VOV4.M’nông – Mhe n’gul bôk khay mih yơn rnoh nu^h ntưp nău ji duh rtoh trong mham ta Dak Lak hao âk ndal đah rlău 8 rbăn nu^h, tâm ne\ geh 2 hê nu^h kh^t. rnoh nu^h geh ntưp duh rtoh trong mham hao âk ndal, rnoh nu^h geh nău ji hao âk [ư an ntu\k kan dak si âk bêng.

Ta khoa Truyền nhiễm, Ngih dak si đa khoa Nkual Tây Nguyên, ăp jrô âk mpưm nu\ih ji. Njok ndring, âk nsưng ji dơi dăp ntop an ăp nu\ih ji ntưp duh rtoh trong mham. Ngoay tâm âk nu\ih ji mbăn, nô Quách Xuân Phong, 45 năm deh, jay ta thôn 3, xă Ea Tar, nkuăl Cư M’gar, le\ ntơm bah jêh 5 năm săm du\t n’hâm. Nô Phong an g^t:

Lor rnôk gâp lăp ngih dak si, ta jay geh duh, hăn ngih dak si nkuăl b^ch gay săm, tâm rnôk săm ta nkuăl le\ bah duh hôm, yơn yor ju\r hu\ch mham âk ir ri gưl nkuăl ndơ\ hao ta aơ gay ntop tiểu cầu. tât a[aơ săk soan le\ đăp mpăn hôm.

Nu\ih ji duh rtoh trong mham b^ch nsum yor nu\ih ji âk mpưm

Nu\ih ji hao âk, ndoh ndơ mô to\ng jêng ăp nu\ih ji kơt nu\ih rnăk wâl nu\ih ji tâm nchep bah tâm jrô ji tât ăp trong hăn n’hanh n’ăp nkual ntung. Bah xă Đăk Rla, nkuăl Đăk Mil, n’gor Dak Nông hăn ngih dak si Đa khoa Nkual Tây Nguyên mât nu\ih ji duh rtoh trong mham, nô Nguyễn Văn Kha ang^t, nô saơ wa\r măt yor rnoh nu\ih ji du\t âk:

Gâp hăn ta ap le\ 6 nar hôm, saơ kônh wa ndơ\ nu\ih ji ta aơ kop ji duh rtoh trong mham ri âk, ma ngih dak si ri âk mpưm, 2 nu\ih đê| đo\ng geh âk nsưng 3 nu\ih b^ch nsum du nsưng. Nu\ih ji mô geh nsưng b^ch ma an rwa\t êng nsưng loih gay uănh mât n’hanh b^ch ta ăp trong ntung. Nu\ih jay ri b^ch ta ăp trong ntung, bah dih, đê| đo\ng hao ăp ntung gay b^ch mô geh ntu\k b^ch.

Kơp uănh bah Khoa Truyền nhiễm, Ngih dak si đa Khoa nkual Tây Nguyên, bah bôk năm tât a[aơ, Khoa le\ wơt dơn, săm an rlău 1.700 nu\ih ntưp duh rtoh trong mham. A[aơ ring du nar, khoa wơt dơn 30-40 nu\ih lăp ngih dak si tâm nu nău mbơh njrăng, mbrâm, ju\r huyết áp, djuôr nuih n’hâm. Nai dak si H’Noen H’Đơk, Groi Kruanh Khoa Truyền nhiễm, Ngih dak si đa khoa Nkual Tây Nguyên an g^t, nu\ih ji lăp ngih dak si âk ndal, ma rmôt cán bộ y tế đêt le\ [ư an khoa tâm nu nău âk ndal:

Nu\ih ji lăp tâm nu nău hao ngăn tâm 2 khay aơ n’hanh nu\ih ji lăp ngih dak si tâm nu nău duh hô, tiểu cầu hu\ch hô, duh rtoh trong mham hô lah nsum âk mpưm, rlău soan đah 2 nai dak si kâp uănh n’hanh 3 nu\ih điều dưỡng. jêr jo\t ngăn a[aơ bah khoa, jrô b^ch mô to\ng nsưng, mô geh nsưng yor nu\ih ji du\t âk. A[aơ ngih dak si le\ pă tay an khoa 100 nsưng dăp gay geh nsưng b^ch an nu\ih ji lor.

Ngih dak si an do\ng nsưng loih b^ch bah dih yor nu\ih ji âk

T^ng rnoh kơp uănh bah Ngih dak si Y tế dự phòng n’gor Dak Lak, tât le\ khay 7, lam n’gor djôt dơn rlău 8.000 nu\ih ntưp duh rtoh trong mham. Kop ji ntoh ta le\ rngôch 15 nkuăl, nkual têh, nkual [on têh, tâm ne\ rgum âk ta du đêt ntu\k hô geh nkual [on têh Buôn Ma Thuột đah rlău 3.100 nu\ih, jêh ne\ lah ăp nkuăl Buôn Đôn, Krông Năng, Cư M’gar. Lơn lah, knu\ng tâm 10 nar plơ\ ma aơ, ta lam n’gor le\ djôt dơn 2 nu\ih kh^t yor duh rtoh trong mham.

