VOV4.M’nông: Ndro\k nja dôl lah nau rvê nsum n’ăp ma nkual [on têh ndrel tâm [on lan bah n’gor Gia Lai. Tâm rnôk nkuăl [on têh nau rklaih ndo\k hôm âk nau ntoh luh ri tâm [on lan, nau geh ndo\k dôl ma geh âk mpưm, njêng ăp ntu\k ân ndo\k geh êng, [ư hôl khih ntu\k ntu ndrel mô ueh măt uănh

Ntu\k rgum ndo\k bah nkuăl [on têh Plei ku ăp nar ndơn nklăp 150 tấn ndo\k. Ndok ta aơ geh rklaih ti\ng nau tâm bor đah ăp ntu jru hvi nklăp 0,5 ha. Ti\ng nau kan, dak ndo\k gay geh rklaih bah ngih máy ri mư dơi leo bor êng. Yơn lah, a[aơ ăp nhoat khay aơ ê geh [ư. Dak luh bah ndo\k, đah rnoh hôl khih hô ngăn knu\ng geh 2 nglau rklaih vi sinh, mô geh năl rnoh khuch djơh hôm e jêh rnôk rlaih, ndo\k geh ngluh ngăn bah ntu\k gu\. Wa Nguyễn Thanh Huấn, Giám đốc ntu\k kan Môi trường, Công ty Cổ phần Môi trường Đô Thị Gia Lai, ntu\k rklaih ndo\k kơp dơn nau ê to\ng dơi aơ yơn ân lah nkô| nau lah yor mô to\ng prăk gay ntuh kơl:

‘Tâm nau kan rklaih ndo\k ri a[aơ dôl mâp nau jêr ngăn lah nau rklaih dak hoch bah ndo\jk. Rnoh geh n’huch yơn ê to\ng nau dơi bah ntu\k ntu. Gay đăp mpăn geh nau kan rklaih ndo\k ti\ng gâp ri gay geh ntrong kan ntuh kơl nkuăl rklaih gay đăp mpăn to\ng nau dơi”.

Ti\ng nau năl geh nchră tât nau geh khuch đah ntu\k ntu đah dak hoch tă bah ntu\k ân ndo\k bah nkuăl [on têh Pleiku ngluh luh ri, geh 2/5 nkô| nau rlet nau ân dơi. Tâm rnôk nê, nau ân dơi COC rlet rlau 49 tơ\, nau ân dơi Nitơ rlau 20 tơ\. Bol ma hôm âk nau tih, yơn ntu\k ân ndo\k bah nkual [on têh Plei ku hôm geh ân lah ueh ngăn tâm n’gor. Tâm ăp nkuăl hôm e, ndo\k geh ntu\k ri mô geh ntu\k bor, knu\ng rgum dơi du ntu\k, ân mpơl ndrel mô geh trong gay ma rklaih tay.

Tâm rnôk tâm nkuăl [on têh, kan rklaih ndo\k hôm âk nau ntoh luh ri tâm âk nkuăl [on lan tâm n’gor Gia Lai, ko\ dôl rvê ngăn nau geh tât ndo\k. Trong Phan Đình Phùng, trong ntu\k ntung yu\ng Phan Đình Phùng lăp tâm Plei Brel, xã Ia Dêr, nkuăl Ia Grai, n’gor Gia Lai âk năm ma aơ jêng du ntu\k ndo\k ntoh êng têh ngăn. Tâm du năm ntu\k ndo\k aơ lơn ma têh tay. Nô Puih Hải, du hê [on lan tâm Plei Brel, ân gi\t, ntu\k ndo\k aơ ngăn lah yor nu\ih tâm nkuăl [on têh leo nklu\p ndrel ma jêng ntu\k ndo\k. Nu\ih [on lan tâm aơ ji nuih ngăn mpeh nau kan aơ:

‘ Ntơm rnôk ntung Phan Đình Phùng jêh nkra, nu\ih [on lan hăn rlet ta aơ jêh ri nkhu\t ndo\k. Nu\ih [on lan tâm nkuăl hên ri hăn kan rlet rlau ri saơ âk ngăn ndo\k, mô ueh ngăn yor [ô ôm, ăp ntil ndo\k ko\ geh da dê. Đă n’gâng kan tâm nkuăl geh nau kan gay ma rklaih lơi, ân mô hôm geh ndo\k tay ôh”.

Tâm du nau kan êng, ăp nkuăl [on lan bah n’gor Gai Lai njêng ăp ntu\k ndo\k luh êng hôm geh nkô| nau ê geh nau kan rgum lơi ndo\k. Nau rvê njêng ăp ntu\k ndo\k luh êng, n’gâng kan tâm dâng ho\ pâng ntu\k nkah mbơh mô ân nkhu\t ndo\k gay n’huch nau dah ma nkhu\t ndo\k tâm [on lan, yơn ăp ntu\k geh nau nkah mbơh ri lo\ lah ntu\k geh âk ndo\k ngăn. Kan mât, uănh n’hele ntu\k geh ndo\k ri jêr ngăn yor rmôt nu\ih pah kan mô âk. Wa Puih Blí, Kruanh UBND xã Ia Dêr, nkuăl Ia Grai, n’gor Gia Lai, ngơi:

‘ Nkuăl bah xã aơ ri hvi ngăn, lo\ tâm dăch đah nkuăl [on têh, du đê\ nu\ih [on lan ê gi\t yor ri dah ma nkhu\t ndo\k lă lêng, ngăn lah ntu\k ntung Phan Đình Phùng hăn tât xã. Xã a[aơ hôm mâp âk nau jêr, ntu\k ân ndo\k rgum ri ê geh. Phung hên mra nsôih nkoch trêng, bonh đă [on an n’hao nau mi\n. Nar bar dăch tât phung hên mra ký nau kan nsum đah đô thị bah nkuăl, mra rgum ndo\k, ăp pơh 2 tơ\ tâm xã hên”.

Ndrel đah nau kan mô geh nau kơl an ntuh kơl ri nau mi\n bah nu\ih pah kan tâm ntu\k kan tăch rgâl ndrel nu\ih [on lan tâm n’gor Gai Lai mpeh nau rgum, rklaih ndo\k hôm ê âk. Nê lah nkô| nau [ư geh tât nau hôl khih ntu\k ntu yor nkhu\t ndo\jk tâm du đê\ ntu\k tâm n’gor Gia Lai. Kan n’hao nroh hôl khih yor ndo\k tâm n’gor lah nau geh tât lah mô geh nau kan ngăn gay ma rklah nau dôl geh ndal kơt a[aơ tâm nau kan rklaih lơi ndo\k nja./.

Nu\ih rblang: H’Thi