VOV4.M’nông - Ji kon măt chrach nju\ng lah ngoay tâm ăp nău ji way mâp yor bah nău ji chrach nju\ng [ư. Aơ lah ngoay tâm âk nkô| nău [ư ngo măt, dâr măt ta nu\ih âk năm deh. Saơ ơm n’hanh săm ơm nău ji aơ nău du\t n’hâm khay gay nu\ih âk năm deh rêh răm, ueh.

          Kon măt lah du\r rse bah măt, geh nău wơt dơn măt nar n’hanh ndơ\ ang g^t saơ an măt. Aơ lah ndơ du\t khlay ngăn bah măt kon nu\ih dơi saơ ang n’hanh uănh saơ rup ju\m dăr. Ntô kon măt ji, rbăk ranh t^ng năm khay mô lah ăp nău sôt ji yơn pơng [ư khuch đo\ng yor ăp nău ji săm bah dih, tâm ne\ saơ hô ngăn lah ji chrach nju\ng.

          Nău rgâl bah ji chrach nju\ng ta măt saơ lah nu nău khuch ăp sre ta kon măt. Nău ji way mâp bah ji ntô măt chrach nju\ng lah ngo măt, măt uănh mô kloh, măt mô ngăch prăl, mbăn lơn [ư jêng tât môr, luh mham măt, trôm kon măt... lah mô dơi saơ ơm n’hanh săm jêng tât cheh măt.

Wa Ngô Văn Tỉnh (65 năm deh) ta phường Thống Nhất, Tp BMT săm ji kon măt chrach nju\ng ta ngih dak si Măt n’gor Daklak le\ rlău 4 khay aơ. Tă aơ bơi du năm, wa saơ nơm geh ji chrach nju\\ng tuýp 2, mô jo\ bah ne\, măt bah wa ngo, [a [ơ uăng mô ang, tât rnôk măt geh luh mham măt, wa mơ hăn săm ndal n’hanh g^t nơm ji kon măt yor geh bah ji chrach nju\ng [ư. Jêh đêt nar săm, a[aơ măt bah wa Tỉnh le\ dơi rgâl âk oi. Wa Ngô Văn Tỉnh an g^t:

        Ding nar năng ne\, gâp dôl pah kan ri geh luh mham măt, g^t tăng kơt saơ geh âk rse pêng v^l bah năp măt. Gâp ntôn pêng v^l ta ka lơ chor jay tu\p. Gâp yơr ty rvơ yơn mô saơ geh ndơ, jêh ne\ măt saơ ngo.

Rnoh bah ngih dak si Mắt n’gor Daklak an saơ, tâm rnoh ăp ji mpeh măt way mâp ta nu\ih âk năm deh ri ntô kon măt chrach nju\ng dăp tal 3. Nai dak si Nguyễn Thị Mỹ Tiên, khoa Glôcôm-ntô kon măt-nkhap bồ đào, ngih dak si Măt n’gor Daklak an g^t:

           Way bah kơi 5 năm bah rnôk saơ chrach nju\ng ri rnoh nu\ih ji ntưp ji kon măt chrach nju\ng du\t âk. Yơn lah geh nu\ih, 2 ntil nău ji dơi saơ du tơ\. Ji kon măt chrach nju\ng geh âk gưl. Lah saơ n’hanh săm ơm lơ âk an măt. Hôm tât khăm ta lvang mbăn, rnôk luh măt âk ir ri tam săm mô âk, âk nu\ih mô hôm saơ ang măt.

        Bah bôk năm 2016 tât a[aơ, ngih dak si Măt Daklak le\ săm an rlău 70 nu\ih ntưp ji ntô kon măt chrach nju\ng. Yơn lah, t^ng uănh lah bah ăp nai dak si, rnoh nu\ih ji yơn dơi saơ ta [on lan hôm e du\t âk, yor lvang bôk năp, tăm bah măt mô ho\ djuôr jêng nu\ih ji mô g^t năl. Tât rnôk geh ăp nău saơ kloh na nê|, nu\ih ji hăn khăm ri le\ ta lvang mbăn, jêr săm. Nai dak si Nguyễn Thị Mỹ Tiên an g^t tay:

       Nău ji hô ngăn bah ji chrach nju\ng ta măt lah lao măt n’hanh kon măt chrach nju\ng. Yơn ji kon măt chrach nju\ng way mô g^t. Yor ne\, đah nu\ih ji rnôk g^t saơ nơm geh chrach nju\ng an tât nai dak si chuyên khoa măt gay uănh nđôi dil. T^ng tâm lvang ji ma nai dak si ndơ\ an trong săm tâm di.

         Đah nău rgâl hao bah y học, nău khăm măt n’hanh săm ji kon măt chrach nju\ng gay bah oi, nking n’gang nău khuch ta măt kle\ jêng dơh lơn. A[aơ geh 2 trong khlay săm ji kon măt chrach nju\ng lah: Laser quang đông n’hanh chuh dak si nội nhãn. Ăp trong [ư aơ gay bah oi rgâl nău ji êng, n’hao trong sre mham aơ luh măt, mât ueh ang măt an nu\ih ji. Nai dak si chuyên khoa 2 Nguyễn Thái Hà, Kruanh ngih dak si Mắt n’gor Daklak an g^t:

          A[aơ ta ngih dak si măt le\ dơi năp rwa\t âk máy móc mhe gay dơi saơ ơm ăp nău ji ta kon măt kơt chụp rup bah dâng măt, chụp koh ntô quang học, siêu âm măt n’hanh đêt đo\ng lah chu\p mạch huỳnh quang gay uănh nđôi ăp nău khuch rse mham ơm. Tâm nău săm, ngih dak si kơt do\ng âk trong mhe kơt Laser, chuh nội nhãn, bah oi nău hun hao bah rse mham mhe. Ăp trong [ư aơ le\ ns^t tay âk nău ueh tam an nu\ih ji.

        Ji kon măt chrach nju\ng lah du nău ji jo\ jông a[aơ mô ho\ dơi săm bah kre re. Yơn lah nău săm lah du\t khlay gay [ư mbrơi nu nău bah ji n’hanh an nău săm tam ueh ngăn, nu\ih ji chrach nju\ng ân njrăng:

        - Khăm măt [a [ơ 6 khay du tơ\ gay saơ ơm ăp nău ji mpeh măt;

        - Tât dil ntu\k ngih dak si way săm măt gay khăm rnôk geh ăp nău ngo măt

        - Uănh nđôi ueh s^k tâm mham n’hanh huyết áp

        - Tiăr nti pâl thể thao, mât ueh săk mô hao lăi n’hanh nău sa tâm di, lơi ir ngêt ndrănh bia, mô ju\p hât.

Nu\ih rblang: Y Sưng Phê Ja