Gay ntrôl dăng tay trong kan rchăng n’gang srê, mhe aơ ngăn, N’gâng kan dak si n’gor Dak Lak le\ [ư r[u\n nchră mpeh nău way kan gay ăp nu\ih way kan bôk nău kan ta ăp ngih dak si tâm n’gor tâm nchră, rblang nu nău, nkô| nău n’hanh joi ăp trong mkra gay n’hu\ch đêt ngăn rnoh ntưp mhe kơt kh^t yor duh rtoh trong mham. Trong kan rgum ndơ, săm ndal n’hanh săm an nu\ih ji dơi ăp ngih dak si nsrôih mbơh [ư.

Thạc sĩ, nai dak si Nguyễn Hữu Huyên, Kruanh jrô kan Kế hoach nghiệp vụ Y, N’gâng kan dak si an g^t, gay mkra nău âk ir ta ăp ngih dak si, bah năp măt, N’gâng kan dak si le\ nt^m rđau Ngih dak si Đa khoa Nkual Tây Nguyên an 4 khoa gay săm nu\ih ji duh rtoh trong mham. Nkre [ư sam [u\t dăn UBND n’gor pă prăk ntop tay 500 nsưng b^ch gay rho\ an nău săm ji duh rtoh trong mham.

N’gâng kan dak le\ nt^m rđau an ngih dak si Nkual tâm pă nu\ih kan bah le\ rngôch ăp khoa êng, kơt mpôl hên pah kan đah ngih dak si nkual do\ng khoa xét nghiệm gay rgum rgo\ jă yu\rr an mham, rgum mham, nchră lor mham, huyết tương tươi, tiểu câu, hồng cầu gay nchră an nău săm nu\ih ji. Mpôl hên nchrăp dak si le\ rngôch ăp ntil. Mpôl hên nchrăp trong mkra tâm nău srê duh rtoh trong mham kơt aơ ri dơi mbra tât trong mkra nău n’hao dơi săm ăp ngih dak si geh âk nu\ih ji, nău tal 2 lah mpôl hên mbra ndâk njêng ngih dak si hăn pah kan gay săm êng mpeh duh rtoh trong mham.

Cán bộ y tế nkoch trêng, nt^m rchăng n'gang kop ji duh rtoh trong mham

Ndrel đah nău n’hao trong kan săm, n’hu\ch rnoh nu\ih ji rgâl mbăn n’hanh kh^t yor duh rtoh trong mham, trong kan nchrăp njrăng dơi ntrôl dăng gay n’hu\ch mô an srê ntưp rêng. T^ng Nai dak si Phạm Văn Lào, Kruanh Ngih dak si Y tế dự phòng n’gor Dak Lak, trong mkra têh ngăn lah ntơm [ư nkh^t tu ndrung dak, rhai dak ta lam n’gor:

Ta năp nu nău aơ le\ geh rơh r[u\n ndal bah Ban nt^m rđau rchăng n’gang srê gay tâm nchră mpeh nău aơ n’hanh ndơ\ ăp trong mkra ma trong mkra têh ngăn lah mbra [ư nkh^t tu ndru\ng dak, rhai dak ta lam n’gor, nău [ư aơ mbra ntơm bah khay 8 n’hanh jo\ tât le\ năm. Tal 2 lah n’hao cán bộ ju\r ăp xă gay mkra lôch ăp ntu\k jêt, ăp ntu\k âk. Tal 3 lah puh dak sita ăp ntu\k geh âk, lơn lah ăp ntu\k geh rnoh nu\ih ji hao, mô lah ăp rnoh tu ndru\ng dak, rnoh măch âl. N’hao tay tiăr nti nkoch trêng gay an nu\ih [on lan m’hâm [ư g^t trong mât njrăng êng nơm, lơn lah tâm ne\ m’hâm [ư nu\ih [on lan an mkra ntu\k ntô gu\ âm bah nơm mô geh ntu\k dak nkân, dak nung, mô geh ndơ n’gâr dak, lơn lah đah dak mih.

T^ng năl lah bah nău kan dak si, ăp khay bah kơi, srê duh rtoh trong mham mbra hao tay. Nău săm nu\ih ji mô lah puh dak si nkh^t măch, knu\ng lah bôk năp. N’hâm soan,. Nău nsrôih bah nău dak dak si mbra ngăn ngên geh săk rnglăy rnôk ăp gưl, nău kan, [on lan n’hanh nu\ih [on lan ndrel ty mbơh [ư ăp trong njrăng n’gang srê tât lôch tât du\t, ne\ lah răk ntu\k ntô gu\ âm, m^n [ư êng nkh^t tu ndru\ng dak, rhai dak./.

Nu\ih rblang: Y Sưng Phê Ja