Vườn quốc gia Chư Yang Sin a[aơ dôl mât rlau 59.500 ha bri. Ti\ng wa Lương Hữu Thạnh, Groi Giám đốc Vườn Quốc gia ri ngăn lah knu\ng du nkuăl mât bri yơn mô [ư geh nau mât ndray, hun hao văng sa-rêh jêng tâm nkuăl. Năm 2004, n’gor Dak Lak ho\ ân [ư bôk nau kan hun hao nkuăl rđu\ng yơn tât a[aơ ê geh pă tơm prăk gay kan. Êp nê, tơm prăk kơl an nau kan bah vườn knu\ng to\ng geh 43%. Chư Yang Sin lah Vườn quốc gia tâm n’gor, ma n’gor ê geh săm [u\t ntru\nh n’hêl mpeh cán bộ mât njrăng bri lah nu\ih pah kan công chức mô lah viên chức, yor kơt nê,ăp nau kơl an ê geh [ư to\ng, ăp nau kơl an êng êng kơt lah mô geh. Rơh rlau aơ ho\ geh 10 nu\ih cán bộ bah aơ ntrơn nau kan. Đê| năm ma aơ, geh tay nau trok tâm ân nau kan mât njrăng bri tă bah tơm prăk mât hun hao bri bah n’gor, yơn lah nau trok tâm aơ ê geh [ư di nau ntru\nh. Wa Lương Hữu Hạnh ân gi\t:

            ‘Nau ntrủ\nh mrô 625 khay 6/2013 bah N’gâng kan mat njrăng bri đă N’gâng kan tăm bri n’hanh mât n’hanh hun hao bri kơl tâm nchră nau kan ân Uỷ ban nhân dân n’gor gay ntop tay tơm prăk lah Ntu\k tơm mât hun hao bri bah n’gor, ma tâm dâng 200.000. Kơt năm e ta n’gor Dak Lak lah 150.000, đă geh kơl an tay 50 rbăn tay tă bah tơm prăk bah n’gor, yơn lah n’gor Dak Lak mô geh”.

            Ko\ geh tât nau kan trok tâm ân nau mât njrăng bri, wa Trần Mậu Quyết, Kruanh Uỷ ban nhân dân xã Ynag Mao, nkuăl Krông Bông mi\n lah rnoh 150.000/ha/năm lah đê| ir.

            ‘ A[aơ dôl geh nau kơl an nau kan mât nrăng bri, đă n’hao rnoh geh kơl an tay, yơn knu\ng 150 rbăn ri saơ đê| ngăn. Kơt lah du hê nu\ih [on lan geh jao ti\ng nau ntru\nh lah mô rlau 30 ha, ri geh nklăp 4 rkeh tâm du năm ri ê dơi uănh lah geh nau kơl an nkre, [ư rgâl ăp ding nau rêh bah nu\ih [on lan ôh”.

            Xã Yang Mao a[aơ geh mât 6.800 ha bri, xã ho\ ndâk rmôt kan mât 90 nu\ih, nu\ih mât lah dân quân tự vệ, đoàn druh ndăm n’hanh nu\ih [on lan tâm du đê| thôn, [on. Kan mât njrăng bri ê geh nâp nâl yor mô geh nau mhal. Đah ăp neh bri geh nu\ih [on lan ntrơn jêng nau tăm tơm si ri xã knu\ng geh nau nkah lah dơm. Kan jao pă mât bri ân nu\ih [on lan mât geh ntru\nh ntơm năm 2004 ân 9 thôn, [on bah xã Yang Mao, đah 3.300 ha neh bri, tâm nê geh 1.500 ha bri, tât năm 2012 kơp uănh tay ri knu\ng hôm 910 ha bri. Nô Y Thiếp Dhiêng, Kruanh [on Tul, xã Yang Mao, ân gi\t:

            ‘Ăp [on êng a[aơ ri ko\ in pit neh âk ngăn, nau kan hăn mêt uănh mâp aka nau jêr jo\t, nar lơn geh âk nu\ih [on lan in tih tât bri nsum, nau dơi bah [on lan ri mô geh rjăp dăng”.

            Nkuăl Krông Bông a[aơ geh 85.000 ha bri n’hanh neh bri, yơn nau geh ăt bah bri ê đăp mpăn dơi nau rêh bah [on lan ndơn mât njrăng bri. Wa Văn Phú Hồng, Kruanh Jrâu kan ntu\k ntu bri gle nkuăl Krông Bông, ân gi\t: Nkuăl  ho\ jao 11.000 bri ân rmôt ăp rnăk vâl, [on lan mât ti\nâpnu kan jaobri geh kơl an. Yơn tât a[aơ knu\ng mhe do\ng geh 104 ha bri yor [on Tul mât, ho\ geh 567 mét khối si geh kăl do\ng, rnoh rlau 1,3 rmen, tâm nê nu\ih [on lan geh pă 400 rkeh. Nau ko\ kol bah nu\ih [on lan ê geh do\ng, ê geh kơl lah ê geh ntu\k kan ndơn nau kan rnoh geh bah si lor ma so\k do\ng. Gay nu\ih [on lan ndơn nau mât njrăng bri geh nau kơl an ân âk lơn, wa Văn Phú Hồng, Kruanh jrâu kan ntu\k ntu bri gle nkuăl Krông Bông, mi\n lah:

            ‘ A[aơ ri phyung he ho\ geh Luật neh ntu năm 2013 jêh, a[aơ ri nsing tâm nê gay ma [ư ntu\k gay ma ndâk njêng Luật mât n’hanh hun hao bri ri gay geh nsum đah nau kan jao bri đah nau jao nau dơi mât dong neh gay bu geh âk lơn nau dơi tâm neh nê. Lah tâm Luật mât njrăng n’hanh hun hao bri knu\ng nkoch nkah lah jao bri ma ê geh tât neh ntu ơm. Ndri dii\ng phung he gay geh nau rgop nsum mpeh ăp nau ntru\nh tâm Luật mât njrăng n’hanh hun hao bri”./.

                                    H’Thi răk rblang