VOV4.M’nông: Rnăk wa Siu Chbai lah rnăk ach o bah Thôn Plei Toan, xã Cư Kdăm, nkuăl Ia Pa, n’gor Gia Lai. Âk năm aơ, bol ma nsôih pah kan jan sa yơn nau ach o ji ngot hôm ti\ng mro đah rnăk wa. Mô êng pah kan mô to\ng sa, ma ndơ tăm tâm mir tâm lo\ ko\ mô to\ng ma trok tâm ân bu. Yor ri, đah rnoh manh bôk năp lah 20 rkeh, prăk kon 5% du khay, jêh 10 năm, prăk kon deh tay kon, rnoh prăk manh bah rnăk wa hao tât 150 rkeh. Tât rnôk aơ, rnăk wa mô hôm dơi trok prăk kon tay ôh, ri di\ng tăch lơi mir gay trok rnon, rnon hôm e ê blau gi\t moh ndơ ma trok:

 ‘Ngăn lah, prăk măt bôk năp ri bu ân manh 20 rkeh dơm. Tât nar aơ, păng ti\ng nsum lah hao tât rlau du rhiăng rkeh hôm, yơn ăp năm nơm ko\ trok da dê, trok mro đo\ng yơn lah trok mô le\ ôh prăk kon. Prăk kon, ăp khay, ăp năm lơn ma jâk, lah gâp mô dơi rdâng tay ôh. Tât rnôk aơ, gâp mô blau mhâm [ư gay ma trok tay prăk”.

Kan manh prăk bu vay hăn rvăt ndơ đah rnoh prăk kon ỏpêh jêng âk ngăn tâm ăp xã bah nkuăl ach o Ia Pa n’gor Gia Lai. Tâm ăp thôn [on vay geh âk oi đo\ng rnăk bu rvăt ndơ tuch tăm ân bu manh prăk gay nchăm đah ndơ, đah rnoh prăk kon vay lah 3-4% du khay lah nu\ih [on lan u\ch tăch ndơ tuch tăm ân ma khân păng. Rlơ\ ma nê, prăk kon mra lah 5-6%. Lah nau kơp prakư kon kơt nê, du năm mra lah 36-72%, rnoh ân manh khlay ngăn đah kônh wa [on lan, ngăn lah ăp rnăk ach o tâm nkuăl jru, nkuăl ngai. Nua êng ko\ lah nkô| nau ma âk nu\ih manh aơ lah yor păng nơih, mô kâp nchăm săm [u\t do\ng ne, mô kâp nkra săm [u\t, knu\ng ký tâm săm [u\t manh ndơ lah dơi nkre đah rnoh prăk ntơm 15-30 rkeh, mô lah 50 rkeh du yan mir. Nau aơ êng ngăn đah nau manh bah ngân hàng, rnoh prăk manh mô âk ma săm [u\t nkra jêr. Wa Bùi Thanh Định, Groi kruanh UBND xã Chư Kdăm, nkuăl Ia Pa, n’gor Gia Lai, ngơi:

 ‘Kônh wa nơm bah năp yan tuch tăm ri mô geh prăk gay ma ntuh kơl [ư mir bah nơm, yor ri bu ân manh gay ma ntuh kơl rvăt phân poh, ntil. Tât yan ri mư geh gay ma trok. Rnôk geh pe\ lih ndơ tuch tăm, lah geh âk ri trok, lah mô geh ri hôm rnon ndrel kơt nê, nu\ih ân manh bu so\k prăk kon ăp năm lơn hao. N’gâng kan xã ko\ do\ng ăp nau ân manh bah bôk nau kan. Ngân hàng chính sách ân kônh wa ân kônh wa manh. Yơn lah, âk rnôk kônh wa saơ manh bu êng ri ngăch lơn, hôm ngân hàng mbrơi ndrel trok prăk kon ăp khay ri mô dơi năn, yor ri ma u\ch manh bu dê ba dih”.

Ti\ng nau kơp bah nkuăl Ia pa, nau nu\ih [on lan manh prăk bu ba dih đah rnoh prăk kon âk geh tâm 8/9 xã bah nkuăl. Tât rnôk aơ, ho\ geh ma rhiăng rnăk mô dơi geh trok. Tâm nê, rnoh prăk tơm lah 18 rkeh, yơn prăk kon hao tât 58 rmen. Ăp rnăk hăn manh ngăn lah rnăk ach o ndrel êp ach o, mô geh prăk ntuh kơl ri hăn manh bu dê. A[aơ n’gâng kan nkuăl Ia Pa dôl lăp gay gay rklaih nau kan aơ. Yơn nau rklaih jêr ngăm, yor ăp rnoh prăk kon  bah ăp nu\ih â[ơ ê geh tih mpeh ăp nau ntru\nh ân manh. Trung tá Trịnh Văn Đạt, Groi Kruanh Công an nkuăl Ia Pa, n’gor Gia Lai ngơi:

 ‘Mpeh nau rklaih ri n’gâng kan ê geh nau nsing gay ma rklaih. Knu\ng nkah đah kônh wa, ân tât ăp ntu\k bu ân manh geh ntu\k n’hêl kơt lah Ngân hàng Hun hao [on lan. Ngân hàng chính sách gay manh tơm prăk đah rnoh tâm di ân kônh wa. Kơt nê, kônh wa mư đăp mpăn nau rêh. Hôm manh prăk kon prêh ri êng nu\ih bu ân manh ba dih ri kônh wa jêr đăp mpăn trok rnon ân ma bu”.

Kan nu\ih [on lan hăn manh prăk ba dih đah rnoh prăk kon prêh ta nkuăl Ia Pa dôl lah rnôki ân nau kan manh prăk [ư jêng âk tâm âk nkuăl [on lan ta Tây Nguyên tâm âk năm ma aơ. Ăp ntu\k ân manh aơ geh nau mbơh rah vah, ê geh nau ntru\nh mât njrăng, nkân ndrrel m’ơk ntrong ân manh geh săk rnglay tă bah nu\ih ach o. Du ding bu so\k prăk rnglay tă bah rnoh prăk ân manh, du ding bu so\k prăk kon tă bah nau geh rvăt ndơ tuch tăm bah [on lan. Ko\ yor mô geh âk trong ma nau ach o hôm geh mro tâm nkuăl Ia Pa lah êng, Tây Nguyên lah nsum./.

Nu\ih răk rblang: H’Thi