Tàm rài măy mŏk sồ, ală hìu bơnhă mờ kơnòm dềt ngui internet nàng gàr sùm broă bơsram, nhơl rài bồ tơngoh mờ lơh kwèng mờ mpồl bơtiàn là jơnau kờñ ngan sơlơ uă. Kơlôi sơnơng lùp sền bơh Anih Kơlôi sơnơng Ătbồ Bơtàu tơngguh kơ̆ kơl jăp (MSD) dê pà gŏ, geh mờr 84% kơnòm dềt geh ngui điện thoại, tàm hơ̆ điện thoại ngăc ngar geh tus 76%. Rlau 86% kơnòm dềt geh lùp geh ngui internet mpồl bơtiàn. 97% kơnòm dềt geh lùp ngui điện thoại bơh 1 jiơ dồ ngai, tàm hơ̆ mờ 27% ngui điện thoại bơh 5 jiơ dồ ngai. Jơnau kờñ ngui điện thoại uă ngan rlau jơh là nhơl rài bồ tơnggoh geh sền lơma sền rùp, iăt jơnau đơs crih, gùng đơs crih, ngui internet mpồl bơtiàn, jăt sền ală cau pơneh bơh mpồl bơtiàn dê…Sơnam mờ kơnòm dềt Việt Nam ngui ală phan ngui măy mŏk tàm internet mờ internet mpồl bơtiàn (kờp bal là 9 sơnam, gờñ rlau 4 sơnam pơndrờm mờ dunia). Bơh jơnau kờñ ngui, tus kờñ gĭt, kờñ ngan hơ̆ sồng sùm ngui tus ngir internet mpồl bơtiàn gam lơh uă kơnòm dềt gơtìp ờ kơrmăp tàm broă bơsram bè jơnau yal bơh ùr pơgru Nguyễn Lưu Liên dê, pơgru bơto hìu bơsram bal ală kâp Edison: “Ală bơyô kơnòm bơsram tàm sơnam do ală bơyô là kờñ ngan gĭt mờ ală bơyô kung kờñ ngan gĭt bè ală pang internet mpồl bơtiàn. Mờ tàm ală tŭ bơsram, ală bơyô sùm pờ tàm ală pang internet mpồl bơtiàn mờ ală games online den gơrềng tus broă bơsram mờ wă wờng jơnau bơto bơh ală bơyô dê”.
Bơta bơtàu tơngguh bơh măy mŏk dê, internet cèng wơl uă ngan bơta kwơ mờ kơnòm dềt kung geh dờp kwơ sơl, mơya bơta ndai kung lơh ală oh tìp mờ uă jơnau sơbơng roh, bè: Gơtìp cau gĭt jơnau yal, gơtìp cau pơdờm, gơtìp cau pơhìn, lơh pờng mờ geh tŭ là gơtìp sơgràm aniai tàm internet, lơh gơbàn aniai mờ lời wơl ală jơnau kah sùm ờ niam tàm kơnòm dềt. Jăt ồng Nguyễn Ngọc Anh, cau gĭt wă jrô Broă lơh sền gàr kơnòm dềt, Kes priă Kơnòm dềt Liên hợp quốc dê, pà gĭt: “Măy mŏk sồ pơgồp bơnah lơh tam gơl broă lơh, bơnah, gùng dà kung bè gơrềng tus kơnòm dềt. Pơnyơu, tŭ pơhìn đah bơdìh, cau tờm sùm là cau pràn mờ geh tŭ geh bal lơh pờng bè să jan. Bulah bè hơ̆, tàm anih internet, kơnòm dềt digơlan gơtìp cau tàm internet…tơñŏ tơnhial, đơs lah, tam cah ờ rờm halà đơs jơnau iơh rơmơh, ờ niam, geh tŭ là đơs lah, pơhìn, lơh roh muh măt halà gơtìp joh bô bơceh jơnau yal mờ cau tờm digơlan là cau ờ gŏ kwèng, tài bơta bơta mpồn măt, lơh pơrlồm măt mờ jơnau digơlan gơtìp tàm yal tơnggĭt jơnau mhar tus bơta ờ jai tơn gròi sền. Kơnòm dềt digơlan là cau gơtìp aniai, cau dờp rò, cau lơh bal halà cau lam lơh ală broă lơh do tàm anih internet”.
