VOV4.Mnông: Bâh nar 1/7, ăp nău [ư tih mpeh mât đăp mpăn kloh ueh ndơ ngêt sông le\ geh [ư kan gay ma n’hao nău nt^m mbơh âk nău [ư tih tâm ntrong kan mât đăp mpăn kloh ueh ndơ ngêt sông. T^ng nău ntru\nh, nu^h mât rong do\ng dak si mô an do\ng, g^t na nê| ndơ ngêt sông mô kloh ueh ma hôm nha [ư, tăch an ntu\k tăch rgâl mbra geh rmal bâh 50-200 rkeh prăl, mô lah rmal gu\ ndrung bâh 1-5 năm, geh rnôk tât 20 năm. Aơ lah ăp nău rmal, nău ndu^h mhe geh tât ntrong kan mô mât kloh ueh ndơ ngêt sông geh ntru\nh mbơh ta Bộ luật hình sự năm 2015.

            Do\ng nău rmal hình sự tâm ăp nău tih mpeh đăp mpăn ndơ sông sa yor nău đăp mpăn kloh ueh ndơ ngêt sông lah nău m^n rvê nsum bâh le\ rngôch ăp nu^h n’hanh lah nău ntul rlong têh đah ntu\k kan têh. Mât ua\nh nău ueh ntu\k kan tui ka geh knơm mbra geh mât nău ueh ndơ sông sa bâh ntơm nkret [ư bôk năp n’hanh ăp ntu\k tăch rvăt, yơn nău ngăn hôm nha geh âk jêr jo\t. phóng viên nkô| trăch nkoch nău ngăn aơ ta nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột, Daklak.

            Ntu\k tăch ndơ bôk tơm ta trong Phan Bội Châu, ta phường Thành Nhất, nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột, Daklak pah kan ntoh n’gôr bâh 11 mông măng tât 5 mông ôi ba kơi. Ta aơ, geh le\ rngôch ăp ntil ndơ rêh kơt lah play, biăp bum tât ăp ntil ndơ tui ka, geh so\k ta âk ntu\k êng êng. Bôl ma lah ntu\k tăch ndơ rgum êng, yơn aơ lah ntu\k so\k bâh âk ntil ndơ rêh, pă an ntu\k tăch rgâl n’gor Daklak, ăp nău tăch rgâl lah tăch đah rnoh âk gay ma tăch nchrai tay, yơn lah tâm ton đah nu^h tăch n’hanh nu^h rvăt. Săm [u\t tâm ton rvăt, ntu\k mbơh nău tu tơm bah ndơ do\ng, ntu\k ntoh luh, ăp nău tơm khlay gay ma mât kloh ueh đăp mpăn ndơ ngêt sông lah nău mô nă geh ta aơ. Du hê nu^h tăch play ta ntu\k tăch ndơ măng aơ an g^t:

            “ndơ aơ mơh ndơ lơh ma d^ng ua\nh nđôi mât kloh ueh đăp mpăn ndơ ngêt sông. Ndơ bu saơ ueh lah bu rvăt dơm.

            Bu tăch kanu\ng mât ua\nh tât nău mhâm [ư gay ma dơi geh tăch ndơ. Hôm nu^h rvăt kanu\ng đah nkô| u\ch lah rvăt gay ma tăch tay lah ua\nh biăp play ueh , rnoh khlay tâm di lah bu rvăt, hôm nău mât đăp mpăn kloh ueh ta aơ r^ mô geh nu^h mât ua\nh. Wa Vương Thị Thư, du hê nu^h tăch rvăt ndơ ta ntu\k tăch ndơ măng ta aơ an g^t:

            “yor lah ta aơ ndơ tăch ngai jêng lah he mô dơi g^t. saơ biăp play nđir ueh lah so\k dơm mô g^t năl nău êng. Rvê đo\ng yơn lah bu tăch r^ he tăch đo\ng dơm.

