh, ala\ hìu geh lơh  dờng niam jat 2 gah gùng ơm bơrlu\ bal tàm sươn kơphe, tiêu la cồng nha broa\  lơh sa bơh làng bol Dak R’moan bơh ua\ nam do.

             Atbồ [òn ồng Điểu Nhan kah nền nòn ngan khà sồ bè lơh sa-mpồl bơtìan tàm [òn. {òn Dak R’moan tu\ do geh 156 hìu mờ 565 na\ cau, tàm hơ\ cau M’nông geh tus rlau mơ gùl, gam wơl la cau Yoan mờ ala\ kòn cau ndai bè Tày, Nùng, Dao, Cao Lan. Làng bol tàm do, hìu êt ngan kung geh 1 lồ kơphe, hìu di mơ geh 2, 3 lồ kơphe, ai hìu ua\ ngan den   geh 5 lồ kơphe, tiêu mờ ala\ bơta chi sa plai bè bơ, sầu riêng mờ điều. {òn tu\ do mìng gam dùl hìu rbah bơh kis is dùl na\ sa\ ờ geh cau lơh broa\. Gam wơl drờm geh bơta lơh sa bơh tơl ngui tơl sa tus pas gơs mờ drờm lơh ngan bơt bơtàu Dak R’moan gơs la [òn lơh lài bơh thị xã Gia Nghĩa mờ càr  Dak Nông tàm bơt bơtàu [òn lơgar pa:

             Làng bol Dak R’moan  tàm ala\ nam ờ hềt bơtàu tơngguh,  bơtàu tơngguh lơ ỳai mơya bơh mut lơh broa\ lơh bơt bơtàu [òn lơgar pa, làng bol neh lơh ngan tàm nam 2017-2018 neh geh  bơta bơtàu tơngguh sơrlèt gan. Bulah git la ờ gơtùi dùl, bàr ngai, bulah kal ke den he pal lơh ngan. Geh gơnoar  hờ đang dong tơl bơta dong kờl Dak R’moan ngan la geh bơtàu tơngguh tơl làm, kơljap,  gơ gơs la [òn  lơh lài bơh thị xã Gia Nghĩa mờ bơh càr Dak Nông. Hơ\ la mìng la bơta kơp kờ` a` dê mờ la lơh ngan bơh jơh làng bol tàm [òn do.

             Ơm hờ đah mat  tơngai mut thị xã Gia Nghĩa, [òn Dak R’moan neh geh crơng gơs bơh jo\ ngan,  ua\ ngan la cau M’nông ơm kis tàm đang dòr jơnhua.  Hờ đơm dòr bơm la dà croh Dak R’moan gơ hòr niam. Bơh tu\ geh hìu ma\y pờ tơlik ồs đèng Dak R’tih bơt dà, [òn Dak R’moan  gơ gơs bồt dềt geh lơh mờ rbàng bê tông kơ\ kơljap ngan. Khà dà bơh hìu ma\y pờ tơlik ồs đèng gơguh tih ờ mìng dong tơl bơta nàng bồm dà ai ala\ bơta chi tam công nghiệp, chi sa plai mờ gam lơh geh trồ tiah rhơm hơm mriềt niam gùt nam,  phan bơna chi che niam bơne\.

             Bơt bơtàu [òn Dak R’moan bơtàu tơngguh tơl làm, kơljap, gơ gơs la [òn lài ngan tàm bơt bơtàu [òn lơgar pa la broa\ lơh bơh Tỉnh uỷ Dak Nông. Jat hơ\,  [òn Dak R’moan  ờ mìng bơtàu tơngguh lơh sa mờ kơnờm bơh  ala\ chi tam công nghiệp mờ gơ gơs la anih nhơl chờ gơ hòi gơ jà ngan, tài phan bơna chi che geh is niam, rài kis niam chài  chài rgơi yau li la mờ niam bơne\ ngan.

          Cau mblàng K’ Brọp