VOV4.Mnông: Gu\ ur so\k sai mô ho\ to\n năm deh lah nău way ơm, mô dơn geh tâm nkual [on lan rnoi đê| gôl yôk ma hôm nha geh âk ta nkual lâng êng đo\ng.So\k sai gu\ ur mô to\ng năm deh [ư mô ueh tât săk soan bâh bu klô-bu ur gu\ nsum, ma hôm nha [ư geh âk nău jêr jo\t tâm nău rêh let năp tay, yor ăp kôp ur sai mom mô ho\ nă vât tâm nău rêh n’hanh mât nti kon . [ư t^ng Luật tâm gu\ ur sai, nklơi jăng nă way so\k ur gu\ sai ơm, mbra kơl âk ta nău njêng ăp rnăk vâl hơm răm. Yơn lah, ta Gia Lai, bâh năm 2009 tât a[aơ, nău gu\ ur so\k sai mô geh huch, geh rnôk lah hôm nha hao âk.

Yuh Siu Viên rnoi Jarai ta Bôn Jao, xã Ia Rmok, nkuăl Krông Pa n’gor Gia Lai gu\ sai bâh ntơm ê ho\ to\ng 16 năm deh, du năm lôch ne\, I sai kh^t yor kop ji hô, yuh Siu Viên du hê [ư mir ba, nkre hăn kan bu, nkre rong kon du hê. Du hê, m^n tât ndơ sa, ndơ nsoh an kon, nkre [ư bơ\, nkre [ư me an kon, yuh Viên g^t nău o\ r’ah bâh nău so\k sai mô to\ng năm deh. Kơt ne\ ma rnôk I kon bu ur mhe to\ng 16 năm deh, yuh an so\k sai, yuh Siu Viên ngơi:

Yuh Siu Viên: “Gâp nơm o\ r’ah jêr jo\t đo\ng, tâm rnôk ne\, kan êng, m^n êng, mât êng kon. Du\t o\ r’ah ngăn. Măng măng păng hăn pâl mbro, an păng so\k sai bah păng hăn pâl, kđôi păng, an păng gu\ sai ơm.

Ta Bôn Jao, xã Ia Rmok, nkuăl Krông Pa hôm nha geh Kpă Hiền so\k sai rnôk mhe ntơm 16 năm deh, tâm nău rêh jêr jo\t. kon đơi me, bơ\ hăn gu\ ur êng, Hiền rong 2 hê oh jê|. Du hê mô dơi pah kan jan sa, Hiền so\k sai ơm gay ma geh nu^h kơl kan. 2 hê ur sai mom n’hanh 2 hê oh jê| a[aơ dôl rêh tâm ngih jay truh sat, geh ji ngot, geh rnôk hơm, ê ho\ g^t mơh lơh d^ng đăp mpăn. Yơn Nay Wướt, I sai bâh Hiền m^n ne\ lah nău way ơm, mô geh êng, Nay Wướt ngơi.

Ur kon đơi mô geh mê|, gâp gu\ ur gay ma mât ur n’hanh mât rong 2 hê oh, kơl an ndơ sa nău hăn nti an kơt nău rêh bu. o\, r’ah, mhâm g^T lơh, ur sai tâm u\ch tâm ro\ng r^ tâm gu\ ơm. Ta aơ lah nsum ê ho\ to\ng năm r^ so\k ur da dê. Geh nar hăn [ư an bu, geh anr kan ta jay, geh nar oh nô hăn jă kan r^ pah kan dơm. Geh nar to\ng sa, geh nar mô to\ng, rêh lôch nar kơt ne\ dơm.

Ia Rmok lah xã du\t jêr jo\t, đah rlău 98% rnoh nu^h Jarai, ăp năm geh du\t đê| 10 nu^h gu\ ur so\k sai mô to\ng năm. Nău rêh du\t jêr jo\t, đah ăp kôp ur sai so\k sai gu\ ur mô to\ng năm deh, nău ji ngot, nău ach o lơ ma geh âk. Yuh Phan Thị Anh Vũ, cán bộ văn hoá- rêh jêng xã Ia Rmok an g^t.

“Ur sai ma tâm gu\ ur so\k sai ơm r^ jêr jo\\t bôk năp lah mpeh nău wa\ng sa, lôch ne\ lah săk soan n’hanh tâm săk soan deh nse r^ ê ho\ g^t mât chăm oh kon jêng oh bê mhe deh mô geh hun hao ueh kơt oh kon bu deh to\ng năm. Ăp n’gâng kan ntu\k kan,tâm rgop đah ăp ntu\k kan têh [a [ơ mbơh tơih rgo\ jă tâm [on. 1 năm geh tât 3-4 rơh. Rnâng kan way kan ta xã jur r^ mbơh tơih săk soan deh nse lah nu^h mê|, oh kon se n’hanh Luật tâm gu\ ur sai. Yor nău g^t m^n bâh [on lan mô ho\ vât jêng săk rnglăy mbơh tơih mô âk.

T^ng nău mbơh tơih mhe aơ bâh ntu\k kan Tư pháp n’gor Gia Lai, kơp bâh năm 2009 tât a[aơ, lam n’gor geh bơi tât 3.200 rơh tâm gu\ ur so\k sai mô to\ng nă, rgum du\t âk ta ăp nkuăl, nkuăl têh geh nău wa\ng sa rêh jêng jêr jo\t kơt lah Kông Chro, Ia Pa, Krông Pa, Phú Thiên, K’Bang….

Tâm năm 2009-2010, le\ rnoh tâm gu\ ur so\k sai mô to\ng năm deh ta lam n’gor lah 385 nu^h, yơn năm 2013 hao tât 600 rơh. Kơp êng tâm 6 khay bôk năm 2015 geh tât 226 rơh tâm gu\ ur so\k sai mô to\ng năm. Le\ rngôch lah ăp rơh tâm gu\ ur so\k sai kanu\ng geh rnôk ăp kôp ur sai tât ta Uỷ ban nhân dân xã [ư s[ khai sinh an oh kon. Gay ma njrăng nău aơ, ntu\k kan Tư pháp n’gor Gia Lai đă n’gâng kan, ntu\k kan ăp ntu\k n’hao nău mbơh tơih, nt^m nti Luật tâm gu\ ur so\k sai, tâm ne\ an geh do\ng ntrong kan rmal hành chính, gay ma nt^m nti, mbơh tơih, an bah ir geh nău tâm gu\ ur so\k sai mô to\ng năm ta ntu\k. wa Nguyễn Quang Quý, Chánh văn phòng ntu\k kan Tư pháp n’gor Gia Lai ngơi.

“Tâm n’gâng kan, n’hao nău ua\nh nđôi n’hanh rmal ăp nu^h tih mpeh nău tâm gu\ ur so\k sai mô to\ng năm deh. T^ng Nghị định 110/2013 r^ ăp ntu\k kan geh nău dơi mbra rmal t^ng du đah nău ntru\nh. T^ng nău ntru\nh bâh Luật hôn nhân Gia đình 2014, năm deh dơi an tâm gu\ ur so\k sai  hao đah Luật tâm gu\ ur sai so\k sao năm 2000. lah ntơm lơh tât 18 năm deh đah bu ur n’hanh tât 20 năm deh đah bu klô r^ a[aơ an to\ng 18 n’hanh 20 năm deh mơ dơi tâm gu\. Mpôl hên le\ nt^m đă n’gâng kan mât ua\nh g^t vât pháp luật gay ma mbơh [ư an tâm di.

                     Nu^h rblang: Thị Đoắt