VOV4.M’nông: Neh dak Việt Nam he geh 54 rnoi nu^h oh nô. Ăp du rnoi nu^h geh du săk tơm êng, ue\h mha êng jêng du jâng văn hoá âk ntil yơn dơn ngoăy bah rnoi nu^h Việt Nam.

            Săk tơm rnoi nu^h lah soan rêh tâm trôm, lah ndơ an saơ mpơl săk du trong ăp to\ng lam le\ rngôch nău ntoh bah ăp rnoi nu^h tâm rnôk tâm nđu\r lăp rgum. Hvi lam ntu\r neh ju\t jăng mbrơi tâm nking n’har [ah ngai neh dak, rnoi nu^h n’hanh nta trong dơh tâm nđu\r văn hoá dăng lơn le\ rngôch. Yơn, păng nkre [ư jêng luh nău u\ch mât njrăng ăp nău ue\h êng geh nău nt^t êng bah ăp jâng văn hoá đo\ng. Rnoi nu^h Việt Nam tâm ban kơt nê đo\ng.

            Ăp năm rlău aơ, Đảng, Ngih dak Việt Nam du\t uănh khlay trong kơl rnoi mpôl đê|, lơn lah đăp mpăn nău dơi mât ndray săk tơm văn hoá bah [on lan rnoi mpôl đê|. Âk ndrôm luật, điều luật  ho\ dơi ngih dak ndơ\ luh gay [ư kloh ăp nău dơi kon nu^h (le\ ma nu^h [on lan ăp rnoi mpôl đê|). Aơ lah ntu\k nsing tâm di an nău mât njrăng, mât ndray săk tơm văn hoá bah ăp nu^h rnoi mpôl đê|. Bah meng nê, Ngih dak mô rlu ndơ\ luh ăp trong kơl, bôk nău kan ntop kơl gay nta trong dơh an nu^h [on lan ăp rnoi mpôl đê| n’hao nău rêh le\ mpeh văn hoá drăp ndơ n’hanh văn hoá nuih n’hâm.

            PGS. TS Lê Ngọc Thắng, Viện trưởng ơm Viện Dân tộc học- Uỷ ban Dân tộc Quốc hội năl lah:

            “Mbra dơi lah, ntơm bah geh Nghị quyết Trung ương 5 khoá 8 năm 1998 tât a[aơ n’hanh Nghị quyết 33 tâm nchră Trung ương 9 khoá 11 mhe aơ nơh ri nkô| nău mât ndray săk tơm rnoi mpôl đê| lah du trong r[o\ng du\t khlay bah Đảng he tâm rơh lăp rgum pơk mpông. Nê lah nkô| he uănh tay, treng nđôi n’hanh ntơm bah nê he saơ geh du\t âk trong kơl bah meng nău hun hao mpeh wa\ng sa ri geh du\t âk trong nkra, bôk nău kan rnoh tât kan gưl neh dak mpeh văn hoá rgop mât ndray săk tơm văn hoá bah ăp rnoi nu^h.

            Tâm nău nchih “Mât ndray, mât ue\h jêng tay văn hoá ăp rnoi mpôl đê| rơh lăp rgum” dơi nchih rnôk khay 4/2019, ta trang web: https://www.qdnd.vn/ wa Nguyễn Thị Hải Nhung, Vụ trưởng Vụ Văn hoá dân tộc, Bộ Văn hoá, Thể thao n’hanh Pâl nđaih an g^t: bol ma pah kan mât ndray, lơn mât ue\h tay rnoh khlay văn hoá ăp rnoi nu^h, lơn lah ăp rnoi mpôl đê| dơi Đảng, Ngih dak n’hanh nsum mpôl lam [on lan uănh khlay t^ng [ư. Yơn lah, pah kan dja hôm geh ăp nchiăng khan. Tâm nê, he mbra dơi nkoch tât nău he nha mô ho\ geh du luật êng mpeh pah kan rnoi mpôl đê| gay jêng [ư ngăn ngăn ăp nău m^n bah Đảng, [ư ntu\k nsing tâm di rgâl di trong kơl mpeh nkô| nău văn hoá ăp rnoi mpôl đê|. Du đêt trong kơl mpeh văn hoá rnôk dơi an [ư hôm ntoh nău m^n tâm rđ^l đah ăp rnoi nu^h êng êng jêng tât pah kan mât ndray mâp mô đêt jêr jo\t. Nê lah ngoăy tâm ăp nkô| [ư du đêt bôk nău kan, đề án mpeh mât ndray n’hanh [ư ue\h jêng ăp rnoh khlay văn hoá way ơm bah ăp rnoi mpôl đê| dơi rdâk njêng n’hanh uănh an do\ng yơn mô geh prăk do\ng êng jêng an [ư jêr jo\t, ân t^ng [ư ndop tâm ngân sách n’gâng kan ăp năm bah đơn vị, mô lah ntuh kơl mô ho\ to\ng geh rđ^l đah nău u\ch geh ngăn ngăn. Pah kan rgum lam nu^h ăp nău kan văn hoá rnoi mpôl đê| ta nkual yôk yang n’hanh rnoi mpôl đê| du\t jêr jo\t, kơt lah mô geh.

