VOV4.Mnông: Tâm 5 năm rlau aơ, ăp nau kơl an hun hao văng sa rêh jêng tâm nkuăl rnoi mpôl đê| n’hanh nkuăl yôk ho\ ntuh kơl bơi tât 10.000  rmen gay ndâk ngih gu\, neh tuch tăm, ndâk trong dak do\ng rgum, kơl an nau tuch tăm, ân rnăk ach o manh prăk. Đah tơm prăk aơ, ăp n’gor lam dak ho\ [ư jêh 41 ntu\k gu\ rgum nsum, 107 nau kan gu\ tâm srah n’hanh âk nau kơl an êng. Ntơm bah nê, pơk nau nsôih hun hao văng sa rêh jêng, jt jăng ach o, rnă njrăng đăp mpăn chính trị n’hanh n’hao nau tâm rnglăp ăp rnoi mpôl. Tâm nê Tây Nguyên lah ngoai tâm ăp nkuăl geh kơl âk ngăn.

Yơn lah, tâm rnôk [ư, âk bôk nau kơl an ho\ ntru\nh mô tâm di, mô geh nau rgum, tơm ntuh kơl ntoch jo\ yor ri ma săk geh mô âk, mô lah geh du đê| nau kan hôm lơi dơm, [ư mpu\ng lir tơm prăk ngih dak. Wa K’Sam, ta xã Dak Som, nkuăl Dak Glong, n’gor Dak Nông, ngơi:

 ‘Ntuh mhô kơt lah bu kơl nkra ntu dak, bu khoan jêh ri lơi dơm. Ntơm năm 2012 tât a[aơ 2 ntu dak nê lơi dơm , yor ri ma tâm nê jêng bri hôm, tơm si chêt jêng hôm, mô geh nu\ih do\ng, mpu\ng lir prăk bah ngih dak ntuh kơl nkra ntu. Phung hên mô gi\t ntu aơ moh u\ch [ư, pă ân mbu ri nau nê hên mô gi\t. Aơ lah nau ji nuih ngăn ma phung hên u\ch mbơh nkoch”.

Tâm kơt ma nê đo\ng, ta n’gor Lâm Đồng, ndrel đah ăp nau kan bah nau ntuh kơl bah nau kơl an hun hao văng sa rêh jêng rnoi mpôl đê| n’hanh ăp tơm prăk êng, rơh rlau aơ, Lâm Đồng ho\ ntuh kơl ân nu\ih jru, ngai, nkuăl [on lan nroi mpôl đê| rlau 10 rbăn rmen. Ti\ng wa Võ Văn Phương, ta xã N’Thol Hạ, nkuăl Đức Trọng, yor rnôk [ư nau kan mô tâm ban, ntuh kơl ndal, ngăn lah mô geh nau uănh n’ôi ngăn ri âk nau kan ntuh kơl mô geh săk rnglay ôh. Wa Võ Văn Phương, ngơi:

 ‘Nau dăn đă bah [on lan đah Quốc hội tâm rơh aơ ri u\ch lah uănh khlay lơn tay mpeh nau kơl an nu\ih ach o, ngăn lah prăk bah bôk nau kan 30a, 134, 135…Lah nsum, geh âk ngăn nau kan bah ngih dak ntuh kơl tât, yơn lah u\ch n’huch ach o nâp nâl ri gay geh nau kan ân rjăp, gay jru lơn. Kơt a[aơ ri ntuh kơl ma mô geh nau kan mât uănh, ntuh kơl  dah ro\ng, nau uănh n’ôi bah bôk nau an ntuh kơl nê mô rjăp ri ntơm bah nê nau kan mô leo nsi\t nau săk geh âk ôh”.

Ti\ng wa K’Tân, ta nkuăl têh Đinh Văn, nkuăl Lâm Hà, n’gor Lâm Đồng, tơm prăk bah Ngih dak mô âk yor ri rnôk [ư nau kan mhe ko\ gay rgum tâm ăp nau kan tơm kơt lah: Rgum nu\ih kan, mô to\ng neh tuch tăm, neh gu\  mô lah rgum tâm nau hun hao bah ăp nkuăl…Ntuh kơl đê| yơn leo săk geh văng sa âk ri nau săk geh mra âk lơn. Ko\ ti\ng wa K’Tân, Quốc hội gay uănh kơl an âk nau kan văng sa ngăn n’hanh nau u\ch bah ăp nkuăl, geh kơt nê bôk nau kan ntuh kơl mư geh săk rnglay âk. Wa K’Tân, ngơi:

 ‘A[aơ tâm ăp ntu\k, ăp nkuăl hôm ak ngăn nau kan jêr jo\t gay ma geh doh rklaih. Nu\ih [on lan hôm âk nau kan dăn đă, tâm nê ngăn lah ăp nau kan mpeh neh ntu n’hanh ăp nau kan kơl an tâm nau rêh jêng kơt lah điện, trong, ngih săm [u\t, ngih dak si tâm nkuăl hôm âk nau jêr jo\t, bah jo\ ma aơ ê geh ntuh kơl tâm di…Du\t u\ch, ăp ntoh măt Quốc hội bah n’gor mra lo\ mbơh nchră tâm rơh r[u\n Quốc hội mpeh âk nau kan aơ”.

Ti\ng nau nchrăp bah nau mbơh bah uỷ ban dân tộc, tâm rvang năm 2016-2020, nau kan ngăn hun hao văng sa rêh jêng nkuăl rnoi mpôl đê| n’hanh nkuăl yôk mra rgum tâm 3 nkô| nau tơm, nê lah: Kơl an neh gu\, neh tuch tăm, dak do\ng ân rnăk ach o tâm xã, thôn jêr jo\t ngăn ngên n’hanh rnăk nu\ih rnoi mpôl đê|, nau pă nsum ân đăp mpăn ân [on lan nkuăl jêr jo\t, n’hanh kơl an manh prăk…Đah rnoh prăk gay [ư nau kan aơ hao tât 40.000 rmen. Gay nau kan aơ geh ntru\nh ân săk rnglay lơn, đăp mpăn rklaih ăp nau jêr jo\t tâm nu\ih [on lan ta Tây Nguyên, [on lan ta aơ đă êng nau kan ndâk njêng ăp nau kơl an êng ân ăp nkuăl, Quốc hội gay uănh khlay lơn tay tât nau kan [ư nau mêt n’ôi bah nơm./.

                                                           Nu\ih răk rblang: H’Thi