.M’nông: Bơi tât 20 năm ma aơ ma rhiăng rnăk [on lan tâm xã Mô Rai ndrel Sa Sơn, nkuăl Sa Thầy, n’gor Kon Tum mro pah kan tâm nau geh klach rvê. Nkô| lah yor neh rlau 350 ha neh ma [on lan tăm đăp mpăn lo\ nchih hao klơ nkuăl mât njrăng Chư Mom Ray, a[aơ lah Vườn Quốc gia Mom Ray. U|ch rnoh neh aơ ơm geh jao ân n’gâng kan tâm nkuăl mât gay geh pă do\ng đăp mpăn nau rêh lah nau u\ch bah [on lan ta aơ.
Plei Bar Gốc, xã Sa Sơn, nkuăl Sa Thầy geh rlau 160 rnăk [on lan đah rnoh neh tuch tăm rlau 257 ha. Bol ma ho\ geh tuch tăm đăp mpăn tă bah jo\ năm oă, n’gâng kan tâm nkuăl ko\ ntuh kơl ân trong n’hoch dak nâp nâl gay kơl an nau kan tuch tăm, yơn ê mâp geh du rnăk tâm [on geh pă săm [u\t kơp dơn nau dơi do\ng neh. Rnâng kan mât Vường Quốc gia Chư Mom Ray nkah [on lan mô dơi tăm tơm jo\ năm tâm neh bri aơ. Nkô| lah yor nu\ih [on lan mô geh dơi tăm tâm neh bah Vườn Quốc Gia Chư Mom Ray.
Wa A Lẻo, nu\ih tâm Plei Bar Gốc ân gi\t, nu\ih [on lan ho\ tât ta aơ gu\, tăm tơm ntơm bah lor rnôk n’gor Kon Tum ndâk nkual mât njrăng êng Chư Mom Ray tâm năm 1997 ndrel Thủ tướng geh nau ntru\nh ndâk Vừon Quốc gia Chư Mom Ray tâm năm 2002:
‘Ntơm năm 1986 nkah tă bah Plei Chôt tât ta aơ, gu\ ta aơ hôm. Nkuăl aơ tăm ko\ jo\ năm hôm, ntơm năm 1986. Kônh wa a[aơ ri u\ch tăm cà phê ma ntu\k kan bu mô ân. Gay kơl an kônh wa. Ntu\k dêh neh ri ntrơn jêng tăm tơm si. Nau u\ch bah kônh wa u\ch Ngih dak veh, pă ân kônh wa gay ma geh sổ đỏ gay ma tuch tăm”.
Yor neh aơ geh tâm rnoh neh bah Rnâng kan mât Vừon Quóc gia Chư Mom Ray yor ri ma bơi tât 20 năm rlau aơ, nu\ih [on lan tâm Plei Bar Gốc mro ah kan tuch tăm tâm nau mi\n njrăng. Ndrel nau kan mô geh pă săm [u\t kơp dơn nau dơi do\ng neh, ăp rnăk uưch ntrơn neh tăm tiơm gleh nar jêng tăm tơm jo\ năm, kơt: cao su, cà phê, bời lời ân geh săk rnglay văng sa âk, yơn yor ti\ng nau ntru\nh yor ri ma a[aơ kônh wa knu\ng jang tăm bum blang ndrel ba dak.
Wa Trần Văn Định, Groi Kruanh UBND xã Sa Sơn, nu\ih ho\ tâm dăch jo\ jong, saơ ăp nhoat rgâl mhe tâm nkuăl neh aơ lah rjăp, lam neh nu\ih [on lan tuch tăm đăp mpăn tă bah bah năp nau ndâk njêng Vừ[n Quốc gia Chư Mom Ray ndrel â[ơ a[aơ 17 năm kônh wa ho\ geh nau u\ch pă săm [u\t kơp dơn nau dơi do\ng neh:
“ Lam rnoh neh aơ kônh wa tuch tăm tă bah bah năp năm 1997. Nau u\ch bah kônh wa jêh rnôk ndâk Vườn Quốc gia Chư Mom Ray ri tât a[aơ hôm e đă Ngih dak pă săm [u\t kơp dơn nhau dơi do\ng neh gay đăp mpăn nau dơi. Yơn yor geh nau kol lah rnoh neh geh tâm neh bah Vườn Quốc gia Chư Mom Ray. Dăn đă âk tơ\ hôm ma ân geh nau kan n’hêl, nau ntru\nh đo\ng, yơn mô di lah dah ma ngơi du tong lah dơi [ư nkre”.
Bah a[aơ 5 năm, ăp n’gâng kan bah n’gor Kon Tum ndrel ntoh măt UBND nkuăl Sa THẦY, Rnâng kan mât Vườn Quốc gia Chư Mom Ray ho\ r[u\n, tâm ban nau nchră nau ân UBND n’gor Kon Tum geh nau đă N’gâng kan tuch tăm ndrel Hun hao [on lan rklaih lơi neh geh tâm in ti\ng nau ntru\nh. Nau u\ch bah n’gor lah ân geh ntrơn neh 257 ha neh ta xã Sa Sơn ndrel rlau 47 ha nehtâm xã Mô Rai nu\ih [on lan đăp mpăn tuch tăm tă bah Vừơn Quốc gia Chư Mom Ray tât nkuăl mât. Yơn tă bah nê tât nrôk aơ nau kan ê saơ geh dơi. Wa Nguyễn Ngọc Sâm, Kruanh UBND nkuăl Sa Thầy ân gi\t:
‘ Ko\ geh nau mbơh đă ma n’gor, đă N’gâng kan Tuch tăm. N’gâng kan tuch tăm ko\ geh nau mbơh đah N’gâng kan Tuch tăm dnrel hun hao [on lan jao neh aơ ân kônh wa tuch tăm. Lah mô ri ân geh nau ntru\nh kơl an tơm prăk gay kônh wa tăm bri đăp mpăn nau reh. N’gâng kan tuch tăm ko\ geh nau ơh lah â[ơ N’gâng kan ê geh tâm ban nkô| nau aơ”.
Bơi tât 20 năm ma aơ, yor rlau 305 ha neh tuch tăm geh nchih klơ neh bah Vừơn Quốc gia Chư Mom Ray, ma rhiăng rnăk [on lan tâm xã Mô Rai ndrel Sa Sơn, nkuăl Sa Thầy, n’gor Kon Tum ho\ ndơn âk nau khuch tâm nau pah kan tuch tăm. Nau khuch nê mra hôm ơm yor nau vẽ tay bản đồ, ntrơn neh ân nkual mât, pă nau dơi kơp dơn ân [on lan, ko\ mô di lah nau kan du ôi, du măng./.
Nu\ih rlang: H’Thi
Viết bình luận