VOV4.M’nông – A[aơ, ta Tây Nguyên le\ lăp ta khay mih. Tâm khay aơ, nău ji way ntoh du\t âk kơt lah nău ji ta ntô săk, bah bi sa jâng…[on lan an geh njrăng săm ăp nău ji gay ma mât ueh săk soan.

Nău ji ka lơ ntô

Lah n’glău re geh âk ir nu\ih mô lah mô [ư t^ng rjăp ăp nău rao kaman mbra jêng tât nu nău n’hôl [ô dak. Rnoh duh kaman rlău rnoh dan dơh [ư ăp nău môr jâng rsau, ji trôm jâng rsau. Saơ ăp nău ji ka lơ ntô he dơi sơ kơt chiăt chăng, mbuh mô lah ntô saơ ăp rtoh mu\n dak.

Mô ho\ nkoch tât nău tâm rnoh ăp nu\ih re dơi geh ăp nu\ih ntưp nău ji ka lơ ntô. Aơ mbra lah ntoh n’gu ji geh luh bah dih ntu\k ntô dak. Lơn lah, ok ntô lah nău ji du\t dơh ntưp tya ăp n’glău re yor kuh ok dơi krêp tâm kho ao mô lah măt nglăp bah le\ rngôch bah ăp nu\ih.

Kiăt măt:

Lah he re dak nsum [a [ơ n’hanh he geh kiăt n’hanh chăng măt pơng lah yor clo n’hanh ăp chất rao kaman hoá chất êng dơi do\ng tâm ăp nglău re. ăp hoá chất aơ dơi [ư ntru\t hao ăp mô tế bào bah măt. Rlău ma ne\, [ơ\ n’hanh dak rhal bah nu\ih êng tâm nglău re [ư kiăt măt.

Bih grăi trôm tôr:

Geh âk ăp ntil kaman hun hao tâm dak re, lơn lah ăp nglău re nsum mpôl mô tâm di răk rao. Du đêt ntil kaman aơ dơi lăp tâm tôr he tâm rnôk re n’hanh ăp ntil kaman, môr n’hanh kiăt. Yor r^, he an do\ng mblang nkêt trôm tôr tâm rnôk re ta nglău nsum mpôl.

Ji mpeh trong proch

Bôl dơh geh ntưp ăp nău ji mpeh trong proch mô âk tâm ban ăp ntil nău ji êng yơn nău ne\ mô geh nkô| nău trong proch mbra đăp mpăn lah [a [ơ “ngêt” dak n’glău re tâm âk nar khay. Pơng [ư nu nău ji ndul, mô ueh trong proch, jo\ jông lah ji khung, ji ndul droh, đê| đo\ng ji proch-lah ăp nău ji khuch tât nu nău săk soan.

Nău ji ta koang bu ur

Ji kiăt ta bu ur mô lah ăp nău ji tâm tưp tă bah trong chrach êng, lơn lah nău ji tâm b^ch dơi ntoh yor tu tơm dak mô kloh ueh mô lah nu\ih ntưp ji tâm n’glău dak re. Ăp nău ji ta koang bu ur mô knu\ng [ư ăp nău jêr ât ta ne\ dâl ma jo\ jông hôm [ư khuch tât nău deh kon.

Nău ji rngok mô cầu:

Nău ji khlach ngăn ma he nkah tât ne\ lah ji rngok mô cầu (hôm kuăl lah ntô rngok), kaman bah ăp nău ji rngok mô cầu geh tâm dak re. Aơ lah nău ji bôl đêt mâp yơn lah le\ pơng lăp tâm săk pơng mbra ntưp nga\ch n’hanh [ư âk nău ji êng êng: Ji mlông dơ\, ntưp kaman mham, ji ntô rngok. Nu\ih ntưp ji môr ntô rngok lah mô dơi săm ngăch mbra dơh [ư kh^t nu\ih.

Gay njrăng ntưp ji ta n’glău re, ăp nu\ih an kơt t^ng ăp trong mkra bah kơi aơ:

- An u\m xa [u kloh bah năp n’hanh jih re gay dêr ntưp n’gu ji tâm n’glău re n’hanh ntưp ji bah n’glău re.

- Nkêt tôr đat mbang cao su rnôk re gay dêr ntưp ji tôr bah dih n’hanh khay tôr.

- Mô ngêt dak n’glău re rnôk dôl re gay dêr loăn n’gu ji tâm mbung.

- Mô dơi chrach, ăch, rpôt ju\t săk tâm n’glău dak re, mô hăn re rnôk geh kop ji, geh ji ndul droh mô lah ăp nău ji êng.

- An săch n’glău re mô geh nu\ih gay đăp mpăn răk rao.

            Nu\ih rblang: Y Sưng Phê Ja