VOV4.M’nông: Dak Nông dôl lah “ntu\k duh” mpeh nau kan tăm âk tiêu tiêu, [ư khuch tât âk nau săk kah, săk rnglay ndrel n’hâm tâm rlong tâm ntu\k tăch mô dăng. Bah năp nau nê, N’gâng kan n’gor Dak Nông dôl bonh đă [ư hvi tay nau kan tâm boh kan nsum tâm rngop đah ntu\k kan tăch rgâl, nu\ih kan khoa học, tuch tăm n’hanh tăch tiêu kloh. Aơ lah nkô| nau khlay bah rmôt kan nchră bôk nau kan tâm rngop hun hao nau khlay tiêu yor UBND n’gor Dak Nông [ư tâm du\t pơh bah năp nơh tâm nkuăl Dak Nsong.

Dak nsong lah nkuăl tăm âk tiêu bah n’gor Dak Nông, đah rnoh neh rlau 7000 ha. Ta aơ, ho\ njêng ntu\k kan nsum tăm tiêu kloh, đah nau râng bah rhiăng rnăk [on lan. Bôk năp, kônh wa ho\ ti\ng ueh nau tăm tiêu nâp nâl, đah nau do\ng phân hũu cơ, chế phẩm sinh học, n’huch do\ng phân hoá học. Yơn lah, nau rdâng ngăn bah ntu\k kan nsum lah tơm prăk ntuh kơl n’hanh ntu\k tăch. Wa Ninh Văn Được-Kruanh rmôt kan lo\ mir xã Thuận Hà, ngơi: Đah bơi tât 1.200 ha, xã geh rnoh tiêu âk ngăn nkuăl Dak Nsong ntơm n’gul năm e, ho\ njêng nau tâm boh kan nsum tăm tiêu kloh, yơn hôm âk nau kol:

 ‘Tât rnôk aơ kônh wa dôl leo nau kan tăm tiêu kloh. Yơn mpeh tơm prăk ri kônh wa hôm mâp nau kol, yor geh manh prăk ti\ng ntrong kan mhe ri ê to\ng nau dơi. U\ch lah, ngih dak, ntu\k kan tăch rgâl ndrel đah nu\ih [on lan ntơm lăp nsum gay [ư kan. Ntu\k kan tâm rgop nthoi ri ko\ gay geh nau ntuh kơl máy móc ân kônh wa, nti\m kônh wa jêh ri rvăt ndơ tuch tăm bah kônh wa ân nâp nâl”.

Ti\ng nau ntru\nh bah Đảng bộ nkuăl Dak Nsong, tât năm 2020 nkuăl geh 12.000 ha tiêu, tâm nê ¼ rnoh neh tăm ti\ng trong nâp nâl, 50ha tăm ti\ng nau dơi kơp dơn VietGap, 800 ha tiêu do\ng nau kan công nghệ sinh học. Wa Lê Viêt Xuân-Groi kruanh UBND nkuăl Dka Nsong ân gi\t, mhe aơ nau ntơ “Tiêu Dak Nsong” ho\ geh n’gâng kan mât nau blau êng, Bộ khoa học n’hanh Công nghệ kơp dơn ndrel pă lô-gô gay lir klơ du\ng rnôk tăch luh. Nê lah nau nơih ngăn ân ntu\k kan tăm tiêu tâm nkuăl.

 ‘Bah năp măt gay mhâm [ư ân nu\ih [on lan gi\t nau tăm tiêu kloh lah nau rêh hôm đah nau tăm tiêu. N’hânh khân păng gay gi\t geh nau tuch tăm luh ntil ndơ ri gay geh nau tâm rngop, ti\ng trong leo tăch. Ăp ntu\k kan ri gay hăn nsum đah [on lan tâm rnôk ntuh kơl ân khân păng”.

Rơh r[u\n ntru\nh mbơh bôk nau kan tâm rgop hun hao rnoh geh tiêu tâm nkuăl Dak Nsong yor UBND n’gor Dak Nông [ư tâm nar 28/3 mhe nơh, lah rjăp: Tiêu dôl lah tơm tăm khlay bah n’gor Dak Nông, yơn a[ă dôl tăm âk ir, mô geh nau nâp. A[aơ lam n’gor geh rlau 27.500 ha tiêu, rlet rlau 4 tơ\ rđil nau nchrăp. Kơt lah rnoh neh tiêu ri [on lan njêng ntil êng, poh phân âk ir, to\ dak mô tâm di, ndrel đah nau rgâl mhe trôk nar, a[aơ geh nklăp 500 ha tiêu geh bu tuh n’hanh khi\t. Yan aơ, rnoh tiêu ta Dak Nông geh nklăp 36.000 tấn, yơn rnoh jur thuk mro, tâm ban n’gul rđil năm e, [ư [on lan rvê. Rơh r[u\n ho\ rgum rlau 200 nu\ih [on lan, ntu\k  kan tăch rgâl râng, ndrel đah ăp n’gâng kan geh tât rgum tâm nchră đah aka nkô| nau, nau kan tâm rgop rnoh khlay tiêu tâm nkuăl tâm rơh tât. Ta aơ, ho\ geh 3 ntu\k kan ký ton tâm boh đah âk ntu\k tăm tiêu tâm nkuăl, đah ăp nkô| nau kơt nau ntuh kơl lăp, jao nau kan tuch tăm tiêu kloh, rvăt le\  tiêu yor [on lan tăm. [ư tơm rơh r[u\n aơ, wa trương Thanh Tùng, Groi kruanh UBND n’gor Dak Nông lah rjăp:

 ‘Kan tăm tiêu ân nâp nâl ê lor lah gay njêng luh ăp ntil tiêu kloh, to\ng geh nau kơp dơn VietGap mô lah GlobalGap. Uch kơt nê, phung hên mô ân [on lan re êng ôh, ma gay rgum geh nau kuăl jă ăp nu\ih ntu\k kan tăch rgâl, ăp nu\ih kan khoa học hăn ndrel đah [on lan. Tâm nau kan kơt nê, n’gor rđau ngăn mô pơk hvi tay neh tăm, ma rgum tâm nau nâp nâl. Phung hên dôl pơk luh nau tâm rgop đah ntu\k kan tăch rgâl ndrel [n lan bah nau tâm boh kan nsum ăp ntil”./.

Nu\ih răk rblang: H’Thi