Tơngai do, Đảng, Dà lơgar mờ jơh ală anih lơh broă cíñ trị neh mŭt lơh bal pràn kơldang nàng sền gàr niam rlau ai kơnòm dềt tàm internet in bơh ală kơrnoăt boh lam, nền cê, bè: Adăt Kơnòm dềt, Adăt Lơngăp yal tơngĭt jơnau tàm internet, Adăt Gĭt jơnau yal tơnggĭt. Thủ tướng Cíñ phủ neh sền swì ring bal Broă lơh lơh broă dà lơgar tài kơnòm dềt tơngai bơh nam 2021- 2030 mờ Broă lơh “Sền gàr mờ dong kờl kơnòm dềt tơm bơh bơr niam bơnĕ, bơceh lơh tàm anih internet tơngai bơh nam 2021 tus 2025. Bulah bè hơ̆, nàng bơsong ală rềs àr mờ kơnòm dềt digơlan gơtìp mờ chồl tơngguh tŭ niam bơtàu tơngguh niam bơnĕ ai kơnòm dềt in tàm dunia sồ, pal sơlơ mblàng yal, bơto, pơlam tàp bè jơnau gĭt wă, bơta chài tơm bơh bơr tàm anih internet, kung bè sền gàr niam lơngăp lơngai kơnòm dềt tàm anih internet. Mơkung pal geh ală broă lơh nàng “săc”, “rơcăng kơryan lài” ală broă ờ niam, tơrmù ală rềs àr halà jơnau pơhìn, sền gàr ală oh tàm broă ngui internet mpồl bơtiàn. Ồng Đặng Hoa Nam, Cau lam bồ Kụk Kơnòm dềt gơ wèt Ƀộ Lơh broă, Cau ling sồt să mờ Mpồl bơtiàn dê, pà gĭt: Bol he pơn jờng ală jơnau kơlôi lơh ală dong kờl bè đah bơta chài dong ală oh tơm bơh bơr tàm anih internet, tă jùt tĕ ală jơnau yal gơcèng bơta khih jơlai. Bal mờ hơ̆, bol he kờñ pal kờp sền nền wơl tai ală jơnau cih bè đah kơrnoăt boh lam…nàng lơh bè lơi bol he gơtùi gàr kơnòm dềt in geh tiah ơm kis lơngăp lơngai, niam bơnĕ. Is ồn gơ wèt mờ ală mpồl lơh sa kă bro, ală kông ty lơh broă tàm anih internet gơcèng bơta gan nhàr lơgar, dà lơgar den kờñ pal geh ală broă lơh sền swì, lùp sền pràn kơldang rlau tai, kờñ pal geh ală jơnau cih kơrnoăt boh lam dồ bă kơ̆ kơl jăp rlau tai nàng bol bol he bơsong geh ală lơh tìs bơh kông ty, tập đoàn do dê”.
Sền gàr kơnòm dềt đơs bal mờ sền gàr kơnòm dềt tàm anih internet là kơnòl bal bơh jơh gùt mpồl bơtiàn dê. Bal mờ bơta tus bal bơh dà lơgar, Cíñ phủ, mè bèp dê, pơgru kung lơh gơnoar broă kwơmàng tàm broă lòt bal, bơto yal ai kơnòm in ală jơnau gĭt wă, bơta chài dipal jăt sơnam deh nàng ală oh đal gĭt is mờ geh tơl pràn sền gàr is he tàm anih internet.
Viết bình luận