VOV4.M’nông: Nau ji ntô tâm trôm măt lah nau ji vay mâp tâm ăp nau ji tât măt. Ta Việt Nam, nau ji tâm trôm ntô măt lah nau ji [ư jêng nau chieh măt dâk tal pe ba kơi nau ji ngo kon măt ndrel glôcôm. Nau ji aơ vay yor ăp nau geh sôt tâm măt, lah mô geh khám, săm năn mra [ư ngo êng, jêh nê ri jêng chieh măt, mô lah geh nu\ih mra ôm kon măt, gay rek jăng lơi kon măt.

Ntô trôm măt lah ntô ôch bah măt lah ntô n’hơ, rsang ân ang hăn lăp tâm trôm măt. Aơ lah ndơ bôk năp bah măt geh luh bah dih yor ri ma nơih geh nau sôt, pơk trong nơih ân kman mô lah ndơ khuch lăp tâm kon măt, [ư sôt kon măt. Nau geh saơ bôk năp lah ji chăng măt, ji trôm măt, luh dak măt, ndrel klach saơ ang, ntô kon măt tâm nkrêp, jêh ri mô ang. Ta khoa Mắt, ngih dak si Đa khoa n’gor Dak Lak, di\ng le\ ăp nu\ih ji ntô trôm măt lah yor nau khuch rnôk pah kan, yơn nau gay nkah lah âk nu\ih ji tât ngih dak si săm tâm rnôk măt le\ ji jru. Nai dak si Huỳnh Văn Tạo, Groi kruanh Khoa Mắt, ngih dak si Đa khoa n’gor Dak Lak, Ngih dak si Đa khoa n’gor Dak Lak ân gi\t: geh âk ngăn nu\ih rnôk sôt tâm măt, bol ma mô gi\t moh nau ji, yơn bu ho\ hăn rvăt êng dak si gay ma si\t săm, nau aơ mô ueh ngăn yor lah ntil  dak si nê geh ngăn Corticoid ri nơih ngăn [ư hêk ntô kon măt. Ngăn lah kơt wa Nguyễn Văn Tân ta xã Cư Mốt, nkuăl Ea Hleo, n’gor Dak Lak. Tâm du tơ\ hăn dak lêng, păng geh choih lăp tâm măt. Rnôk nê, saơ mắt ji, tôt, ri wa Tân ho\ hăn rvăt dak si si\t ntroch êng, geh nklăp rlau 10 nar ri măt luh ndâng. Rnôk nê, păng mư tât Khoa Măt, Ngih dak si Đa khoa n’gor Dak Lak gay khám. Ta aơ, ăp nau dak si ân git wa Tân geh ji ntô kon măt jru hôm, ho\ bluh tât trôm, măt mô hôm saơ uănh yor ri ma so\k lơi kon măt. Năl mpeh nau ji bah wa Nguyễn Văn Tân, nai dfak si Huỳnh Văn Tạo, ngơi:

‘ Lah kơt aơ ri nơm gay so\k nkre n’ăp ma kon măt. Nu\ih ji aơ geh ji ntôn trôm măt ndrel a[aơ ri kon măt păng jêng ôm, păng [ư ji lôch ma kon măt, măt mô hôm saơ uanưh ndrel phung hên gay so\k le\ ma kon măt gay ma bah nau ji ân nu\ih ji. Yor ntô trôm măt lah trong tơm yor ri rnôk geh ji ntô trôm măt ri mô êng ji măt ma hôm ji hao tât klơ bôk, nu\ih ji mra mô dơi ngêt, mô dơi sa nkre”.

Nu\ih êng geh nau ji lah wa H’Noăn Byă, ta Xã Dang Kang, nkuăl Krông Bông, N’gor Dak Lak. Rnôk geh nu ji ntô kon măt, rgâl ma hăn tât ngih dak si wa H’Noăn ho\ săm êng măt nơm đah nau blau êng. Geh bar pe nar, wa saơ măt mô bah ma lơn nar lơn ji ndrel luh ngăn dak măt âk lơn, uănh ăp ntu\k ri ngo ri mư păng tât ta Khoa Măt, ngih dak si Đa khoa n’gor Dak Lak gay khám. Wa H’Noăn Byă, nkoch:

‘ Gâp hăn to\ cà phê, jêh geh n’gi\ng si tom tâm măt, tât măng ri gâp saơ măt gâp ji ngăn. Tât nar ba kơi gâp dăn dăn dak toh bu mhe deh kon jêh ri ntroch tâm măt, yơn bar pe nar saơ mô bah, măt chăng lơn, ji lơn ri di\ng gâp hăn tâm ngih dak si n’gor aơ”.

Wa H’Noăn ndrel wa Tân lah bar tâm âk nu\ih ji ntô trôm măt yơn mô njranưg ngăn ndrel mô gi\t nau ma bar măt nơm geh nau khuch hô. Ti\ng nau mbơh bah Khoa Mắt, Ngih dak si Đa khoa n’gor Dak Lak, năm 2017 ndrel 3 khay bôk năm 2018, khoa ho\ săm ân bơi tât 300 nu\ih ji geh sôt ntô trôm măt, tâm nê săm ta ngih dak si geh 200 nu\ih ndrel săm ngih lah 100 nu\ih. Di\ng le\ nu\ih ji rnôk lăp ngih dak si tâm rnôk ji jru, măt mô hôm ang, ji măt. Yor ri, rơh săm gay jong nar, roh hoach yơn lo\ ân ba kơi âk nau khuch, geh nu\ih ri chieh nkre. Yor ri, ăp nai dak si nkah rnôk geh nau khuch ji tâm kon măt, nu\ih ji mô dơi dah ma rvăt êng dak si si\t ntroch tâm măt mô lah săm êng nơm ta ngih ma gay tât ngih dak si gay ma săm. Rnôk geh ndruih mô lah ndơ bu lăp tâm măt, mô dơi do\ng ty gay ma tru tre yor mra [ư sôt ntô trôm măt, he ân mrih măt tâm dak kloh rsang gay ma ndơ ndruih nê luh ba dih mắt./.

Nu\ih rlang: H'Thi