VOV4.Mnông- A[aơ, ngoăy tâm ăp trong nkra hun hao tuch tăm jo\ jong, rdâng lơh đah rgâl duh nđik trôk nar dơi ăp nu^h khoa học mbơh njrăng lor lah tăm âk ntil ndơ si gle ta mir tơm jong nar kơt tăm tơm nku\m n’hâm, tơm bri, tăm rlu\ đah tơm sa play…way hôm kuăl lah si gle nkre đáh tuch ităm. I ngăn, trong leo [ư dja, dơi nu^h [on lan ta Dak Lak lah êng n’hanh nu^h [on laqn ăp n’gor Tây Nguyên lah nsum tăm rơ\ du\t âk ntil ndơ le\ ns^t tay nău geh wa\ng sa âk, ntu\k gu\ rêh nđ^r ue\h. yơn lah, nău hun hao ntil trong wa\ng sa dja kơt lah ntoh êng dơm, mô ho\ geh nău ntop kơl bah n’gor tâm ban kơt trong kan na nê| mpeh bah ngih dak. Gay g^t kloh lơn ăp jêr jo\t ntơm bah ăp lvang [ah trong kơl tâm hun hao tuch tăm nkre đah tăm bri si gle.

- Ơi wa, wa m’hâm wa uanưh lah mpeh ăp ntrong kan lo\ mir n’hanh bri tâm rgop a[aơ n’hanh ăp nău kơl an nău hun hao ntil wa\ng sa aơ mêh ?

Wa Nguyễn Tiến Định: A[aơ, mô ho\ geh nău kơl êng na nê| an nkual lo\ mir n’hanh bri tâm rgop bôl n’hêl na nê| ntrong kan le\ n’hanh dôl geh, ăp ntrong kan lo\ mir n’hanh bri tâm rgop du\t săk rnglăp n’ăp đah wa\ng sa-rêh jêng-ntu\k ntô gu\ âm. Du\t âk ăp nu\ih m^n njêng le\ n’gluh an, ndr^ yơn knu\ng đêt ntu\k geh ăp nău kơl kuăl lah geh tât lo\ mir n’hanh bri tâm rgop dơm. Nt^t nsa: nău kơl an nkual lo\ mir, nău kơl an tơm si bri lah êng mô geh nău kơl an lo\ mir n’hanh bri tâm rgop mô ho\ geh. Ne\ dơi lah ntu\k nsoih têh ngăn a[aơ:

- Kơt wa mhe uănh lah ăp nău kơl an hun hao lo\ mir n’hanh bri tâm rgop lah mô geh. Ndr^ he geh ăp nău kơl geh tât đo\ng ? n’hanh ăp nău kơl geh tât aơ le\ rgop m’hâm tâm hun hao lo\ mir n’hanh bri tâm rgop mêh ?

Wa Nguyễn Tiến Định: Bah meng ntu\k nsoih lah mô geh nău kơl êng an lo\ mir n’hanh bri tâm rgop, ri a[aơ ăp nău kơl geh tât lo\ mir n’hanh bri tâm rgop geh nău n’hu\ch đo\ng. Gâp nt^t nsa: mpeh ntop kơl rnoh ntu\k mât rong tuch tăm ri a[aơ thông tư 27 bah N’gâng kan tuch tăm mât rong mhe ntru\nh mpeh rnoh ntu\k an tuch tăm mât rong ndơ geh bah bri n’hanh ntu\k tuch tăm mât rong (jêng lah tuch tăm mât rong) yơn đah ntu\k tuch tăm mât rong n’hanh bri tâm rgop mô ho\ geh du ntil ndơ êng na nê| an pơng. Yor mô geh rnoh ntil ndơ na nê| an tuch tăm môt rong n’hanh bri tâm rgop, ri na nê| nău kơl an ntop kơl lo\ mir n’hanh bri tâm rgop a[aơ nkre jêr, nkre mô geh nkre đêt. Nău tal 2 lah rnoh an ăp ntrong kan jao an kỹ thuật mpeh lo\ mir n’hanh bri tâm rgop du\t đêt. Ntu\k lo\ mir n’hanh bri ri nkual jru ngai, hăn nsong du\t jêr jo\t. nău kơl an ntru\t nsôr lo\ mir ntru\t nsôr mât tăm bri du\t đêt. Nău tal 3 đêt tâm nău kơl lo\ mir n’hanh bri tâm rgop a[aơ lah: nău kơl geh tât ntop kơl lo\ mir n’hanh bri tâm rgop rgum du\t âk ta nău nkra njêng nt^m kỹ thuật hôm ăp nău kơl geh tât nkret njêng ndơ lo\ mir n’hanh bri tâm rgop, tăch rgâl ndơ lo\ mir n’hanh bri tâm rgop, hun hao moh ndơ lo\ mir n’hanh  bri kơt lah du\t đêt, jêt chrai, đê| đo\ng lah mô geh.

