VOV4.M’nông - Glôcôm (hôm kuăl lah nău ji rơp măt) lah du rmôt nău ji bah măt [ư khuch tât sre măt. Aơ lah nău ji âk tal 2 [ư ngo măt ta lam ntur neh bah meng rsang kon măt. Việt Nam geh nklăp 6,5% nu\ih cheh măt yor nău ji aơ. Nău ji klach yơn geh mô mpơl, nklăp 90% nu\ih ji mô g^t nơm ntưp nău ji jêng rnôk ngo măt, uănh mô ang. Djôt dơn ah rmôt nchih nău nkô| trăch ta Ngih dak si Mắt n’gor DakLak.

Wa Tôn Thất Tín ta phường Tân An, nkual [on têh Buôn Ma Thuột, n’gor DakLak lah du hê ntoh lư tâm nău mô wât mpeh nău ji glocom. Jêh âk khay saơ măt uănh mô ang nkre tăng ji, jêr ât, wa mư tât ngih dak si Măt uănh năl.

Jêh uănh năl, nai dak si năl lah wa Tín ntưp ji Glocom lah nău ji glocom ji jo\ ơm. Wa Tín dơi nt^m an rek dil jêh ne\ yơn t^ng ăp nai dak si, dơi mât tay ang măt an nu\ih ji du\t đêt. Wa Tôn Thất Tín nkoch:

“Lor rnôk gâp tât uănh ta ngih dak si Mắt, gâp saơ tâm măt nơm geh du rwang nhoek ta bah dâng măt, măt gâp nar lơ ngo, uănh mô ang kloh jêng gâp hăn uănh năl. Nai dak si lah gâp geh ji glocom n’hanh đă lăp ngih dak si” .

Nău nu\ih êng lah nô Y Djuan Bkruông (43 năm deh) ta [on Knia, xă Ea Rông, nkual têh Buôn Hồ, n’gor DakLak. Nô Y Djuan dơi nai dak si nchroh lah ntưp ji glocom. Bah năp ne\ rnôk saơ măt uănh mô ang, nô m^n lah nơm ngo măt ngăn. S^t bah kơi rnôk uănh nar lơ jêt, nô mư tât Ngih dak si đa khoa măt nkual têh Buôn Hồ gay uănh n’hanh săm.

Ta aơ, jêh rek, nu\ih ji mô hăn but uănh tay, mô t^ng nău nt^m săm. Tât du đêt nar jêh rnôk măt mô hôm dơi saơ nô mư tât ngih dak si Măt n’gor DakLak gay but uănh.

 Ăp nai dak si an g^t nău ji bah nô Y Djuan du\t hô, le\ hoănh trong rse tâm măt n’hanh jêng tât cheh măt du ding. Nô Y Djuan Bkrông an g^t:

“Bah năp đaơ gâp du\t thơ tha, saơ măt uănh mô ang ma mô hăn but uănh ơm. Gâp săm ta Buôn Hồ yơn hô mơ hăn ta aơ. Ta aơ geh 3 nar hôm ma mô saơ dơi oi. Rnăk wâl gâp jêr jo\t ngăn ma gâp thơ tha ir”.

Glocom lah nu nău áp xuất dịch thuỷ tâm găr măt hao âk, [ư khuch ăp tế bào thần kinh sre măt. Ăp nău khuch aơ mô dơi săm bah, tâm ăp nău hô [ư tât cheh măt, mô dơi bah tay. Ring du nar khoa but uănh, ngih dak si Mắt Dak Lak wơt dơn rlău 150 nu\ih ji, tâm ne\ geh 20% nu\ih ntưp ji glocom.

 Ji way mâp ta ăp rơh năm deh yơn ntoh lư ngăn lah nu\ih rlău 40 năm. Way yor nău ji mô dơi saơ ơm, ji ntôn đah ăp nău ji mpeh măt êng jêng thơ tha mô săm jêng tât rgâl hô tât klach nău ji.

T^ng ăp nai dak si chuyên khoa, ji glocom geh 2 ntil lah: Glocom njônh pơk (mô lah ji glocom ji hao ngăch) n’hanh glocom pơk (glocom ji hao mbrơi). Way mâp ngăn lah ji glocom njônh njônh pơk, Thạc sĩ, nai dak si Lê Dương Thuỳ Linh-Kruanh khoa but uănh, ngih dak si Mắt n’gor Dak Lak an g^t:

Glocom njônh til ri way [ư âk rơh ji ngăch đah ăp trong saơ kơt nu\ih ji saơ ji măt. Ji bôk hô, nkre hok, uănh ang u\nh saơ pu\t chăng. Đah ntil glocom njônh til ri nu nău hao ngăch jêng way nu\ih ji mbra tât mâp nai dak si dil. Nău aơ an rek. Hôm glocom njônh pơk ri nu\ih ji g^t saơ mpôn, bôl nhãn áp hao yơn hôm e dơi rdâng, jêng tât rnôk geh khuch  ri nu\ih ji le\ uănh ngo”.

Glocom n’hanh đục thuỷ tinh dôl saơ 2 ntil nău jingo măt hô ngăn. Yơn lah, nu\ih ji đục tinh thể dơi rek gay so\k tay ang măt, so\k tay rsang an ang măt ri ji glocom lah nău ji mô dơi săm bah, nu\ih ji knu\ng dơi săm mât ang măt n’hanh săm lôch nău rêh.

 Yor nê, mpeh rnoh klach, nău ji aơ dơi Rmôt nai dak si lam ntur neh uănh lah nău ji [ư ngo măt âk bôk năp tâm ăp nău ji mpeh măt./.

Nu\ih nchih rblang: Y Sưng Phê Ja