            Ê lor njêng ntu\k tăch ndơ măng ta phường Thành Nhất, du\t âk ndơ biăp play rêh geh tăch ta ntu\k tăch ndơ măng Tân An, ta phường Tân An. Lôch rnôk geh Uỷ ban nhân dân nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột rklaih nchrai ntu\k tăch ndơ Tân An, nău kan tăch ndơ geh rgum tăch ta ntu\k tăch ndơ rgum Tân Hoà gay ma ndơ\ nău kan tăch rgâl aơ lăp ta nău kan ngăn, kơl nău mât ua\nh ueh ndơ mât đăp mpăn kloh ueh ndơ sông sa ueh lơn. Yơn nkô| u\ch kan aơ ê ho\ dơi geh rnôk ma ăp rnăk tăch rgâl ê ho\ u\ch ntrong kan ntrơn ntu\k tăch ndơ, jêng lah rgum tăch êng ta Thành Nhất. t^ng nău mbơh bâh wa Trần Quốc Toàn, groi kruanh ntu\k kan mât ua\nh nău ueh ndơ biăp play, tui ka, ntu\k kan tuch tăm mât rong n’hanh hun hao n’gor Daklak, yor njêng n’hanh tăch rgâl êng jêng nău mât ua\nh nău ueh kloh n’hanh đăp mpăn ndơ ngêt sông lah nău mô dơi geh.

“Le\ rngôch nu^h tăch ndơ kơt lah mô geh nu^h mât ua\nh da dê. A[aơ u\ch mât đăp mpăn ndơ ngêt sông r^ an geh ntu\k mât ua\nh ndơ tăch, geh s[ an tăch lôch ne\ le\ rngôch ăp nău êng. Lah hôm a[aơ khân păng rgum tăch êng nar aơ ta aơ ôi tay ta r^ mô dơi njrăng.

            Yor lah ntu\k tăch ndơ rgum êng jêng lah âk nu^h tăch ndơ tâm aơ hôm nha geh tăch ăp ntil ndơ mô g^t na nê| tu tơm n’hanh mô đăp mpăn kloh ueh ndơ ngêt sông. Yor ne\, nău mbra mô đăp mpăn ndơ ngêt sông n’hanh mô ueh tât săk soan nu^h do\ng ndơ bâh ăp ndơ ngêt sông aơ lah du\t âk.

          Kơt nău le\ nkoch, a[aơ nău mât uănh kah ue\h ndơ ngêt sa ta ăp ntu\k tăch tơm ta Dak lak dôl mâp du\t âk jêr jo\t n’hanh kơt lah ho\ an rong dơm. Rlău ăp ntil ndơ tăch êng [a [a\, ndơ ngêt sa rêh way ân dơi mât đăp mpăn kah ue\h bôk năp yor păng khuch na nê| tât n’hâm soan kon nu^h. Ndr^ yơn mât njrăng kah ue\h ntil ndơ sa dja ta ăp ntu\k tăch ntoh êng nha lah nău m^n jêr bah n’gâng kan dơi kan đo\ng. Phóng viên nkô| way nkoch ôp wa Trần Ngọc Thanh, Chi cục trưởng Chi cục mât đăp mpăn kah ue\h ndơ tuch tăm tui ka Dak Lak.

            Ơi wa, he mbra dơi saơ nău mât kah ue\h ăp ntil ndơ ngêt sa geh tơm luh bah tuch tăm mât rong tui ka a[aơ dôl hôm du\t jêr jo\t. Lor bôk năp may mbra an g^t nău mât njrăng phâm dơi an [ư mêh?

            Wa Trần Ngọc Thanh: A[aơ du đêt ăp ntu\k le\ dơi kơp dơn [ư t^ng rêng mô lah le\ dơi kơp dơn VietGap ri he mbra dơi saơ yor ăp ntu\k dja le\ dơi tiăr nti n’hanh [ư jêng t^ng rêng n’hanh geh nău uănh năl bah nhih pah kan dơi kan. Hôm ăp ntu\k [ư jêng êng [a [a\ mô ho\ dơi ôp uănh ri nău ngăn geh a[aơ pah kan mât njrăng kah ue\h dôl hôm khoah, rong dơm n’hanh mô ho\ dơi mât njrăng.

