VOV4.M’nông: Nglau rklaih dak [ơ\ bah Bôk nau kan n’hoch dak nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột n’gor Dak Lak ho\ tă geh uănh lah ntu\k rklaih ndo\k ueh ngăn, rgop nau mât đăp mpăn kloh ueh ntu\k ntu bah nkuăl [on têh ân ngăn nu\ih tâm Tây Nguyên. Yơn lah, kơp ntơm rnôk geh nkra, nglau dak aơ jêng ntu\k hôl [ơ\, [ư nau rêh bah rlau 600 rnăk [on lan ta Phường Thành nhất, nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột mô ueh. Bol ma nu\ih [on lan âk tơ\ nkoch tât n’gâng kan tâm ăp nar mâp, r[u\n Tổ dân phố yơn nau aơ ê geh rklaih ngăn ơm.

Jêh âk nar bri duh nar, nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột n’gor Dak Lak lo\ geh mih têh. Êng đah nau vay, mih [ư bri n’ik, kloh lơn, yơn tâm Khối 6, Phường Thành Nhất, nkuăl êp đah nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột lo\ tăng [ô ôm, [ư [on lan jêr so\ n’hâm. Wa Hứa Văn Tùng, ta mrô 34 trong Tạ Quang Bửu, Phường Thành Nhất ân gi\t, nkuăl aơ bri n’ik ueh ngăn. Nau hôl [ơ\ geh ntơm năm 2005-2006, rnôk UBND nkuăl [on têh ndâk nau nkra ntu\k rklaih dak [ơ\ tâm êp nkuăl aơ. Du trong nglau rklaih dak [ơ\\ jong nklăp du cây số, hvi nklăp bar pe rhiăng mét, ho\ jêng ntu\k [ô ôm, [ư nau rêh mô ueh:

‘Ngih gâp ngai đah nglau n’gar dak [ơ\ nklăp 50 mét, tâm ăp tơ\ tăng [ô ôm ri bô hô ngăn, ngăn lah rnôi bri mih ri păng lơn ma bô ngăn, ndrel ma tăng geh bô chri\ đo\ng. Gâp ntâl mpông mro, ngih geh trong n’hâm sial ri ntâl le\ mô hôm ân geh trong lăp, lah lăn geh lăp ri mô dơi so\ n’hâm ngăn, yor ntu\k nê lah trong n’hoch dak ăch đong. Gâp dăn đă đah ngih dak mhâm [ư ân geh ntrong rklaih lơi mô lah ntrơn ngih máy hăn ntu\k êng kơl an [on lan”.

Hôm rnăk yuh Nguyễn Thị Phượng, ta Phường Tân Lợi ntrơn tât gu\ ta mrô 44 trong Tạ Quang Bửu, Phường Thành Nhất bôk năm 2005. Yuh ân gi\t, ntơm rnôk tât ta aơ, bu ranh ndrel kon se tâm ngih ri vay ji trong so\ n’hâm yor n’hơp hjôl tă bah nglau dak [ơ\. Ur sai yuh dôl joi trong tăch lơi ngih gay ma ntrơn tât ntu\k êng yor n’hâm soan mô ueh:

‘Tâm ăp tơ\ bri lah mih ri tăng bô ôm ngăn, kon se tâm ngih hên rnôk nê mhe deh ri păng geh ji klơm soh mro, ri lăp săm tâm ngih dak si. Ê nkoch ôh lah, bah a[aơ 3 năm che hên hăn ta aơ geh n’hơp bo ôm aơ ri ko\ jêr so n’hâm, jêng hiăn ndrel a[aơ ri khit hôm. Gâp lah du hê nu\ih [on lan rêh êp nkuăl aơ ri đă: gưl kan ba lơ gay uănh, rklaih ân [on lan â ueh, mra ntrơn leo lơi kơl an [on lan rêh ueh”.

Wa Lê Thị Loan, Kruanh UBND phường Thành Nhất, nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột ân gi\t, êp nkuăl nkra rklaih dak [ơ\ bah nkualư [on têh hôm geh rlau 600 rnăk rêh, rgum ngăn tâm khối 6 ndrel [on Ky. Âk năm rlau aơ, nu\ih [on lan nkuăl aơ ho\ rdâng đah nau hôl khih, nau bô ôm bah bôk nau kan geh mbơh tâm nar mâp [on lan, r[u\n tổ dân phố. UBND phường ho\ ndơn nau mbơh jêh ri nchih ăp nau mbơh đă tât n’gâng kan ba lơ ta Dak Lak gay rklaih ân nu\ih [on lan, yơn ê saơ geh rjăp. Wa Loan, ngơi:

‘Nau kan bah nkuăl phung hên ri knu\ng nchih nau mbơh đă gay njoăl tât nkuăl [on têh ndrel Công ty TNHH du ntu\k kan Đô thị ndrel Môi trường Dak Lak jur kơl rklaih nau bô ôm tă bah nglau kơl an [on lan. Hôm nau rklaih ngăn đo\ng mô lah ntrơn ntu\k êng ri nê lah dơi bah n’gâng kan nkuăl [on têh ndrel n’gor, hôm Phường ri mô to\ng nau dơi gay rklaih”.

Bôk nau nkra ntu\k n’hoch dak [ơ\ bah TP Buôn ma Thuột geh ntru\nh ndâk ntơm năm 2000-2006, yor Công ty TNHH du ntu\k kan Đô thị ndrel Môi trường Dak Lak lah tơm ntuh kơl. Bôk nau kan geh nglau n’gar dak ndrel trong ding rgum ndo\k tă bah nkuăl [on lan tâm nkuăl [on têh, nau dăng nklăp 82.000m3/măng, nar.

Ti\ng wa Phạm Thị Thanh Sương, Groi Giám đốc Công ty TNHH du ntu\k kan đô thị ndrel Môi trường Dak Lak. Aơ lah ntu\k n’hoch bơ\ geh do\ng nau kan sinh học êng, mô geh máy móc ndrel dak si nkhi\t kman. Nau mô dơi ngăn lah le\ nglau n’hoch nê mô geh nku\p yor ri ma rnôk geh n’hoch dak bơ\ mra [ư bô ôm hô.

Wa Sương ân gi\t, bah năp nau kan aơ, UBND nkuăl [on têh Buôn ma Thuột ho\ pă 450 rkeh/năm gay rvăt hoá chất rklaih nau bô ôm, kơl an [on lan bah oi nau tăng bô. Wa Sương nkoch:

‘Phung hên ko\ joi trong gay rklaih bô ôm ân [on lan, yơn tât rnôk aơ ri ê geh joi nau kan n’hêl ân tâm di. Rnôk nu\ih [on lan mbơh đă âk ir ri phung hên do\ng chế phẩm L2100 rnoh 2 lít du nar gay ma krih n’hao nau rklaih bôk năp gay bah oi nau bô ôm yơn phung hên saơ mô geh nau tam”.

Rlau 10 năm ma aơ, âk bu ranh ndrel kon se rêh êp nkuăl bah bôk nau [ư n’gar dak ho\ n’hơp bô ôm geh tât nau ji kuet mô lah khi\t săk, tâm rnôk ntu\k tơm ntuh kơl lah rjăp mô hôm geh ntrong dơi rklaih tâm nau joi kan. Aơ lah nau mô ueh, dôl geh tâm bôk nau rklaih trong dak bơ\ dôl geh do\ng nau kan sinh học êng ueh mhe ngăn ta Tây Nguyên./.

Nu\ih rblang: H’Thi