- Ơ, bah ăp nău đêt mhe nkoch t^ng wa tâm năm tât, he an m’hâm [ư gay ntil wa\ng sa aơ hun hao mêh ?

Wa Nguyễn Tiến Định: T^ng gâp, bôk năp lah ăp ntu\k kơt ăp n’gâng kan an geh ăp ntu\k m^n njêng n’hanh geh ăp nău kơl an na nê| an nkual mlo\ mir n’hanh bri tâm rgop yor ngăn ăp ntrong kan lo\ mir n’hanh bri tâm rgop le\ dơi saơ săk rnglăy, ăp nu\ih khoa hock le\ m^n lah n’hanh ngăn dôl geh. Ndr^ m’hâm [ư he an geh ăp nău kơl na nê| ntrong kan lo\ mir tâm rgop aơ. Nt^t nsa kơt, dơi tâm ndôp ăp bôk nău kan nău nchrăp [ư, kơt bôk nău kan thôn [on mhe, lơn lah ăp bôk nău kan OCOP (du xă du ntil ndơ) đah ndơ lo\ mir n’hanh bri tâm rgop aơ. Ngoay tay, he an nkra rgâl ăp sam [u\t geh tât gay dêr nău nk^ng nkăng tâm hun hao lo\ mir n’hanh bri tâm rgop. Nt^t nsa kơt geh ăp rnoh ndơ na nê| êng an ntu\k mât rong lo\ mir n’hanh bri tâm rgop kơt lah, t^ng ne\ geh âk trong nchro\ng mpeh nău kơl. Tal 3, an uănh m^n tât âk lơn tât ntru\t nsôr mât tăm bri, ndâk njêng ntrong kan jao an mpeh lo\ mir n’hanh bri tâm rgop, n’hao trong kan m^n njêng an lo\ mir n’hanh bri tâm rgop săk rnglăy tâm di an ăp nkual, t^ng nkual nău kan, t^ng nu\ih [on lan, ngăn lah [on lan rnoi mpôl đêt êng êng.

- Gay geh trong nchro\ng nău kơl du trong di na nê|, tâm di ri he an g^t na nê| đah nu\ih, ndr^ nău ndâk njêng du trong nkô| nău rnoh mrô mpeh ăp ntrong kan lo\ mir n’hanh bri tâm rgop geh nkô| nău m’hâm mêh ơi wa ?

Wa Nguyễn Tiến Định: Di na nê|, a[aơ he le\ geh ăp nău m^n njêng mpeh ăp ntrong kan lo\ mir n’hanh bri tâm rgop hôm, yơn gâp g^t saơ ăp ntrong kan m^n njêng aơ pơng hôm e jêt chrai, mô ho\ tâm ban n’hanh ntrong kan aơ a[aơ kơt hôm e geh êng, yor r^ mô geh du trong nkô| nău rnoh mrô le\ rngôch ta lam dak. Gay he dơi g^t trong lo\ mir n’hanh bri tâm rgop a[aơ dôl m’hâm rnoh geh, tâm di t^ng nkual, t^ng ntil ndơ m’hâm nău. Yor r^, mpôl hên m^n lah u\ch khlay he an ndâk njêng du trong ntu\k rnoh mrô mpeh ăp ntrong kan lo\ mir n’hanh bri tâm rgop na nê| an t^ng nău kan, t^ng nkual… ri t^ng nkô| nău ne\ he mbra geh ăp nău rblang uănh lah n’hanh ndơ\ dăn đă gay dăn đă mpeh nău kơl ngăn ngên an tâm di lơn./.

Ơ, dăn lah ueh wa ?

Nu\ih rblang: Y Sưng Phê Ja