            Nău tăch rgâl ăp ntil ndơ rêh dôl geh pla ăp nar, tâm rnôk nkô| nău đăp mpăn kah ue\h ndơ ngêt sa lah nău u\ch geh khlay bah nu^h do\ng sa ndơ. Ndr^ ndơ lơh nkô| nău mât uănh gay tơm ndơ ngêt sa đăp mpăn kloh ue\h nha hôm jêr jo\t đo\ng mêh hơi wa?

          Wa Trần Ngọc Thanh: Ngăn ma lah hôm geh du\t âk nău khoah, lơn lah ăp rêng [ư bah ntu\k nkh^t roch, mât rong tuch măt bah kônh wa bah lo\ mir, mô ho\ dơi mât njrăng le\. Păng khoah ta trong pă gưl, jao an nău kan mât njrăng ăp ntu\k tuch tăm mât rong jê| an uỷ ban ăp phường, ăp nkuâl yơn nău ngăn geh dja hôm du\t âk jêr jo\t tă bah tơm nu^h kan n’hanh prăk kaih tă bah nău t^ng [ư nău kan dja hôm du\t âk jêr jo\t.

Mô dơn jêr jo\t rnôk mât njrăng ăp ntil ndơ tăch ma hôm jêr jo\t bah nău kan mât njrăng tuch tăm mât rong. Ndr^ nkô| nău ndơ\ luh lah moh ndơ n’hanh ntu\k lah trong nkra mêh wa?

          Wa Trần Ngọc Thanh: Mhe aơ nơh Bộ Nông nghiệp n’hanh Phát triển Nông thôn an do\ng 2 thông tư gâp m^n lah du\t khlay. Bôk năp lah Thông tư 45, gay ôp uănh dăp ntil ăp ntu\k [ư tuch tăm mât rong tui ka kơp le\ ma ăp ntu\k tăch ndơ do\ng kan tuch tăm mât rong gay dăp t^ng ăp rnoh di A, B, C. Ăp ntu\k tuch tăm mât rong bôk năp đêt jê| tâm bah ri aơ nơh gu\ bah dih trong mât njrăng bah ăp nhih pah kan ngih dak ri Bộ Nông nghiệp le\ an do\ng thông tư 51 gay le\ rngôch ăp ntu\k nê dơi mât njrăng, ôp uănh n’hanh ký ton. Mpeh trong kan, săm[u\t quy định kơt nê| lah ăp to\ng yơn du\t jêr jo\t a[aơ lah mât njrăng ăp ntu\k tuch tăm mât rong đêt jê| bôk năp ta gưl xã, phường.

Mpeh nhih pah kan mât uănh, may moh geh nău dăn đă mpeh trong kan gay kơl droh rklaih ăp jêr jo\t dja mêh?

          Wa Trần Ngọc Thanh: Dăn đă n’gor an lah rdâk njêng du trong nchrăp, du gâl ngih dak ntop kơl ăp ntu\k tuch tăm mât rong t^ng rêng VietGap, trong nchrăp quyết định mpôl hên le\ hao ndơ\ Uỷ ban nhân dân n’gor, gay ntop kơl du gâl prăk do\ng an rnăk [on lan. Tâl bar lah dăn đă đah n’gor, ân geh nău way kơl prăk do\ng, ntop kơl an n’gâng kan gưl nkuâl, gưl xã lôch nê kơi ntop tay tơm nu^h kan yor lah ndơ\ an dơm nău kan ma mô kơi ntop kơl prăk do\ng n’hanh tơm nu^h kan ri nău kan bah gưl xã du\t jêr jo\t đo\ng.

          Ơ, dăn lah ue\h wa!

Nu^h răk rblang: Điểu Thân n’hanh Thị Đoắt