VOV4.Mnông: Tâm rơh 2011-2015, n’gor Dak Lak ntuh kơl rlau 600 rmen [ư nau kan ndâk njêng ntu\k ntu khlay, kơl an nau hun hao pah kan jan sa ân 44 xã n’hanh 128 thôn [on jêr jo\t ngăn. Ăp nau kơl an ntuh kơl tâm nkuăl aơ ho\ rgop nau [ư rgâl ăp ding nau rêh jêng văng sa [on lan tâm nkuăl, n’huch rnăk ach o rlau 20% jur hôm 10%. Bol ma kơt nê, kan hun hao văng sa nkuăl rnoi mpôl đê| hôm mbrơi n’hanh ê đăp mpăn, rnoh rnăk ach o tâm nu\ih [on lan rnoi mpôl đê| hôm âk rlau n’gul rđil nau geh nsum bah n’gor.

Tâm ngih klơ jong bah rnoi Bunong nkra đah kđar rnoh ma rhianưg rkeh prăk, bu ranh Y Jăm Hlong (Bơ\ Nguôi) ta [on Khanh, xã Cu Pui, nkuăl Krông Bông rhơn nkoch, nau rêh bah nu\ih [on lan tâm nkuăl aơ dôl nar lơn rgâl mhe. Trong to\ chai ho\ tât ăp nkuăl tyâm dâng yôk Cư Yang Sing, ti\ng nê lah điện mpoh ang, geh ngih săm [u\t ân kon se, geh ngih dak si mât chăm n’hâm soan. Kônh  wa blau tăm ba dak, blau tăm cà phê, rong ndrôk, geh âk prăk ngăn. Bu ranh Y’Jăm Hlong nkoch:

 ‘{on lan ta aơ to\ng sa hôm, ko\ rnơm Đảng Ngih dak kơl an, n’hanh [on lan ndrel tâm kơl, bonh đă kônh wa pah kan jan sa, [ư mir, [ư lo\...ri di\ng a[aơ du đê| rnăk vâl ho\ geh ngih nâp nâl”.

Nkoch tât nau rgâl mhe bah nkuăl nơm, ntu\k geh tât 90% rnoh nu\ih rnoi mpôl đê|, wa Nguyễn Văn Tâm, Kruanh UBND xã Cư Pui, nkuăl Krông Bông, ngơi:

 ‘Nau rgâl mhe bah nu\ih [on lan âk ngăn lah rgala mhe nau kan tuch tăm, kônh wa ho\ blau ti\ng kơt nau kan tuch tăm mhe, săch ăp ntil mhe tâm kan tuch tăm, kơt tăm mbo ntil mhe ân geh âk play, a[aơ hăn luh tâm lo\ ri saơ blau nau thay đah máy móc, ntơm bah nau thay lo\ ân tât nau srih tăm, knu\ng tâm nkuăl yôk dơm do\ng n’hâm nu\ih, hôm kơt ah [ư lo\ dak, tăm mbo ri geh máy móc [uw hôm. Jêh ri nau blau tâm pleh tơm tăm ăp yan, du năm kônh wa [uw 2 yan, kơt lah moh yan ri gh tơm nê: tơm bum, tơm mbo, tơm tuh, jêh ri cà phê…Tal 2 lah ân nu\ih [on lan geh nau nsôih hun hao ri geh nau ntuh kơl bah ngih  dak, [ư trong hoch dak, nê lah ăp nau dơi ngăn gay kơl n’hao prêh nau rêh ân [on lan”.

Nchră n’hêl tât nau kan ntuh kơl tâm nkuăl rnoi mpôl đê|, nkuăl jêr jo\t ngăn ngên lvang 2011-2015, wa Y’Ring Adrơng, Kruanh Ban dân tộc n’gor Dak Lak ân gi\t, nau kan kơl an ho\ geh nau ueh tât nau rgâl mhe âk ntil bah nau rêh jêng văng sa kon nu\ih bah n’gor. Tâm 5 năm rlau aơ, n’gor Dak Lak ho\ ntuh kơl rlau 600 rmen prăk [ư nau ndâk nkra ngih vâl gung trong, kơl an nau hun hao vanưg sa ân 44 xã n’hanh 128 thôn jêr jo\t ngăn. N’gor ko\ ndâk ma rhiăng ntu\k dak kloh ueh kơl an kônh wa rnoi mpôl đê|, nkra lo\ tuch tăm ân rlau 100 rnăk, ndâk ngih gu\ ân bơi tata 400 rnăk, uănh khlay nau nti\m nti n’hanh do\ng cán bộ rnoi đê|, n’hanh kônh wa geh manh  rlau 300 rmen gay hun hao pah kan jan sa, pă kan pah ăp ntil;.