            Bah meng nê, rnôk hao rơ\ jêng nkual [on têh [ư an ntu\k gu\ rêh văn hoá, ntu\k rêh jêng bah du đêt rnoi mpôl đê| geh huêt jê|, mô to\ng neh tuch tăm, geh trong r[o\ng ru\ch jru tâm nkual jru ngai. Lơn lah, nău tâm nđu\r, tâm lăp văn hoá du\t ngăch, dăng [ư an nău mât ndray ăp rnoh khlay drăp ndơ ntlơi an tay văn hoá mô năn ngăch, mô di trong, nău lăp văn hoá mhe mô geh sơch jêng văn hoá way ơm bah t^ng rnoi mpôl đê| geh roh hêng.

            T^ng wa Nguyễn Thị Hải Nhung, ngoăy tâm ăp nkô| [ư jêng ngăn geh bah lơ nê he mbra nkoch tât nău tâm l^n lơ mpeh rnoh g^t blău hun hao đah rnoi mpôl đê| n’hanh mpeh yôk yang đah ăp nkual êng [a [a\ tâm lam dak nar lơn ma geh trong r[o\ng hao; nău mât ndray, hun hao rnoh khlay văn hoá bah ăp rnoi mpôl đê| I ngăn mô dơi uănh mât uănh di rnoh n’hanh ntuh kơl tâm di, mô ho\ to\ng đah nău u\ch geh ndơ\ luh; ăp n’gor ta nkual rnoi mpôl đê| hôm ach o, neh ntu hvi, gu\ nchah nchrai n’hanh mô rgum âk du ntu\k, du đêt ăp rnoi mpôl đê| gu\ tâm rlu\ rlă, nău ngơi, nău way mô tâm ban nsum, rnoh g^t blău nu^h [on lan mô tâm ban; rnoh khlay văn hoá way ơm bah du đêt rnoi mpôl đê| geh ma nău roh hêng, nsuet nkêng. Du đêt nău ue\h văn hoá bah rnoi mpôl đê| mô ho\ dơi mât ndray n’hanh mpư n’hao di rnoh; nău [ư hun hao ăp rnoh khlay mhe hôm đêt, mô jo\ jong…

            Ntơm bah nê, wa Hải Nhung dăn đă ân geh trong nkra tâm di gay t^ng [ư jăp pah kan mât ndray n’hanh mpư n’hao ăp rnoh khlay văn hoá way ơm nkual rnoi mpôl đê|. Lor bôk năp lah rgâl mhe trong kơl mpeh văn hoá rnoi mpôl đê| t^ng trong n’gâng tơm, ăp kôp, jo\ jong. Tâm nô nău a[aơ, ân do\ng ăp trong kơl na nê| rgum tâm trong mât ndray ăp rnoh khlay văn hoá way ơm. N’hao âk tơm ndơ ntuh kơl an nkual mpeh yôk yang rdâk njêng ăp nău way t^ng [ư văn hoá tâm di đah văn hoá way ơm bah ăp rnoi nu^h. Ntop kơl nău mât ndray nău ngơi, chữ nchih bah ăp rnoi mpôl đê| ma trong nt^m nău ngơi, chữ nchih bah ăp rnoi mpôl đê| an cán bộ, công chức, viên chức pah kan ta ăp nkual jru ngai, ntu\k geh ăp rnoi mpôl đê| gu\ rêh. Rdâk njêng ăp bôk nău kan, trong nchrăp leo [ư tâm nđu\r văn hoá, njroh mprơ đah ăp rnoi mpôl đê|. Geh trong kơl tâm di đah pah kan nt^m nti, tiăr nti n’hao nău săk blău rmôt cán bộ [ư pah kan văn hoá.

            PGS. TS Lê Ngọc Thắng mpơl nău ân geh du trong kơl kan tâm di gay mât ndray, mpư n’hao ăp rnoh khlay văn hoá bah [on lan ăp rnoi mpôl đê|, lơn lah ăp rnoi nu^h âk ta nâm 10.000 nu^h.

            “Wa Hồ ho\ tă lah, mpeh Quốc hội, ho\ geh ăp to\ng nu^h ntơh măt ăp rnoi nu^h yơn mpeh chính phủ ntơm bah năm 1946 Wa ho\ lah geh jrô kan rnoi mpôl đê| gay mât chăm an le\ rngôch ăp [on lan rnoi mpôl đê|. Trong kơl dăn an êng, trong kơl nta an êng, trong kơl mâp chăm êng. Nkoch tât trong kơl mât chăm lah ân uănh du trong lam le\ rngôch, âk năm khay, ân geh tor lor trong hăn jong. Păng mô dơi t^ng năm kan, t^ng trong [oh chup ma mpôl hên m^n lah đah mpôl nu^h dja nău m^n mpeh trong kơl lah ngoăy tâm ăp nkô| khlay. Ân rgum nu^h rnâng kan blău, ăp nu^h geh trong uănh jong mpeh wa\ng sa, chính trị, rnă njrăng neh dak ri mơ dơi tor lor trong hăn./.

Nu^h rblang: Điểu Thân