VOV4.K’ho - Khà kờp làng bol càr Lâm Đồng tu\ do geh di pơgăp 1 tơlăk 300 rơbô nă, mờ 43 jơi bơtiàn kòn cau ơm kis bal, tàm hơ\, làng bol kòn cau geh 24%. Mìng is 3 jơi bơtiàn kòn cau kis bơh yau là K’ Ho, Mạ, Churu geh 19% khà kờp làng bol tàm gùt càr. Bu\ lah rài kis neh ngăc ngar rơlao, mơya tàm ờ uă tiah, uă bơhiàn ờ niam gam geh sùm, lơh kal ke…

Pa do, mpồl kuang bàng lơh broă geh kuang bàng tus bơh ală mpồl: Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Lâm Đồng, Sở văn hóa thể thao mờ du lịch, Ban Dân tộc, Ủy ban Mặf trận dà lơgar càr…, neh sền mùl màl bơta gam geh ngan bơhiàn ờ niam tàm tiah làng bol kòn cau 5 kơnhoàl geh gal làng bol kòn cau kis bơh yau. Mpồl kuang bàng neh dờp go\ gam geh ală bơhiàn ờ niam ngan, pal sơbì tàm rài kis tu\ do.

Mùl màl, tàm broă chơ\t jê, gam geh uă hìu nhă làng bol kòn cau bơyai lơh `ô sa uă ir mờ jo\ ngai, lơh hoàc huơr priă bal mờ phan bơna mờ lơh kal ke tàm broă lơh sa, lơh gơbàn bơta ờ niam tàm mpồl bơtiàn. Broă lơh hìu [ồc, tam pà phan mờ cau chơ\t, `ô bơthi… geh tiah lơh dờng ngan; pal sa rơpu, kơnrồ, sur, iar kờ` wă năc.

Broă pin dờn, cau tàm hìu gơbàn kòp tê jê să, ha là sih kòi ờ gơl^k sơniur, gơtìp pin “yàng lơh glài” den jòi cau bơjơu tus trang sền mờ pal ơpah cau bơjơu uă ngan priă, geh tu\ ndrờm mờ 1 nơm rơpu dờng. Ha là làng bol pin mờ cà ràk tàm ală xã Proh, Tu Tra kơnhoàl Đơn Dương, ha là broă bơyai “lơh yàng ưn ngài” geh uă tàm xã Dà Sar, kơnhoàl Lạc Dương… Kung gơrềng tus mờ pin dờn, tu\ do tàm tiah làng bol kòn cau gam geh bơhiàn “lơh glài” tu\ đơs là cau lơi lơh tìs, kuơ màng là mờ “tìs” bơrnàn.

Tàm gùng tam bao, ală jơi bơtiàn kòn cau tàm càr tu\ do gam uă bơhiàn ờ niam bè: bao gờ`, bao rềp jơi nòi bal (lo\ kòn kồ` bao bal); bơhiàn bao tơrbo\; broă deh kòn dơ\ 3. Geh uă tiah, ală bơhiàn lơh gơbàn tìs bè broă deh dùh di kơrhia tàm hìu nhă geh uă bè tàm [òn Klong Klanh mờ [òn Dưng Ksi, xã Dà Chair, kơnhoàl Lạc Dương…

Jăt uă kra [òn bal mờ ală cau dờng sơnam tàm ală jơi bơtiàn kòn cau kis tàm càr Lâm Đồng yal, den bơhiàn “tơrkă khà kơ\t bao” geh bơh yau mờ neh geh sền là bơhiàn ờs mờng pal geh bơh rài mò pàng lài do… Mơya, bơhiàn “tơrkă khà kơ\t bao” lài do di mơ, mìng geh lơh jăt nùs nhơm bè geh tu\ mìng 2 nơm iar, drăp tơrnờm, 1 yô kòng tê…Mơya bơhiàn “tơrkă khà kơ\t bao” neh “lơh gơbàn” gơs mờ geh nùs nhơm “kă bro”! Bơta gơrềng bơh bơta do kal ke ngan, lơh hoàc huơr bè phan bơna, “Tung lơtang” bè nùs nhơm mờ gơlời jo\ jòng, lài jơh là dồs (di lah hìu nhă cau ùr rơ[ah…)

Bè ờs “khà” geh tơrkă tus mờ pah dơ\ “tơrkă khà kơ\t bao” di lah ờ uă ngan tu\ do là 50 tơlăk priă; uă rơlao geh tu\ tus 200, 300 tơlăk priă. Kuơ màng, di lah klao pơnu geh bơsram sră tus gùng tus dà bơh bơsram đại học rơlao hờ đang, lơh kuang bàng, ha là geh mè bèp lơh kuang bàng den khà geh tơrkă uă ngan tus 200, 300 tơlăk priă!

Mùl màl tàm ală tiah, bơhiàn kơ\t bao geh uă. Phan geh ai tàm ală dơ\ tơrkă khà do là rơpu, kơnrồ, drăp yang, biàng, priă… geh tu\, phan tơrkă khà bơh hìu cau klao ai “kal ke ngan” lơh uă hìu nhă cau ùr “ờ g^t lơh bè lơi”. Hơ\ là bòr cing yau, kòng ngko, ha là mồng (1 pang mồng tam gơl ndrờm mờ 12 nơm rơpu), den tàng ờ gơtùi jòi kờ` blơi geh. Tu\ ờ geh ală phan yau hơ\ den hìu cau klao tam gơl mờ broă tơrkă khà mờ biàng!

Kal ke rơlao tai là, bơdìh mờ mè bèp cau klao neh tơrkă khà uă, cau tàm jơi nòi cau klao (tàm hơ\ uă ngan là hìu nhă kồ` đah cau klao) gam “dan” tai phan kơ\p, hơ\ là bơdìh mờ phan kơ\t bao, hìu cau ùr gam pà tai phan jơi nòi cau klao in!

Ồng K’ Dơng Ha En, Bí thư Đảng uỷ xã Dà Tông, kơnhoàl Dam Rông yal: “Kờ` geh bao, cau ùr kòn cau pal lơh broă glar bòl, prăp sùm tàm 1 tơnagi jo\ hơ\ sồng tơl priă…”. Ồng yal tai: “Bu\ lah neh lơh ngan lam sồr uă, mơya, bơhiàn “tơrkă khà kơ\t bao” mờ geh bal broă chơ\t jê tàm xã Dà Tông, kung bè uă xã làng bol kòn cau ndai gam geh sùm, kal ke ngan…”!

Bơh bơhiàn “tơrkă khà kơ\t bao” gơbàn geh uă bơta ờ niam. Hơ\ là, di lah hìu nhă cau ùr ờ tơl priă den gơbàn hìu cau klao ờ ai bao. Di lah 2 nă ùr bơklao kờ` bao, den tơnơ\ mờ tu\ jun bao pal tơm dồs hìu nhă mè bèp bơklao in (mùl màl khà dồs geh 2 hìu nhă ring bal)… Den tàng, jơh rài kòn, rài sao bơh uă ùr bơklao kòn cau pal “lơh ngan” tơm dồs mè bèp. Uă cau ùr tài rơ[ah den tàng ờ geh bao; ha là uă dơ\ “ku\p bao” tơn jo\ tơngai lơh kal ke ngan!...

Den tàng, pal lơh ngan sơbì ală bơhiàn ờ niam do, tàm hơ\ uă ngan là bơhiàn “Tơrkă khà kơ\t bao” tàm làng bol kòn cau càr Lâm Đồng dê.

Cau mblàng Ndong Brawl