VOV4.M’Nông :Bah sa ơm, tâm [on lan mô đêt nu\ih le\ bên do\ng dak si rom kơt du dak si gay rchăng djuôr rgănh, o\k r’ah n’hanh âk nu\ih hôm m^n lah nu\ih o\k r’ah, dôl ji kop, duh dơi chuh dak si rom n’hanh chuh lah mbra bah duh. Na nê|, nău do\ng mpu\ng chuh mô knu\ng mô tam ma hôm [ư klach săk soan.

A[aơ, du đêt nu\ih [on lan an lah chuh dak si rom gay ntop dak, ntop ndơ kah, ngăch bah duh, bah ji n’hanh an ngăch dăng đê| đo\ng lah, geh nu\ih ndra rwa\t dak si rom s^t chuh rnôk geh nu\ih tâm rnăk wâl geh duh mô lah ji kop o\k r’ah. Rlău ne\ a[aơ, du đêt nai dak si [ư nău kan tăch dak si êng ta ăp ntu\k way [ư kỹ thuật chuh dak si rom an ăp nu\ih geh nău u\ch ta jay. Aơ lah [ư du\t klach. Na nê|, chuh dak si rom knu\ng lah dak si tam rnôk dơi di nău ji, di rnôk, di rnoh ding. Nău mpu\ng mô lah do\ng tih nău nt^m dơi [ư hao dak si rlơn dak si n’hanh [ư tât âk nău tât ndal. Le\ tă geh nu\ih kh^t yor hao rlơn dak si, mô dơi mkra ơm rnôk chuh dak si ta wâl.

Ăp nu\ih joi đă chuh dak si rom knu\ng wât đê| đă chuh dak si rom lah ndơ kah, jêng saơ o\k r’ah lah u\ch ntop tay; khân pơng mô g^t ăp ntil dak si rom lah dak si khlay êng, knu\ng dơi do\ng rnôk nai dak si khăm n’hanh nchih dak si. Kỹ thuật chuh dak si dơh, yơn knu\ng dơi [ư ta ngih dak si geh tong ăp ndơ săm ji rnôk geh tât nău geh.

Dak si rom lah ntil dak lêk chrai geh âk chất êng, dơi chuh mbrơi mô lah chuh tât trong mham nu\ih ji. Du\t âk lah dung môi do\ng dak cất, rlău ma ne\ dơi do\ng du đêt ntil dung môi êng gay lêk chrai dak si. A[aơ geh nklăp rlău 20 ntil dak si rom dơi [ư jêng 3 rmôt bôk năp ne\ lah: rmôt pă chất ndơ kah an săk; rmôt pă dak n’hanh ăp chất điện giải, do\ng tâm nu\ih roh dak, roh mham n’hanh đê| đo\ng do\ng tâm ăp nu\ih u\ch ntop ngăch chất albumin mô lah rnoh dak tuần hoàn tâm săk.

Gay m^n anh nu\ih ji u\ch chuh dak si rom đo\ng lah mô, nai dak si way nsing tâm ăp ntil jêh uănh năl mham gay saơ nu\ih u\ch âk n’hanh nu\ih mô ho\ u\ch gay chuh ntop tay n’hanh rnoh ntop tay ding âk. Yơn lah, tâm du đêt nu\ih khlay êng bol ăp nai dak mô dơi geh kâp ăp ntil uănh năl mham hôm e an nu\ih ji chuh dak si rom, ne\ lah rnôk nu\ih ji roh dak, roh mham, brêt rgăy, geh ndơ kh^h, lor n’hanh bah kơi rnôk rek…

Bôl kỹ thuật chuh dak si rom dơh yơn ăp nău rgâl tât ndal dơi geh du\t ngăch, ndôt ndal. Yor ne\, nău chuh dak si rom phâm [ư an đăp mpăn, mô an geh nău rgâl tât ndal, mô chiăt, hao ndal dak si, ntưp bih kaman, môr rngok, rối loạn điện giải mô di nău âk nu\ih dơi uănh nđôi. Ăp nău rgâl tât ndal rnôk chuh dak si rom dơi geh bah n’gơih tât mbăn., n’gơih ri [ư môr, ji ta nkual chuh dak si rom; hô lơn dơi [ư môr trong mham. Yơn du nău chôt ndal klach dơi tât geh ndal, ne\ lah dun rlơn lam dak. Rnôk ne\, nu\ih ji tăng ji kăt, pal săk, luh dak rhal, jêr nsôr n’hâm, ji ntang ntưh, môr trong rse mham, hao rlơn dak si.

Yor nê, đah nău way chuh dak si rom an dơi [ư ta ngih dak si, ntu\k chuh dak si rom geh tong ăp ndoh ndơ mkra rchăng n’gang hao rlơn dak si gay njrăng nău geh tât. Ân t^ng le\ rngôch ăp nău ntru\nh tâm chuh dak si rom mpeh ngăch, mông jơ, rnoh dak si, ndơ do\ng an đăp mpăn nkh^t rao kaman. Nu\ih chuh dak si rom an geh nti nău wai klan. Nău khlay lah nu\ih ji an dơi ua\nh nđôi na nê| tâm rnôk chuh dak si rom, gay rnôk geh chôt ndal geh nău ji êng mbra dơi mkra ngăch. Lor rnôk chuh dak si rom an uănh na nê| gri dak si lah geh nău mha, mô dơi do\ng. Rnôk le\ pơk ndru\p dak si an chuh dil, mô dơi an jo\, mô dơi chuh gri dak si dôl do\ng n’gul, mô tâm rlu\k ăp ntil dak si êng tâm dak si rom gay dêr tâm rlơn dak si (Ku\ng rnôk geh nău nt^m bah nai dak si).

                                                                                                Răk rblang:Y’Sưng