Rnơm nau ntuh kơl, kơl an bah ngih dak, tât rnôk aơ di\ng le\ ăp xã ta Dak Lak ho\ geh trong ndeh têh tât tâm [on, geh ngih dak si, geh nai dak si, geh 90% rnoh xã n’hanh 70% rnoh rnăk geh do\ng điện, geh trong dak hoch to\ng to\ ân 76% rnoh neh tăm, rnoh rnặk ach o n’huch ntơm 20% jur hôm 10%.

Bol ma nau tă geh ho\ rgâl âk nau geh jêng tâm [on lan Dak Lak, yơn nau hun hao văng sa nkuăl rnoi mpôl đê| hôm mbrơi n’hanh ê geh đăp mpăn, rnoh rnăk ach o tâm nkuăl [on lan rnoi mpôl đê hôm âk rlau n’gyul rđil nau geh nsum bah n’gor, nau nti\m nti, dak si, nau hun hao nu\ih kan ê to\ng đah nau u\ch ngăn. Mpeh nau kan gay [ư ueh lơn bôk nau kơl an đah nkuăl rnoi mpôl đê\ tât rơh tât, wa Y Ring Adrơng, Kruanh Ban Dân tộc n’gor Dak Lak, lah rjăp:

 ‘Gay bôk nau kan [ư tâm rơh tât geh nau ti\ng kơt ueh lơn ri ko\ dăn đă đah Trung ương n’hao rnoh ntuh kơl tâm ban mô lah prêh lơn bah năp nơh. Tal bar đo\ng lah Dak Lak lah n’gor tuch tăm tơm jo\ năm âk, nau rêh bah kônh wa nsing ngăn tâm nau tuch tăm, tâm bri mih trôk nar n’hanh rnoh tơm tăm geh tăch luh, yor ri nau r[o\ng ân tơm tăm, mpa rong lah nau kan khlay ngăn. Nau kan tay đo\ng lah manh prăk bah [on lan ko\ n’huch ngăn nau ân manh gay ma an dơm, ma gay n’hao tay tơm prăk ân manh gay khân păng gi\t mi\n lơn tâm nau do\ng tơm prăk ko\ kơt lah nau nchrăp êng mpẹh nau ju n’huch ach o”.

N’huch ach o ê nâp nâl, n’hanh nau rgâl mhe bah [on lan ê tâm ban đah nau hun hao nsum, nê lah nau kan mô êng ta Dak Lak. Uănh ngai tât lam dak, saơ geh nau ê tâm ban âk ngăn tâm nau hun hao đah nkuăl têh n’hanh [on lan. Rnoh rnăk ach o tâm ăp nkuăl ach o ri hôm prêh rlau 5 tơ\ rđil nau geh nsum. Tâm âk ntu\k, rnh ach o hôm geh rlau 50% rnoh nu\ih, neu kơl an ach o âk yơn lah hôm geh nchlơi ăp nu\ih geh kơl, n’huch ach o ngăch yơn ê nap nâl lah nau ma ăp gưl kan n’gâng kan gay mi\n uănh ân n’hêl đah nau kơl an. Wa Nguyễn Trọng Đàm, Kruanh n’gâng kan Bộ Lao động-Thương binh-Xã hội mi\n lah:

 ‘Ntrong kan kơl an bah he geh nau tâm ban âk ding, to\ng ăp, yơn lah nau nchrăp [ư nau kan ri hôm ti\ng ntrong. Nau geh mi\n rvê ngăn ko\ yor nau kơl an, yor ri ma a[aơ dôl geh nau kan lah nu\ih [on lan, nsum mpôl tâm ăp thôn, ăp xã hôm geh nau mi\n lah u\ch geh kơp dơn tâm rnăk ach o, ri gay mhâm [ư ân ăp nu\ih ne geh nau nsôih hun hao”.

                                      Nu\ih răk rblang: H’Thi