VOV4.K’ho- Kòp ờ gơtờp geh rơcang sơndră bơh broă tam gơl broă lơh mờ rài kis. Pleh mờ kòp ờ gơtờp kung ndrờm bal mờ broă tơmù bơta di gơlan gơtìp chơ̆t di lah gơtờp kòp Covid-19. Nàng wă rơlao tai bè broă do, bol añ geh dơ̆ lùp Tiến sĩ Lại Đức Trường-Ala măt Mpồl lơh sơnơm dunia (WHO) tàm lơgar Việt Nam bè ală broă gơrềng bal tus mờ kòp ờ gơtờp do. Jà...

Ơ bác sĩ! Broă gơrềng bal bơh kòp ờ gơtờp mờ kòp Covid-19 bè lơi?

Tiến sĩ Lại Đức Trường: “Bè he neh gŏ, bơh tŭ kòp Covid-19 gơtờp, khà cau gơtìp chơ̆t mìng tàm ală cau neh geh kòp lài, kòp ờ gơtờp bè: kòp nùs gùng mhàm, kòp đồm sơdàng, kòp ung thư... bơh tŭ hơ̆ gơtùi gŏ là, kòp ờ gơtờp lơh gơguh broă di gơlan gơtờp kòp Covid-19, gơguh broă di gơlan gơtìp kòp jroă mờ gơguh broă di gơlan gơtìp chơ̆t”.

Ơi, di bè hơ̆, lơh bè lơi nàng tơmù kòp ờ gơtờp, ơ bác sĩ?

Tiến sĩ Lại Đức Trường: “Kuơ màng ngan là tam gơl tàm rài kis bơh làng bol, bè chu jrào. Tàm lơgar Việt Nam chu jrào tàm cau klao geh di pơgăp mờr 50%, ñô ơlăk bièr tàm cau klao lơgar Việt Nam geh mờr 80%, ală broă lơh ndai bè: sa ờ tơl biăp, kơnuh, plai chi, bŭ lah là lơgar geh broă lơh sa suơn sre mơya cau lơgar Việt Nam geh tus 60% sa ờ tơl biăp, kơnuh plai chi. Geh tus 30% khà cau dờng tàm lơgar Việt Nam lơh broă pràn ờ tơl. Bơdìh hơ̆ tai, jơnau bơto pơlam bơh Mpồl lơh sơnơm dunia yal, tơl nă cau mìng geh sa hờ đơm 5 gram boh pah ngai, mơya tŭ do cau lơgar Việt Nam gam sa boh tus 9,4 gram boh pah ngai, mờ sa sơdàng tàm khà uă pơn drờm mờ jơnau bơto sồr bơh mpồl lơh sơnơm dunia (WHO) dê. Bơta kuơ màng tai, bơdìh mờ broă tam gơl tàm rài kis, den tŭ do he gamj gơtìp mờ bơta kra khà kờp làng bol, sơnam dờng gơguh uă, lơh gơtìp uă kòp tê jê să ndai, tàm hơ̆ uă ngan là ală kòp ờ gơtờp”.

Dan bác sĩ pà git ală broă rơcang sơndră mờ kòp ờ gơtờp?

Tiến sĩ Lại Đức Trường: “Rơcang sơndră mờ kòp ờ gơtờp do den mìng is gah lơh sơnơm ờ gơtùi lơh is, pal geh broă tus bal bơh ală gah, mpồl lơh broă, tàm hơ̆ uă ngan là tàm broă sền gròi ală bơta di gơlan lơh gơtìp kòp bè ơlăk, bièr, jrào, phan bơna ờ di pal, ờ tàp pràn să jan. Den tàng dùl bơta kuơ màng tai là gah lơh sơnơm pal lam sồr ală gah, mpồl lơh broă tus bal, do là broă kuơ màng ngan mờ he pal geh lơh.

Pơn jăt tai, he pal lam sồr bơto bơtô làng bol in, ai geh ală jơnau bơto di pal, ƀuơn wă mờ geh uă ai ală làng bol in nàng làng bol gơtùi lơh jăt tàm rài kis niam bơnĕ. Mờ pơn jăt tai sền sơwì broă di gơlan gơtìp kòp mờ kham rơwah nàng gŏ kòp. Bơta kuơ màng tai, pal ai geh ală broă lơh drơng ala rềp mờ làng bol, broă lơh drơng ala geh gŏ gờñ, broă lơh drơng ala sền nàng git kòp, broă lơh drơng ala sền nàng git mờ sơm kòp jŏ jòng... ală broă lơh drơng ala do ngai sơlơ đềt mềt mờ làng bol sơlơ niam, hơ̆ là pal geh tàm hìu sơnơm kơnhoàl ha là hìu sơnơm xã, sơnah ƀòn.

Mìng  is gơwèt mờ làng bol, broă rơcang sơndră mờ kòp ờ gơtờp den pal lơh bè lơi ơ bác sĩ?

Tiến sĩ Lại Đức Trường: “Gơwèt mờ làng bol, pal kơlôi sơnơng ală jơnau yal bè kòp ờ gơtờp, jơnau git wă bè ală kòp hơ̆, nàng să tờm gơtùi ai geh ală broă lơh nàng rơcang sơndră mờ pal lơh jăt ală jơnau bơto sồr bơh Bộ Y tế bè broă lơh jăt rài kis niam, mờ tus bal tàm broă sền sơwì broă di gơlan gơtìp kòp mờ pal tus mơ hờ hìu sơnơm nàng kham, sền nàng git mờ sơm kòp. Tus bal kham bơta pràn kơl dang să jan jăt tơngai nàng gŏ kòp ờ gơtờp. Tŭ gŏ kòp, pal lơh jăt nền nòn jơnau bơto sồr bơh bác sĩ. Bañ sơbì is sơnơm ha là tơmù khà sơnơm ngui, mờ lơh jăt rài kis niam bơnĕ, tàm hơ̆ uă ngan là broă sào sa, tơnguh broă tàp pràn să jan”.

Dan bác sĩ pà git, tàm lơgar he, broă rơcang sơndră mờ kòp ờ gơtờp neh geh lơh bè lơi?

Tiến sĩ Lại Đức Trường: “Lơgar Việt Nam neh lơh uă ngan tàm broă rơcang sơndră mờ kòp ờ gơtờp. Sền gròi ală bơta di gơlan gơtìp, he neh bơ̆t bơtàu geh adăt rơcang sơndră mờ bơta aniai bơh jrào, adăt rơcang sơndră mờ bơta aniai bơh ơlă, bièr. Bè broă yal tơngit tơmù ngui sa boh tàm broă rơcang sơndră mờ kòp ờ gơtờp, tŭ do gam geh bơyai lơh tàm ală càr ờ gơtìp aniai bơh kòp Covid-19. Mờ he gam bơyai lơh bơ̆t bơtàu, mờ lơh jăt ală kơrnoăt ndai nàng lir măt kă bro phan sa. Gơwèt mờ broă atbồ sơm kòp. Lơgar Việt Nam gam gròi sền ngan tus mờ broă tơnguh broă lơh sơnơm tàm ală tiah nàng gơtùi atbồ sơm kòp jŏ jòng ală kòp ờ gơtờp bè ală kòp gơguh huyết áp, kòp đồm sơdàng tàm ală hìu sơnơm tàm ală tiah, tàm hơ̆ uă ngan là gơwèt mờ hìu sơnơm xã.

Ơi, ưn ngài Tiến sĩ Lại Đức Trường!

Cau mblàng Ndong Brawl